Centrum Dizengoffa (Tel Awiw)
32°04′31″N 34°46′29″E/32,075278 34,774722 Centrum Dizengoffa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
50 Dizengoff Street, Tel Awiw 64332 |
| Typ budynku | |
| Architekt |
Yashar Architects |
| Rozpoczęcie budowy |
1972 |
| Ukończenie budowy |
1977 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Izraela  | |
| 32°04′31″N 34°46′29″E/32,075278 34,774722
| |
| Strona internetowa | |
Centrum Dizengoffa (hebr. דיזנגוף סנטר) – centrum handlowe w mieście Tel Awiw, w Izraelu. Znajduje się w nim około 420 sklepów, które w dni powszednie odwiedza 20 tys. klientów, a w piątki do 45 tys. ludzi. Centrum jest zarządzane przez firmę Dizengoff Center, której właścicielami jest rodzina Piltz oraz biznesmen Samuel Plato Szaron. W centrum znajdują się ambasady Republiki Południowej Afryki, Słowenii i Cypru.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Centrum jest usytuowane u zbiegu ulic Dizengoffa i King George, w osiedlu Centrum Tel Awiwu w Tel Awiwie. Na północ od centrum znajduje się plac Dizengoff.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początkowo w miejscu tym istniało osiedle mieszkaniowe Nordija (hebr. נורדיה), które powstało w latach 20. XX wieku. Mieszkało w nim kilkuset żydowskich imigrantów, którzy w maju 1921 uciekli z Jafy przed arabskimi zamieszkami. Pomocy udzieliła im Agencja Żydowska. W ten sposób zakupiono ziemię i wybudowano pierwsze niewielkie domy. W 1922 osiedle nazwano Nordija, na cześć znanego działacza ruchu syjonistycznego, Max Nordau. W 1923 osiedle przyłączono do Tel Awiwu.
Wielu najbiedniejszych imigrantów nie mogło sobie pozwolić na kupno domu, i mieszkało w drewnianych chatach lub szałasach. Niektórzy z nich pracowali w winnicy bogatej arabskiej rodziny Hinawi. Z tego powodu, przez pewien czas istniały dwie nazwy tego osiedla, Nordija i Hinawi. Gdy w latach 30. realizowano projekt Patricka Geddes'a dotyczący rozbudowy Tel Awiwu, w rejonie tym poprowadzono trzy ważne ulice: Dizengoffa, King George’a i Bograshova.
W 1958 powstał projekt budowy nowoczesnego centrum handlowego. Plan koncepcyjny przewidywał stworzenie „miasta w mieście”. Centrum Dizengoffa miało obejmować nie tylko sklepy, ale w jego skład miały wchodzić ulice, wiszące ogrody oraz domy mieszkalne. Prace budowlane przeprowadził w latach 1972–1977 izraelski przedsiębiorca budowlany Arie Piltz, który musiał także sfinansować ewakuację wszystkich mieszkańców z tego terenu. Pierwszy sklep otworzono w 1977. Kolejne były otwierane systematycznie do 1983[1]. W
W maju 2001 w północnym holu doszło do pożaru, którego przyczyną było zwarcie elektryczne. Po renowacji hol został ponownie otworzony[2].
Zamachy terrorystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przy centrum handlowym doszło do jednego zamachu terrorystycznego zorganizowanego przez palestyńskich terrorystów-samobójców:
- 4 marca 1996 terrorysta z Hamasu wysadził się przy wejściu do Centrum Dizengoffa. Wybuch 20-kg materiałów wybuchowych zabił 13 osób i ranił 125 innych. Do zamachu doszło podczas Postu Estery przed świętem Purim, i wśród ofiar było wielu nastolatków. W miejscu zamachu wystawiono symboliczny pomnik z nazwiskami ofiar[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Centrum Dizengoffa rozciąga się po obu stronach ulicy Dizengoffa i jest połączone przejściami podziemnymi oraz chodnikami nadziemnymi. W centrum znajdują się dwa kina, około 420 sklepów, restauracje, kawiarnie, parking, na dachu umieszczono basen kąpielowy oraz siłownię.
W centrum wybudowano dwa wieżowce: we wschodniej części Dizengoff Tower (wysokość 93 metrów) i w zachodniej części Migdal Al[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pierwsze centrum handlowe – Dizengoff Center. [w:] Tel Awiw-Jafa Municipality [on-line]. 1983. [dostęp 2010-04-21]. (hebr.).
- ↑ Ben Baruch, Shmueli Smadar: Pożar Centrum: liczne niepowodzenia. [w:] YnetNews [on-line]. 1 maja 2001. [dostęp 2010-04-21]. (hebr.).
- ↑ Samobójczy atak na Dizengoff Center, 4 marca 1996. [w:] Amber Fundation [on-line]. [dostęp 2010-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 lutego 2008)]. (hebr.).
- ↑ Dizengoff Center. [w:] Emporis.com [on-line]. [dostęp 2010-04-21]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dizengoff Center. [w:] Galeria 3D Google [on-line]. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- Wirtualne zwiedzanie Centrum Dizengoffa. [w:] Dizengof Center [on-line]. [dostęp 2010-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-29)]. (hebr.).