Bekasik
| Lymnocryptes minimus[1] | |||
| (Brünnich, 1764) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
bekasik | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym zimowiska | |||
Bekasik[6], bekas mały (Lymnocryptes minimus) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Jedyny przedstawiciel rodzaju Lymnocryptes[6][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[3][7].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Zamieszkuje pas od północno-wschodniej części Półwyspu Skandynawskiego po wschodnią Syberię. Izolowane populacje w południowej Szwecji, północno-wschodniej Polsce, w północnej Białorusi i krajach bałtyckich. Zimuje od Wysp Brytyjskich poprzez zachodnią Europę po basen Morza Śródziemnego (w tym Afrykę Północną), oraz w Afryce Subsaharyjskiej i w pasie od Azji Mniejszej przez Lewant, Kaukaz, Irak, Iran, Afganistan po Indie, południowe Chiny i Indochiny.
W Polsce przestał się gnieździć w XIX wieku. W 1977 roku odnaleziono dwa gniazda na Bagnie Ławki w Kotlinie Biebrzańskiej, jednak od tej pory brak potwierdzonych przypadków gniazdowania, choć sporadycznie obserwuje się tokujące ptaki na Bagnach Biebrzańskich, pojedyncze przypadki toków odnotowano także w innych rejonach kraju[8]. Te obserwacje świadczą o tym, że w niektórych latach może dochodzić do gniazdowania bekasika na terenie kraju[8]. Nielicznie widywany na przelotach: w marcu–maju i wrześniu–listopadzie. Liczebność populacji zimującej w Polsce w latach 2013–2018 oceniano na 500–1000 osobników[9].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Wygląd
- Ptak o krępej, przysadzistej sylwetce z małą głową. Brak dymorfizmu, zarówno wiekowego, jak i płciowego. Wierzch głowy czarny z płowożółtymi cętkami, boki głowy jasne, nad okiem żółtawa brew. Grzbiet czarny również z płowymi cętkami o metalicznym połysku. W bocznej części grzbietu podwójna beżowa smuga. Przód szyi i górna część piersi rdzawobrązowe, dół piersi i brzuch białe. Na spodzie ciała podłużne ciemne plamy. Dziób żółty z ciemnym końcem. W locie ukazuje biały brzuch od spodu i czarno-biały rysunek na skrzydle od spodu. Wtedy z wierzchu można zaobserwować rzucające się w oczy białe pasy na grzbiecie.
- Wymiary średnie
- długość ciała 18–20 cm, długość dzioba 4 cm, długość ogona 4,5–5,5 cm
rozpiętość skrzydeł 33–36 cm
masa ciała 30–105 g (przeważnie 35–73 g)
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Bagna, podmokłe torfowiska, brzegi wód i podmokłe łąki w pasie tajgi i tundry.
- Tryb życia
- Ptak skryty i trudny do obserwacji, ale niepłochliwy – polegając na swym maskującym ubarwieniu, pozwala zbliżyć się na niewielką odległość, jednak zachowuje dużą ostrożność[10]. Najczęściej obserwowany, jak zrywa się spod nóg[11]. Prowadzi samotniczy tryb życia. Podczas żerowania charakterystycznie podryguje tułowiem.
- Gniazdo
- Na ziemi, w krzewie, niskiej roślinności, w okolicy wody. Wyścielone jest liśćmi i trawą.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lub dwa lęgi, składając w maju–wrześniu 4 (niezwykle rzadko 3) jaja.
- Wysiadywanie, opieka nad pisklętami
- Jaja wysiadywane są przez okres 21–24 dni, po czym wykluwają się pisklęta. Karmione są owadami. Opuszczają gniazdo po około 3 tygodniach od wyklucia się.
- Pożywienie
- Bezkręgowce (owady, mięczaki, pierścienice) oraz nasiona roślin[10].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje bekasika za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, przekracza milion osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[5].
W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową[12]. Na Czerwonej liście ptaków Polski uznany za gatunek wymarły regionalnie (dotyczy populacji lęgowej)[8].
Zagrożeniem dla bekasika jest głównie osuszanie terenów podmokłych i ich zarastanie. W niektórych krajach, zwłaszcza w Europie Zachodniej (np. we Francji), jest to ptak łowny[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lymnocryptes minimus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Lymnocryptes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-04-02] (ang.).
- ↑ a b Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M: Jack Snipe (Lymnocryptes minimus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)].
- ↑ a b c d e f D. Lepage, Jack Snipe Lymnocryptes minimus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2025-01-31] (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Lymnocryptes minimus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2024-2 [dostęp 2025-01-31] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Scolopacini Nitzsch, 1820 (Wersja: 2023-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-31].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
- ↑ a b c d Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.
- ↑ Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019.
- ↑ a b Radziszewski Michał, Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski.
- ↑ Bekasik (Lymnocryptes minimus), [w:] ptaki.info [online] [dostęp 2021-04-14].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).