Cakile edentula

*Cakile edentula*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	rukwiel
Gatunek	Cakile edentula
	Nazwa systematyczna
	Cakile edentula (Bigelow) Hook.; Fl. Bor.-Amer. 1: 59 1830
Synonimy
	Cakile americana Nutt.; Cakile californica A.Heller;
	Cakile americana Nutt.; Cakile californica A.Heller;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cakile edentula – gatunek rośliny jednorocznej, rzadko bylina, z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Występuje na wybrzeżach północnoamerykańskich, jako gatunek zawleczony także w Japonii oraz w Australii. Rośnie w wąskim pasie wybrzeża w zróżnicowanych strefach klimatycznych – od warunków arktycznych po obszar południową Kalifornię, także na piaszczystych plażach Wielkich Jezior Półocnoamerykańskich^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Naga, silnie rozgałęziona roślina, zwykle zwarta^[4].
Łodyga: Wzniesiona lub pokładająca się, silnie rozgałęziona, osiągająca do 80 cm wysokości^[4].
Liście: Skrętoległe o blaszce liściowej podłużnie owalnej lub łopatkowatej, na brzegu ząbkowanej lub nieco zatokowo wrębnej, lecz nigdy nie pierzasto podzielonej^[4].
Kwiaty: Zebrane są w gęste grona na końcach rozgałęzień pędu osiągające do 20 cm długości. Kwiaty i owoce wyrastają na szypułkach o długości 2–8 mm. Cztery działki kielicha osiągają 3,5–5 mm, płatki korony mają 5–10 mm długości. Płatki mają kolor od białego do jasnoliliowego^[4].
Owoce: Mięsista, 4- lub 8-groniasta i dwuczęściowa łuszczyna cylindryczna o długości od 12 do 29 mm i szerokości 3–9 mm^[4].
Gatunki podobne: Spokrewniony i podobny gatunek europejski – rukwiel nadmorska różni się obecnością dwóch rożków w dolnej części owocu i zaokrągloną górną częścią owocu, liście są często silnie podzielone^[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj rukwiel najbliżej spokrewniony jest z rodzajem Erucaria. Zważywszy na rozmieszczenie gatunków rukwieli, rodzaj wyewoluował najprawdopodobniej już po zamknięciu Morza Tetydy w pliocenie. Rukwiel mogła należeć do jednych z pierwszych kolonizatorów brzegów morskich podczas ustępowania zlodowaceń^[5].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

W obrębie gatunku Cakile edentula wyodrębnia się dwa podgatunki różniących się budową owoców:

ssp. edentula – podgatunek nominatywny występuje na wybrzeżu pacyficznym i atlantyckim Ameryki Północnej (na południu po Karolinę Północną) oraz na Azorach]^[6]. Ma owoc w górnej części czworoboczny^[4].
ssp. harperi (Small) Rodman – występuje na wybrzeżu atlantyckim w południowo-wschodniej części USA – od Karoliny Północnej po Florydę. Podgatunek ten ma owoc w górnej części ośmiogroniasty^[4].

Nad Wielkimi Jeziorami Północnoamerykańskimi występuje odmiana lacustris Fernald, Rhodora. 24: 23. 1922 o owocach w górnej części czworobocznych^[4].

Takson o cechach pośrednich między C. edentula i europejskim C. maritima występujący na Islandii oraz w arktycznej części Europy opisany został zarówno jako C. edentula ssp. islandica (Gand.) A. & D. Löve, jak i C. maritima ssp. islandica (Gand.) Hyl. ex Elven^[5]. Występuje na wybrzeżach Islandii, Wysp Owczych, północnej Norwegii i północno-zachodniej Rosji, po brzegi Morza Białego^[6]. Rośliny o cechach nawiązujących do tego taksonu (niemal całobrzegie liście, brak bocznych rożków na owocu) znajdowano także w północnej części Wysp Brytyjskich^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-08-19] (ang.).
↑ ^a ^b Cakile edentula. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-08-19].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Cakile edentula. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-08-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c A. J. Davy, R. Scott, C. V. Cordazzo. Biological flora of the British Isles: Cakile maritima Scop.. „Journal of Ecology”. 94, 3, s. 695–711, 2006. DOI: 10.1111/j.1365-2745.2006.01131.x. (ang.).
↑ ^a ^b Marviol. [w:] Den Virtuella Floran [on-line]. Naturhistoriska riksmuseet. [dostęp 2012-08-18].
↑ A.R. Clapham, T.G. Tutin, E.F. Warburg: Flora of the British Isles. Cambridge at the University Press, 1962, s. 137.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-08-19] (ang.).

[tpl-3] Cakile edentula. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-08-19].

[america-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Cakile edentula. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-08-19]. (ang.).

[davy-5] A. J. Davy, R. Scott, C. V. Cordazzo. Biological flora of the British Isles: Cakile maritima Scop.. „Journal of Ecology”. 94, 3, s. 695–711, 2006. DOI: 10.1111/j.1365-2745.2006.01131.x. (ang.).

[floran-6] Marviol. [w:] Den Virtuella Floran [on-line]. Naturhistoriska riksmuseet. [dostęp 2012-08-18].

[clapham-7] A.R. Clapham, T.G. Tutin, E.F. Warburg: Flora of the British Isles. Cambridge at the University Press, 1962, s. 137.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]