Budynek mieszkalny Zakładów Amunicyjnych „Pocisk” w Warszawie
52°14′59″N 21°04′01″E/52,249722 21,066944 nr rej. A-718 z 1.08.2006[1]
| |
 Budynek w 2020 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°14′59″N 21°04′01″E/52,249722 21,066944
| |
Budynek mieszkalny Zakładów Amunicyjnych „Pocisk” – zabytkowy budynek przy ulicy Chodakowskiej 22 (dawniej Terespolskiej 22) w Warszawie.
Tylna część obiektu została wybudowana w 1914 roku. Frontowa zaś musiała istnieć już w 1908 r., bowiem znajduje się na mapie z tego okresu. Front został prawdopodobnie przebudowany w 1919 roku, być może według projektu Czesława Przybylskiego na co wskazują pewne podobieństwa do Gmachu Państwowego Zakładu Epidemiologicznego jego autorstwa.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Budynek nie posiada członu frontowego. Składa się z dwóch poprzecznych oficyn oraz powiązanych z nimi oficyn bocznych. Pierwsza oficyna poprzeczna liczy trzy kondygnacje, nakryta jest mansardowym dachem. Północna partia jej fasady ma formę trójbocznego ryzalitu, do którego dobudowana jest dwukondygnacyjna i czteroosiowa oficyna boczna. Pozostała partia oficyny liczy pięć osi, na ostatniej z nich ulokowany jest przejazd bramny, nad którym znajduje się okno stróżówki w kształcie półkola. Powyżej pierwszego piętra na osi tej nadwieszono półkolisty, dwukondygnacyjny wykusz z trzema oknami na każdym z pięter. Na poziomie dachu mansardowego wykusz przechodzi w nakrytą płaską kopułą glorietę z czterema arkadami na kolumienkach i tralkową balustradą u podstawy. Dopełnieniem wystroju elewacji są rozdzielające gzymsy.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Tylna część budynku (oficyna) została wybudowana w 1914 r., o czym świadczy data z cegieł na bocznej ścianie oficyny. Część frontowa jest zaznaczona na mapie, pochodzącej z 1908 r.
Księga wieczysta dla nieruchomości została założona w dniu 15 marca (na wniosek z 25 stycznia) 1899 roku, pierwszą ujawnioną właścicielką gruntu była Anna Zofia Załuska, która kupiła nieruchomość za 900 rubli. W 1905 roku właścicielem został Mikołaj Osiński, a w 1913 roku właścicielami byli: Jan Pytliński (Iwan Pawłowicz Pytliński) do połowy oraz Adam Pawłowicz Pytliński i Franciszka Jakowlewna Zimoch-Pytlińska do drugiej połowy.
W 1914 r. nieruchomość nabyli Leon i Antonina Doley. W latach 20. i 30. XX wieku właścicielem budynku były Zakłady Amunicyjne "Pocisk" - spółka akcyjna. Po wybuchu wojny firma znalazła się w złej sytuacji finansowej. Aby wypłacić zaległe wynagrodzenia pracownikom, w dniu 18 czerwca 1941 r. budynek został sprzedany Feliksowi i Michalinie Rachmielowskim. Budynek pozostawał w ich rękach do 1 maja 1968 r., gdy na mocy artykułu 7, ust. 5 dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na terenie miasta stołecznego Warszawy, przeszedł na własność Skarbu Państwa. Część oficyny tyniej była niegdyś wynajmowana przez Centralę Handlową Przemysłu Elektrotechnicznego, miał tam też miejsce zakład przetwórczy Rachmielowskich- firma Bekoma, w późniejszym zaś czasie był tam zakład krawiecki.
W 2006 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków[1].
W 2010 r. zostały unieważnione decyzje z lat 60., odbierające własność prywatnym właścicielom, wobec czego budynki są obecnie własnością prywatną. Wykonywane są doraźne prace zabezpieczające budynki przed zniszczeniem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) – stan na 31 grudnia 2022 roku Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 11. [dostęp 2023-07-06].