Centralny Obóz Pracy w Krzesimowie
 Pałac w Krzesimowie | |
| Typ | |
|---|---|
| Odpowiedzialny | |
| Rozpoczęcie działalności |
sierpień 1944 |
| Zakończenie działalności |
grudzień 1946 |
| Terytorium | |
| Miejsce | |
| Liczba więźniów |
ok. 2000 |
| Narodowość więźniów | |
| Liczba ofiar |
potwierdzonych 424 |
Położenie na mapie gminy Mełgiew  | |
Położenie na mapie Polski w latach 1945–1951  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świdnickiego  | |
 51°15′30,6″N 22°49′52,9″E/51,258500 22,831361
| |
Centralny Obóz Pracy w Krzesimowie – obóz pracy NKWD i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego działający w latach 1944–1946 w miejscowości Krzesimów w województwie lubelskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obóz w Krzesimowie założony został już w sierpniu 1944 r. przez NKWD jako obóz pracy więzienia na zamku lubelskim[1]. Obiekt zlokalizowano ta terenie upaństwowionego majątku we wsi Krzesimów. Pałac został zaadaptowany dla zarządu obozowego a budynki gospodarcze dla więźniów i wojska. Pierwszy obóz prawdopodobnie został rozbity przez oddziały podziemia niepodległościowego[1].
W październiku 1944 r.[2] został przejęty przez Urząd Bezpieczeństwa pod nazwą Obóz Pracy Przestępców Politycznych i Podejrzanych, a okólnikiem ministra bezpieczeństwa publicznego z 25 kwietnia 1945 r. utworzono tu Centralny Obóz Pracy[1]. Początkowo mieli tu trafiać kolaboranci i ludność niemiecka, jednak więźniami byli przede wszystkim żołnierze polskiego podziemia przebywający wcześniej w więzieniu na zamku lubelskim[2]. Załogę obozu stanowili funkcjonariusze UB, osłonę zewnętrzną zapewniali żołnierze Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Komendanturę stanowili enkawudziści[3]. Ofiary były przywożone koleją na stację kolejową Minkowice, skąd szły pieszo do Krzesimowa. Wiadomo o siedmiu dużych i dziewięciu mniejszych transportach z zamku lubelskiego od 20 listopada 1944 r.[3] W czasie przebywania w obozie więźniowie pracowali na roli, w kamieniołomie w Dominowie, w młynie, magazynie zbożowym oraz przy wyrębie drzew[2]. Budynki przeznaczone na baraki dla więźniów nie miały łaźni, ubikacji i urządzeń dezynfekcyjnych, brakowało w nich okien, ogrzewania, nie było wentylacji. Stale unosił się w nich fetor rozkładającej się słomy. Baraki były przeludnione; w jednym budynku przebywało od 100 do 200 osób, w tym wielu chorych. Brak było koców i ciepłej odzieży, wszędzie panował brud. Za toalety służyły prowizoryczne doły kloaczne znajdujące się w centralnej części obozu[2].
Wkrótce Centralny Obóz Pracy w Krzesimowie został zdegradowany do kolonii rolnej przez tragiczne warunki sanitarne[1], a okólnik nr 57 ministra bezpieczeństwa publicznego z 12 czerwca 1945 r. rozpoczął proces wygaszania obozu[2], który swoje funkcjonowanie zakończył w grudniu 1946 r.
Dzięki śledztwu Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie wiadomo o 424 ofiarach obozu w Krzesimowie[3]. Ciała chowano początkowo wokół budynków gospodarczych, później były przenoszone do tzw. Lasu Pruszkowskiego sąsiadującego od północy z folwarkiem. Podczas remontu drogi w 1996 r. odkryto szczątki ofiar. W zalesionym wąwozie gdzie znaleziono szczątki (tzw. Dolinie Krzyży) znajduje się miejsce pamięci poległych na skutek represji komunistycznych[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Obozy na ziemiach polskich 1944–1958 | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-05-30].
- ↑ a b c d e Bogusław Kopka, Krzesimów był pierwszy, „Polska Zbrojna Historia”, styczeń 2020 [dostęp 2023-05-30].
- ↑ a b c Sowiecki obóz śmierci w Krzesimowie [online], Przystanek Historia [dostęp 2023-05-30] (pol.).
- ↑ Dolina Krzyży w Krzesimowie [online], 15 listopada 2020 [dostęp 2023-08-25] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
Bogusław Kopka, Krzesimów Był Pierwszy. "Polska Zbrojna Historia" 3 (2020): 96–101.