Blachownia (zbiornik wodny)
50°47′08″N 18°57′20″E/50,785556 18,955556 Panorama zalewu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rzeka | |
| Data budowy |
Lata 40. XIX wieku |
| Pojemność całkowita |
0,5 mln m³ |
| Wysokość lustra wody |
259,5 m n.p.m. |
| Powierzchnia |
0,47 km² |
| Zlewnia |
113,33 km² |
| Głębokość |
2 m |
| Funkcja |
przeciwpowodziowy, rekreacyjny |
Położenie na mapie Blachowni  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Blachownia  | |
| 50°47′08″N 18°57′20″E/50,785556 18,955556
| |
Blachownia[1] – zbiornik retencyjny na Stradomce położony w mieście Blachowni, w powiecie częstochowskim. Ma powierzchnię 47 ha i objętość 0,5 mln m³. Maksymalna głębokość zbiornika wynosi około 2 m, natomiast średnia głębokość to 1 m. Oprócz Stradomki do zalewu wpływa także Trzepizurka[2][3].
Normalny poziom piętrzenia wody w zbiorniku wynosi 259,5 m n.p.m[4]. Pod względem fizycznogeograficznym zbiornik jest położony na Wyżynie Woźnicko-Wieluńskiej, w Obniżeniu Górnej Warty. Zbiornik znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego Lasy nad Górną Liswartą[5].
Powierzchnia zlewni zbiornika wynosi 113,33 km², z czego 67,89 km² to zlewnia Stradomki (powyżej zbiornika), a 22,11 km² to zlewnia Trzepizurki. W otoczeniu zbiornika dominują obszary leśne oraz, w mniejszym stopniu, rolnicze[2][3].
Wykorzystanie[edytuj | edytuj kod]
Zbiornik pozwala na wyrównywanie przepływu przy krótkotrwałych wezbraniach (funkcja przeciwpowodziowa). Pełni również rolę rekreacyjną, jest uznawany za jeden z największych walorów turystycznych gminy Blachownia[3].
Zalew znajduje się niedaleko od centrum Blachowni. Nad zalewem działa wypożyczalnia sprzętu pływającego i klub żeglarski (klasy Omega oraz Optimist), dookoła zalewu położone są tereny rekreacyjne. Zalew jest również miejscem wędkowania[6][7].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zbiornik został utworzony w latach 40. XIX wieku na terenach bagiennych. Spiętrzona woda miała dawać napęd urządzeniom pobliskiego zakładu hutniczego, jednak z powodu panujących warunków klimatycznych (występujące naprzemiennie susze i mrozy) takie rozwiązanie nie zapewniało ciągłości dostaw energii, w związku z czym z niego zrezygnowano[3][8].
Zalew był szczególnie popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców Częstochowy w latach 60. i 70. XX wieku. W Blachowni organizowano nawet letnie kolonie dla dzieci. W latach 90. ruch turystyczny znacznie podupadł[9].
W latach 1980–2018 w pobliżu zalewu znajdował się amfiteatr[10].
W 2011 roku wykonano remont jazu spiętrzającego wody zalewu[11]. W 2018 roku rozpoczęła się rekultywacja zbiornika obejmująca między innymi odmulanie dna za pomocą refulera oraz budowę ścieżek wokół zbiornika[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 15, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ a b Alina Pohl i inni, Polycyclic aromatic hydrocarbons in water and bottom sediments of a shallow, lowland dammed reservoir (on the example of the reservoir Blachownia, South Poland), „Archives of Environmental Protection”, 44 (1), 2018, s. 10-23, DOI: 10.24425/118177, ISSN 2083-4772.
- ↑ a b c d Franciszek Pistelok, Malwina Tytła, Joanna Kernert, Projekt Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Blachowniana lata 2016–2019, Zabrze: Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, 2016, s. 15, 27–28.
- ↑ Załącznik nr 5. blachownia.bip.net.pl, 28 października 2016. [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Geoserwis GDOŚ. gdos.gov.pl. [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Blachownia – Zalew. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2010-12-31]. (pol.).
- ↑ Gmina Blachownia. blachownia.pl, 24 lipca 2017. [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Andrzej Siwiński: Jak powstał zalew w Blachowni. [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Zalew w Blachowni, kąpielisko, plaża i milicja na motorówce. Częstochowskie Saint Tropez. dziennikzachodni.pl, 24 lipca 2017. [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Krótka historia amfiteatru w Blachowni. historia.blachownia.com, 17 lipca 2018. [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Joanna Skiba: Zalew w Blachowni nie będzie oczyszczony. gazeta.pl, 2011-09-19. [dostęp 2012-02-22]. (pol.).
- ↑ Aneta Kaczmarek: Jak powstał zalew w Blachowni. portalsamorzadowy.pl, 24 kwietnia 2018. [dostęp 2019-04-03].