Borys Karnicki
Dowódca ORP „Sokół” kpt. Borys Karnicki | |
komandor porucznik | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1930-1946 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca ORP „Sokół” |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Borys Karnicki (ur. 25 września 1907 we Władywostoku, zm. 15 lutego 1985 w Londynie) – komandor porucznik Marynarki Wojennej RP, uczestnik II wojny światowej, dowódca okrętu podwodnego ORP „Sokół”, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Przed wojną
Ojciec Borysa, Aleksander Karnicki, był dowódcą 2 Zaamurskiego Pułku Kawalerii armii carskiej, a następnie generałem dywizji Wojska Polskiego. Jego starszy brat – Jerzy Karnicki – był oficerem-lotnikiem; zginął w 1930 w wieku 25 lat w katastrofie lotniczej na warszawskiej Woli[1].
Borys Karnicki ukończył w roku 1927 szkołę średnią w Bydgoszczy, a w roku 1930 Szkołę Podchorążych Marynarki Wojennej (piąta lokata). Następnie służył na torpedowcu ORP „Podhalanin”, jako oficer flagowy dywizjonu szkolnego, a także jako oficer wachtowy na okrętach podwodnych ORP „Żbik”, ORP „Ryś” i ORP „Wilk”. Ponadto był oficerem sztabu Dowództwa Floty. Był słuchaczem Kursu Oficerów Artylerii Morskiej (w tym 4-tygodniowa praktyka we Francji) i Kursu Oficerów Podwodnego Pływania[1]. O życiu w Gdyni w tamtych latach pisał: Szablon:CytatD
Na „Wilku” i „Sokole”
W chwili wybuchu wojny był zastępcą dowódcy ORP „Wilk”[2]. Po bezowocnych działaniach na Bałtyku okręt przedarł się przez Cieśniny Duńskie i Morze Północne do Szkocji. Od tego wydarzenia minęło wiele miesięcy, a załoga okrętu nie miała się czym poszczycić. Morale było niskie[3]. W czerwcu 1940 roku „Wilk” pod jego dowództwem staranował inny okręt podwodny. Zastępcą dowódcy był wówczas kpt. Bolesław Romanowski. Oto jego relacja: Szablon:CytatD Przypuszczano, że mógł to być niemiecki U-102 lub U-122 (oba zaginęły w czerwcu lub lipcu), jest jednak również prawdopodobne, że staranowany został holenderski O-13, który zaginął w okolicach sektora patrolowanego przez „Wilka”, lub wrak (pojawiły się też spekulacje, że mogła to być urwana boja[4]). H.R. Bachmann i Jerzy Pertek, a za nimi Mariusz Borowiak odnotowali, że w dzienniku pokładowym „Wilka” nie ma wzmianki o staranowaniu U-Boota[5].
W tym samym czasie, gdy stało się jasne, że ORP „Orzeł” został bezpowrotnie stracony, Royal Navy postanowiła przekazać jeden z wybudowanych właśnie okrętów podwodnych Polakom. Z załogi „Wilka” wydzielono część mającą stać się szkieletową załogą okrętu, który otrzymał nazwę „Sokół”. Jego dowódcą został kpt. Borys Karnicki[6].
W okresie od stycznia 1941 do końca lipca 1942 roku ORP „Sokół” przeprowadził wiele działań bojowych, takich jak blokowanie Brestu, operacje na obszarze Morza Śródziemnego w oparciu o bazę na Malcie, atak na bazę nieprzyjacielską w Navarino, za co gen. Władysław Sikorski udekorował Karnickiego Orderem Virtuti Militari (odpiął go z własnej piersi)[7].
„Sokół” i drugi polski okręt podwodny operujący w basenie Morza Śródziemnego, ORP „Dzik”, zyskały (ze względu na osiągnięcia) miano terrible twins (strasznych bliźniaków), jednak – co wyszło na jaw po wojnie – niezasłużenie[8].
Ostatnie lata
Po powrocie „Sokoła” do Anglii Karnicki został, jako komandor podporucznik, skierowany do pracy w Kierownictwie Marynarki Wojennej. Po wojnie pozostał na emigracji. W roku 1983 reprezentował Stowarzyszenie Marynarki Wojennej na uroczystości poświęcenia Panteonu Pamięci Marynarki Wojennej na Oksywiu. Został wybrany członkiem honorowym Bractwa Okrętów Podwodnych Ligi Morskiej[9].
Był autorem książki Marynarski worek wspomnień (Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1987, ISBN 83-11-07453-4).
Urnę z prochami zmarłego komandora przywiozły do kraju żona i córki. 6 maja 1985 roku w porcie wojennym na Oksywiu odbyła się specjalna uroczystość żałobna, w czasie której zmarłemu oddano honory wojskowe. Spoczął na Cmentarzu Oksywskim w Gdyni[10].
- ↑ a b Sokołowska i Kwiatkowska 2003 ↓, s. 60.
- ↑ Pertek 1976 ↓, s. 86.
- ↑ Borowiak 2010 ↓, s. 159.
- ↑ Andrzej S. Bartelski. Prawdy i mity „Torpedy w celu!”. „Biuletyn DWS.org.pl”. 6. s. 47-50. ISSN 2080-5780.
- ↑ Borowiak 2010 ↓, s. 168-169.
- ↑ Pertek 1976 ↓, s. 284-287.
- ↑ Pertek 1976 ↓, s. 389.
- ↑ Borowiak 2010 ↓, s. 208-215.
- ↑ Sokołowska i Kwiatkowska 2003 ↓, s. 60-61.
- ↑ Sokołowska i Kwiatkowska 2003 ↓, s. 61.
Bibliografia
- Mariusz Borowiak: Mała flota bez mitów. Warszawa: Almapress, 2010. ISBN 978-83-7020-422-8.
- Jerzy Pertek: Wielkie dni małej floty. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1976.
- Małgorzata Sokołowska, Wiesława Kwiatkowska: Gdyńskie cmentarze: O twórcach miasta, portu i floty. Oficyna Verbi Causa, 2003. ISBN 83-91-8526-2-8.
Linki zewnętrzne
- Oficerowie Marynarki Wojennej II RP
- Oficerowie Polskiej Marynarki Wojennej na Zachodzie
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Odznaczeni Medalem Morskim
- Polacy odznaczeni Distinguished Service Order
- Odznaczeni Orderem Dannebroga
- Urodzeni w 1907
- Zmarli w 1985