Białuń (powiat stargardzki)
53°27′16″N 15°08′54″E/53,454444 15,148333| wieś | |
 Kościół p.w. św. Michała Archanioła w Białuniu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
263[2] |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
73-113[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ZST |
| SIMC |
0782907 |
Położenie na mapie gminy Stara Dąbrowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu stargardzkiego  | |
| 53°27′16″N 15°08′54″E/53,454444 15,148333[1]
| |
Białuń (niem. Müggenhall) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, w gminie Stara Dąbrowa, położona 3,5 km na północ od Starej Dąbrowy (siedziby gminy) i 14 km na północny wschód od Stargardu (siedziby powiatu), przy drodze ze Starej Dąbrowy do Chlebówka, przy nieczynnej linii Stargardzkiej Kolei Wąskotorowej Przez Białuń przepływa niewielki ciek Sokola.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości jest tzw. chrztem nazewniczym i ma charakter pseudotopograficzny. Jest przeniesiona z nazwy rośliny białuń (wł. bieluń)[4]. Pierwotna niemiecka nazwa Müggenhall, poświadczona po raz pierwszy w formie Muggenhale w 1539, ma charakter topograficzny i jest złożeniem dwóch członów-nazw pospolitych: dniem. Mügge „mucha, komar” i Hall „odgłos, echo”[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona została w połowie XIII wieku, jako własność biskupów schwerińskich, którą odsprzedano klasztorowi Neuenkamp. Od średniowiecza do 1945 roku wieś zarządzana była przez 10 różnych właścicieli.
Po II wojnie światowej w zabudowaniach pofolwarcznych rozpoczął działalność PGR.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajduje się zabytkowy kamienno-ceglany gotycki kościół z XV wieku pw. św. Michała Archanioła, zbudowany na planie prostokąta, z drewnianą wieżą dobudowaną na początku XX wieku. Wewnątrz znajduje się dziewiętnastowieczny ołtarz oraz witraże z 1909.
W pobliżu świątyni znajduje się cmentarz przykościelny (obecnie nieczynny), we wschodniej części wsi znajduje się cmentarz poewangelicki, obsadzony szpalerem lip, obecnie zdewastowany.
W miejscu dawnego dworu zbudowano parterowy budynek mieszkalny. W parku podworskim znajduje się granitowa mogiła dawnego właściciela Białunia.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4911
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 27 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Bożena Stramek, Toponimia powiatu stargardzkiego, Pruszcz Gdański: Jasne, s. 34, ISBN 978-83-61508-30-4.
