Bzowo (wieś w województwie kujawsko-pomorskim)

Bzowo
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Warlubie
Wysokość	od 26 do 86 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	473
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-160
Tablice rejestracyjne	CSW
SIMC	0099079
	Położenie na mapie gminy Warlubie Bzowo
	Położenie na mapie Polski Bzowo
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Bzowo
	Położenie na mapie powiatu świeckiego Bzowo
	53°33′25″N 18°39′46″E/53,556944 18,662778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bzowo – kociewska wieś sołecka w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Warlubie^[4].

Położenie i demografia

Wieś położona jest na obszarze Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bzowo, po jej zniesieniu w gromadzie Warlubie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 473 mieszkańców^[2]. Jest czwartą co do wielkości miejscowością gminy Warlubie.

Historia

Wbrew pozorom nazwa, wzmiankowanej już w 1295 roku, osady nie wiąże się z pospolitym krzewem ozdobnym – bzem, lecz z popularnym w średniowieczu na Pomorzu imieniem Sobiesz (Sobiesław). Nazwa zmieniała się z pierwotnego Sobieszowa przez Bszowo do funkcjonującego od końca XVI w. Bzowa.

Gdy w 1772 roku Rzeczpospolita straciła na rzecz Prus tereny Pomorza i Kujaw, nazwa wsi Bzowo zmieniono na Sibsau. Ten stan rzeczy panował aż do odzyskania przez Polskę niepodległości po I wojnie światowej i przyłączenia do macierzy terenów położonych na Kociewiu na przełomie stycznia i lutego 1920 roku. Po 148 latach pod zaborami Bzowo odzyskało swoją pierwotną nazwę. Niestety ten stan nie utrzymywał się zbyt długo, gdyż 4 września 1939 roku Bzowo znów znajdowało się w rejonie okupacji niemieckiej (III Rzeszy). W latach 1939–1941 nazwę przemianowano na Sibsau, lecz w 1942 roku nazwę zmieniono ze względów na wcześniejszą historię Bzowa utożsamianą z holendrami na Hollendorf (Hollen - początek pochodził od słowa der Holländer czyli Holender, dorf - niem. nazwa wsi)

Po wielkich powodziach w 2. połowie XVI wieku, w Bzowie osadzono holenderskich mennonitów. Umiejętność gospodarowania na podmokłych terenach sprawiła, że olędrzy stali się pożądanymi kolonistami^[5]. Śladem ich bytności jest kościół z 1768 roku. W okolicy znajdują się domy drewnianej konstrukcji zrębowej, wybudowane w stylu holenderskim w połowie XIX wieku. W pobliskim Osieku (2 km na wschód) odkryto ślady cmentarzyska grobów skrzynkowych, jedynego na nizinach nadwiślańskich, najniżej położonego na Kociewiu. Około 3 km na zachód od Bzowa znajduje się Góra Kościuszki (wzgórze 85 m n.p.m.) nazwana tak dla uczczenia 110. rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki.

Współczesność

We wsi rośnie grusza polna o obwodzie (przy powołaniu) 150 cm, uznana za pomnik przyrody w 1991 roku^[6]. W Bzowie działa Ochotnicza Straż Pożarna, która niedawno świętowała swoje 91. urodziny. W tej miejscowości działa Koło Gospodyń Wiejskich liczące sobie 75 lat. Bzowo, według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyło 473 mieszkańców^[2]. Większość mieszkańców Bzowa jest katolikami.

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 14285
↑ ^a ^b ^c GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 139 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ miasto-nowe.com: Osadnictwo holenderskie w Dolinie Wisły. [dostęp 2012-01-14]. (pol.).
↑ Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 roku

Linki zewnętrzne

Bzowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 523 .
Sibsau, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 476 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 14285

[GUS-2] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 139 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[R2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[5] sto-nowe.com: Osadnictwo holenderskie w Dolinie Wisły. [dostęp 2012-01-14]. (pol.).

[6] Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 roku

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

Wsie	Bąkowo Buśnia Bzowo Krusze Kurzejewo Lipinki Płochocin Płochocinek Stara Huta Warlubie Wielki Komorsk
Osady	Bąkowski Młyn Blizawy Błądziejewo Borowy Młyn Ciemny Las Grabowa Góra Kamionka Krzewiny Rulewo Średnia Huta Zamczyska
Osady leśne	Bąkowo Borowy Młyn Borsukowo Bursztynowo Bzowo Dębowe Jeżewnica Krzewiny Kuźnica Nowa Huta Płochocin Przewodnik Rybno Rynków Stara Huta Warlubie
Integralne części wsi	Bąkówko Błądziejewo Dobrogosław Górna Buśnia Góry Hadry Komorsk Kozłowiec Kurzejewo Górne Lisi Kąt Na Szosie Nad Szosą Osiedle Jana Pawła II Osiek Podwórze Prądki Rumunia Ryta Góra Ryżewo Trzy Chałupy Trzy Korony Wybudowanie Bąkowskie Za Torem Zawada