Kielichowiec zachodni

Kielichowiec zachodni
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	magnoliowe
Rząd	wawrzynowce
Rodzina	kielichowcowate
Rodzaj	kielichowiec
Gatunek	kielichowiec zachodni
	Nazwa systematyczna
	Calycanthus occidentalis Hook. & Arn.; Bot. Beechey Voy. 340 1839
Synonimy
	Butneria occidentalis (Hook. & Arn.) Greene; Calycanthus macrophyllus K.Koch;
	Butneria occidentalis (Hook. & Arn.) Greene; Calycanthus macrophyllus K.Koch;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kielichowiec zachodni (Calycanthus occidentalis Hook. & Arn.) – gatunek rośliny z rodziny kielichowcowatych (Calycanthaceae Lindl.). Występuje naturalnie w zachodnich Stanach Zjednoczonych – w Kalifornii oraz stanie Waszyngton^[3]^[4]. Jest rzadko uprawiany, zwykle tylko w kolekcjach^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Zimozielony krzew dorastający do 4^[6]–5^[4] m wysokości. Gałęzie są owłosione, czasami czworokątne w przekroju poprzecznym^[4]. Pączki są widoczne (u pozostałych kielichowców ukryte są przez ogonki liściowe)^[6]^[5].
Liście: Mają kształt od owalnie lancetowatego do owalnie eliptycznego. Mierzą 5–15 (czasem do 20^[5]) cm długości oraz 2–8 cm szerokości. Blaszka liściowa ma zaokrągloną nasadę (czasem lekko sercowatą^[5]) i tępy wierzchołek^[4]. Liście z wierzchu są ciemnozielone i bardzo szorstkie, od spodu są gładkie i błyszczące^[5]. Ogonek liściowy jest nieco owłosiony lub nagi i ma 5–10 mm długości^[4]^[6].
Kwiaty: Obupłciowe, pojedyncze, o średnicy 5–7 cm, wydzielają zapach określany jako przypominający ocet lub wino^[5]. Listki okwiatu mają kształt od równowąsko łyżeczkowatego do owalnie eliptycznego i barwę od kasztanowej do ciemnoczerwonej (najbardziej wewnętrzne są białe), dorastają do 2–6 cm długości oraz 0,5–1 cm szerokości^[4]. Na końcach listki okwiatu zwykle zasychają^[5]. Hypancjum jest dzwonkowate do jajowato-dzwonkowatego, ma 2-4 cm długości i 1-2 cm średnicy. Pręcików jest 10-15^[6].
Owoce: Owłosione, podłużne niełupki o brązowoczarniawej barwie^[4]. Mają kształt dzwonkowaty, w przeciwieństwie do owoców kielichowca wonnego – nie zwężają się^[5].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rośnie na brzegach strumieni oraz w mokrych wąwozach. Występuje na wysokości od 200 do 1600 m n.p.m.^[4]^[6] Najlepiej rośnie na stanowiskach w cieniu^[3]. Preferuje podłoże o odczynie od 5,0 do 8,0 w skali pH. Jest tolerancyjny dla gleb piaszczystych i gliniastych. Występuje od 7 do 10 strefy mrozoodporności^[7]. Opisywany jest jako najbardziej wrażliwy na mrozy spośród kielichowców, chociaż odrasta bujnie po ścięciu^[5]. Kwitnie od maja do lipca, natomiast owoce dojrzewają od sierpnia do września^[4]. Kwiaty są zapylane przez chrząszcze z rodziny łyszczynkowatych (Nitidulidae)^[7].

Środowisko naturalne najczęściej dzieli z takimi gatunkami jak: karpenteria kalifornijska Carpenteria californica, Vitis californica, Umbellularia californica i Zauschneria californica oraz przedstawicielami turzycowatych czy sitowatych^[7].

Kielichowiec zachodni zawiera kalikantynę – alkaloid podobny do strychniny, który jest toksyczny dla ludzi i zwierząt^[8].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Wywar ze świeżej lub suszonej kory stosuje się w leczeniu bólu gardła, przeziębienia oraz ciężkich schorzeń żołądka^[8]. Rzadko jest uprawiany ponieważ opisywany jest jako mało dekoracyjny, słabo kwitnący, krótkowieczny. Poza naturalnymi stanowiskami spotykany jest tylko w kolekcjach^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ ^a ^b Calycanthus occidentalis Hook. & Arn.. The Plant List. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
↑ ^a ^b Calycanthus occidentalis. [w:] Comprehensive Report Species [on-line]. NatureServe. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Calycanthus occidentalis. Plantes & botanique. [dostęp 2016-07-18]. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste. Tom II. Callicarpa - Cytisus. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 20-21. ISBN 83-01-11074-0. OCLC 749576276.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Calycanthus occidentalis. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-07-18].
↑ ^a ^b ^c Calycanthus occidentalis, Spice Bush. Las Pilitas Nursery. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
↑ ^a ^b Calycanthus occidentalis Californian Allspice, Western sweetshrub. PFAF Plant Database. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[tpl-2] Calycanthus occidentalis Hook. & Arn.. The Plant List. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).

[ns-3] Calycanthus occidentalis. [w:] Comprehensive Report Species [on-line]. NatureServe. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).

[peb-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Calycanthus occidentalis. Plantes & botanique. [dostęp 2016-07-18]. (fr.).

[seneta-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste. Tom II. Callicarpa - Cytisus. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 20-21. ISBN 83-01-11074-0. OCLC 749576276.

[america-6] Calycanthus occidentalis. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-07-18].

[laspilitas-7] Calycanthus occidentalis, Spice Bush. Las Pilitas Nursery. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).

[pfaf-8] Calycanthus occidentalis Californian Allspice, Western sweetshrub. PFAF Plant Database. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]