Borowiec (rodzaj ssaków)

Borowiec
	Nyctalus
	Bowdich, 1825
	; Przedstawiciel rodzaju – borowiec wielki (N. noctula)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	mroczki
Plemię	karliki
Rodzaj	borowiec
	Typ nomenklatoryczny
	Nyctalus verrucosus Bowditch, 1825 (= Vespertilio leisleri Kuhl, 1817)
Synonimy
	Atalapha Rafinesque, 1814; Atalepha: Burnett, 1829; Pterygistes Kaup, 1829; Noctulina J.E. Gray, 1843; Noctilinia: Hodgson, 1847; Panugo Kolenati, 1856; Noctula Gerbe, 1880;
	Atalapha Rafinesque, 1814; Atalepha: Burnett, 1829; Pterygistes Kaup, 1829; Noctulina J.E. Gray, 1843; Noctilinia: Hodgson, 1847; Panugo Kolenati, 1856; Noctula Gerbe, 1880;
Gatunki
	9 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	9 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Borowiec^[9] (Nyctalus) – rodzaj ssaków z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i północnej Afryce^[10]^[11]^[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 48–106 mm, długość ogona 35–74 mm, długość ucha 11–26 mm, długość tylnej stopy 9–17 mm, długość przedramienia 35–70 mm; masa ciała 6–74 g^[11]^[13].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1825 roku angielski podróżnik i badacz Thomas Edward Bowdich w publikacji własnego autorstwa będącej sprawozdaniem z wyprawy na Maderę i Porto Santo jesienią 1823 roku^[1]. Na gatunek typowy wyznaczył (oznaczenie monotypowe) borowca leśnego (N. noctula).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Atalapha (Atalepha): hebr. ‏ataleph‎ ‘nietoperz’^[14]. Gatunek typowy: Rafinesque wymienił dwa gatunki – Atalapha sicula Rafinesque, 1814 (nomen dubium) i Atalapha americana Rafinesque, 1814 (= Vespertilio borealis P.L.S. Müller, 1776) – nie wyznaczając gatunku typowego; typ nomenklatoryczny (późniejsze oznaczenie) – Atalapha sicula Rafinesque, 1814 (nomen dubium).
Nyctalus: gr. νυκταλος nuktalos lub νυσταλος nustalos ‘senny, ospały’^[15].
Pterygistes: gr. πτερυγιξω pterugiksō ‘trzepotać’^[16]. Gatunek typowy: Kaup wymienił dwa gatunki – Vespertilio Leisleri Kuhl, 1817 i Vespertilio proterus Kuhl, 1817 (= Vespertilio noctula von Schreber, 1774) – z których typem nomenklatorycznym jest Vespertilio noctula von Schreber, 1774.
Noctulina (Noctilinia): łac. noctulina ‘należący do nocy’, od nox, noctis ‘noc’^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vespertilio noctula Schreber, 1774.
Panugo: etymologia niejasna, Kolenati nie wyjaśnił etymologii nazwy rodzajowej^[18]. Gatunek typowy: Kolenati wymienił dwa gatunki – Vespertilio leisleri Kuhl, 1817 i Vespertilio noctula von Schreber, 1774 — z których typem nomenklatorycznym jest Vespertilio noctula von Schreber, 1774.
Noctula: fr. noctule ‘nietoperz’, od łac. nox, noctis ‘noc’^[19]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vesperugo (Noctula) plancyi Gerbe, 1880.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[20]^[13]^[10]^[9]:

Nyctalus plancyi (Gerbe, 1880) – borowiec chiński
Nyctalus aviator (O. Thomas, 1911) – borowiec ptasi
Nyctalus furvus Imaizumi & Yoshiyuki, 1968 – borowiec japoński
Nyctalus montanus (Barrett-Hamilton, 1906) – borowiec górski
Nyctalus lasiopterus (von Schreber, 1780) – borowiec olbrzymi
Nyctalus noctula (von Schreber, 1774) – borowiec wielki
Nyctalus leisleri (Kuhl, 1817) – borowiec leśny
Nyctalus azoreum (O. Thomas, 1901) – borowiec azorski

Opisano również wymarły gatunek z miocenu Czech^[21]:

Nyctalus storchi Horáček, 2001

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Atalapha Rafinesque, 1814.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Noctulina J.E. Gray, 1843.
↑ Nie Noctula Bonaparte, 1837.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b T.E. Bowdich: Excursions in Madeira and Porto Santo, during the autumn of 1823, while on his third voyage to Africa. London: G.B. Whittaker, 1825, s. 36 (przypis). (ang.).
↑ C.S. Rafinesque: Précis des découvertes et travaux somiologiques. Palerme: Royale typographie militaire, aux dépens de l’auteur, 1814, s. 12. (fr.).
↑ G.T. Burnett. Illustrations of the Alipeda (Alipeds), or Bats and their allies; being the arrangement of the Cheiroptera, Volitantia, or wing-footed Beasts, indicated in Outline. „Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts”. 27, s. 269, 1829. (ang.).
↑ J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 100. (niem.).
↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 194. (ang.).
↑ B.H. Hodgson. On a new species of Plecotus. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 16 (2), s. 896, 1847. (ang.).
↑ F.A. Kolenati. Europa’s Chiropteren. „Allgemeine deutsche naturhistorische Zeitung”. Neue Folge. 2, s. 172, 1856. (niem.).
↑ Z. Gerbe. Dans la séance du 24 février, M. Vian a présenté à la Société zoologique, au nom de M. Gerbe, une note sur une espèce nouvelle de chauve-souris du groupe des noctules, (Vesperugo [Noctula] Plancyi). „Le Naturaliste: journal des échanges et des nouvelles”. 2 (24), s. 187, 1880. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 120. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 214. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 764–768. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Nyctalus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 529. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 126.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 464.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 596.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 460.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 510.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 460.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-17]. (ang.).
↑ I. Horáček. On the early history of vespertilionid bats in Europe: the Lower Miocene record from the Bohemian Massif. „Lynx”. New series. 32, s. 137, 2001. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Atalapha Rafinesque, 1814.

[7] Niepoprawna późniejsza pisownia Noctulina J.E. Gray, 1843.

[10] Nie Noctula Bonaparte, 1837.

[Bowdich-1] T.E. Bowdich: Excursions in Madeira and Porto Santo, during the autumn of 1823, while on his third voyage to Africa. London: G.B. Whittaker, 1825, s. 36 (przypis). (ang.).

[raf-2] C.S. Rafinesque: Précis des découvertes et travaux somiologiques. Palerme: Royale typographie militaire, aux dépens de l’auteur, 1814, s. 12. (fr.).

[bur-4] G.T. Burnett. Illustrations of the Alipeda (Alipeds), or Bats and their allies; being the arrangement of the Cheiroptera, Volitantia, or wing-footed Beasts, indicated in Outline. „Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts”. 27, s. 269, 1829. (ang.).

[Kaup-5] J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 100. (niem.).

[Gray-6] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 194. (ang.).

[hod-8] B.H. Hodgson. On a new species of Plecotus. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 16 (2), s. 896, 1847. (ang.).

[Kolenati-9] F.A. Kolenati. Europa’s Chiropteren. „Allgemeine deutsche naturhistorische Zeitung”. Neue Folge. 2, s. 172, 1856. (niem.).

[ger-11] Z. Gerbe. Dans la séance du 24 février, M. Vian a présenté à la Société zoologique, au nom de M. Gerbe, une note sur une espèce nouvelle de chauve-souris du groupe des noctules, (Vesperugo [Noctula] Plancyi). „Le Naturaliste: journal des échanges et des nouvelles”. 2 (24), s. 187, 1880. (fr.).

[Cichocki&inni-12] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 120. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-13] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 214. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Moratelli&inni-14] R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 764–768. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-15] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Nyctalus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-28]. (ang.).

[amw-16] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 529. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA126_126]-17] Palmer 1904 ↓, s. 126.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/472/mode/1up_464]-18] Palmer 1904 ↓, s. 464.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/604/mode/1up_596]-19] Palmer 1904 ↓, s. 596.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/468/mode/1up_460]-20] Palmer 1904 ↓, s. 460.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/518/mode/1up_510]-21] Palmer 1904 ↓, s. 510.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792207_460]-22] Palmer 1904 ↓, s. 460.

[mdd-23] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-17]. (ang.).

[hor-24] I. Horáček. On the early history of vespertilionid bats in Europe: the Lower Miocene record from the Bohemian Massif. „Lynx”. New series. 32, s. 137, 2001. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[b]

[6]

[7]

[c]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]