Biegus wielki
| Calidris tenuirostris[1] | |||
| (Horsfield, 1821) | |||
 Szata spoczynkowa (Tajlandia) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
biegus wielki | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Biegus wielki[4] (Calidris tenuirostris) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
W sezonie lęgowym zamieszkuje północno-wschodnią Syberię. Zimuje głównie od Azji Południowo-Wschodniej do Australii; także na azjatyckich wybrzeżach Oceanu Indyjskiego – od Półwyspu Arabskiego przez Pakistan i Indie po Bangladesz[3].
Do Polski zalatuje wyjątkowo, stwierdzony dwukrotnie (15–19.09.2001 – Zbiornik Turawski, 17.07.2014 – ujście Wisły[6]).
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- W szacie godowej samiec ma białą głowę, szyję i pierś bardzo gęsto pokrytą czarnymi plamami. Grzbiet i pokrywy skrzydłowe czarne z dużymi, rdzawymi plamami na łopatkach. Spód ciała biały, dziób i nogi czarne. Samica nieco większa, z mniejszymi rdzawymi plamami. W upierzeniu spoczynkowym wierzch ciała bladoszary, a spód biały. Na wierzchu i piersi ciemne cętki.
- Wymiary średnie[2]
- długość ciała 26–28 cm
rozpiętość skrzydeł 56–66 cm
masa ciała 115–248 g
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Tundra, poza okresem lęgowym morskie wybrzeża.
- Gniazdo
- Na ziemi.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–czerwcu 4 jaja.
- Wysiadywanie, pisklęta
- Jaja wysiadywane są przez okres około 21 dni przez obydwoje rodziców. Pisklętami opiekuje się wyłącznie samiec.
- Pożywienie
- Bezkręgowce uzupełniane w okresie lęgowym pokarmem roślinnym.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2015 roku klasyfikuje biegusa wielkiego jako gatunek zagrożony (EN); powodem tej decyzji jest szybko malejąca liczebność populacji wskutek osuszania przez człowieka terenów wykorzystywanych przez te ptaki jako miejsce postoju w trakcie przelotów. Wcześniej – od 1988 roku biegus wielki klasyfikowany był jako gatunek najmniejszej troski (LC), a od 2010 roku jako gatunek narażony (VU). Organizacja Wetlands International w 2007 roku szacowała liczebność światowej populacji na 292–295 tysięcy osobników[3].
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Calidris tenuirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c Van Gils, J., Wiersma, P., Kirwan, G.M. & Sharpe, C.J.: Great Knot (Calidris tenuirostris). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-02].
- ↑ a b c Calidris tenuirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (Wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-13].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-01-31]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 31. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2014. „Ornis Polonica”. 56, s. 99–136, 2015.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).