Chomiczek

Chomiczek
	Mesocricetus
	Nehring, 1898
	; Chomiczek syryjski (M. auratus) – forma hodowlana
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	chomiki
Rodzaj	chomiczek
	Typ nomenklatoryczny
	Cricetus nigricans Brandt, 1832 (= Cricetus raddei Nehring, 1894)
Synonimy
	Mediocricetus Nehring, 1898; Semicricetus Nehring, 1898;
	Mediocricetus Nehring, 1898; Semicricetus Nehring, 1898;
Gatunki
	8 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	8 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Chomiczek^[2] (Mesocricetus) – rodzaj ssaków z podrodziny chomików (Cricetinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Europie i Azji^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 128–220 mm, długość ogona 10–39 mm; masa ciała 60–300 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1898 roku niemiecki zoolog, paleontolog i paleobotanik Alfred Nehring w artykule poświęconym rodzajom chomików, opublikowanym w czasopiśmie Zoologischer Anzeiger^[1]. Nehring wymienił kilka gatunków – Cricetus nigricans Brandt, 1832 (= Cricetus raddei Nehring, 1894), Cricetus raddei Nehring, 1894, Cricetus brandti Nehring, 1898 i Cricetus newtoni Nehring, 1898 – z których gatunkiem typowym jest Cricetus nigricans Brandt, 1832 (= Cricetus raddei Nehring, 1894).

Etymologia

Mesocricetus: gr. μεσος mesos ‘środkowy, pośredni’; rodzaj Cricetus Leske, 1779 (chomik)^[7].
Mediocricetus: łac. medius ‘środkowy’; rodzaj Cricetus Leske, 1779 (chomik)^[8].
Semicricetus: łac. semi- ‘pół-’, od semis, semissis ‘połowa’, od as, assis ‘cały’; rodzaj Cricetus Leske, 1779 (chomik)^[9].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[10]^[6]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[b]	Status IUCN^[11]
Mesocricetus auratus	(Waterhouse, 1839)	chomiczek syryjski	gatunek monotypowy	południowa Turcja i północna Syria (płaskowyż Aleppo między Eblą i Şanlıurfą; prawdopodobnie Hatay)	DC: 12,8–16,5 cm DO: 1,3–2,1 cm MC: 82–175 g	EN
Mesocricetus raddei	(Nehring, 1894)	chomiczek kaukaski	2 podgatunki	między dolnym biegiem rzeki Don a płaskowyżem w Dagestanie (Rosja), odnotowany w północno-wschodniej Gruzji	DC: 14,9–22 cm DO: 1,2–2 cm MC: 200–300 g	LC
Mesocricetus brandti	(Nehring, 1898)	chomiczek turecki	gatunek monotypowy	Turcja (środkowa i wschodnia Anatolia), Gruzja, Armenia, Azerbejdżan i północno-zachodni Iran; częściowo na północ od Kaukazu (południowa Rosja)	DC: 13,5–19,5 cm DO: 1–3,9 cm MC: 108–175 g	NT
Mesocricetus newtoni	(Nehring, 1898)	chomiczek rumuński	gatunek monotypowy	północna Bułgaria i południowo-wschodnia Rumunia (dolny bieg rzeki Dunaj między obwodem Montana a Morzem Czarnym)	DC: 13,5–16 cm DO: 1,7–2,4 cm MC: 60–130 g	NT

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, EN – gatunek zagrożony.

Opisano również gatunki wymarłe:

Mesocricetus aramaeus Bate, 1943^[12] (Izrael; plejstocen)
Mesocricetus planicola Argyropulo, 1941^[13] (Azerbejdżan; plejstocen)
Mesocricetus primitivus De Bruijn, Dawson & Mein, 1970^[14] (Grecja; pliocen)
Mesocricetus rathgeberi Pieper, 1984^[15] (Grecja; holocen)

Uwagi

↑ ^a ^b Nomen nudum.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d A. Nehring. Über Cricetus, Cricetulus und Mesocricetus (n. subg.). „Zoologischer Anzeiger”. 21, s. 494, 1898. (niem.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 282–283. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Mesocricetus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-20].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 220. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 414.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 403.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 628.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
↑ Taxonomy: Mesocricetus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
↑ D.M.A. Bate. Pleistocene Cricetinæ from Palestine. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eleventh series. 10 (72), s. 816, 1943. DOI: 10.1080/03745481.1943.9728061. (ang.).
↑ А.И. Аргиропуло. Четвертичная фауна грызунов и насекомоядных Бинагадов (апшеронский полуостров). „Природа”. 3, s. 77, 1941. (ros.).
↑ H. de Bruijn, M.R. Dawson & P. Mein. Upper Pliocene Rodentia, Lagomorpha and Insectivora (Mammalia) from the Isle of Rhodes (Greece). „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 73 (5), s. 554, 1970. (ang.).
↑ H. Pieper. Eine neue Mesocricetus-Art (Mammalia: Cricetidae) von der griechischen Insel Armathia. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde”. Serie B [Paläontologie]. 107, s. 2, 1984. (niem.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[nn-2] Nomen nudum.

[12] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Nehring-1] A. Nehring. Über Cricetus, Cricetulus und Mesocricetus (n. subg.). „Zoologischer Anzeiger”. 21, s. 494, 1898. (niem.).

[Cichocki&inni-3] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-4] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-5] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 282–283. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Mesocricetus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-20].

[amw-7] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 220. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655570_414]-8] Palmer 1904 ↓, s. 414.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655559_403]-9] Palmer 1904 ↓, s. 403.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655784_628]-10] Palmer 1904 ↓, s. 628.

[asm-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).

[13] Taxonomy: Mesocricetus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).

[bate-14] D.M.A. Bate. Pleistocene Cricetinæ from Palestine. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eleventh series. 10 (72), s. 816, 1943. DOI: 10.1080/03745481.1943.9728061. (ang.).

[agr-15] А.И. Аргиропуло. Четвертичная фауна грызунов и насекомоядных Бинагадов (апшеронский полуостров). „Природа”. 3, s. 77, 1941. (ros.).

[bru&inni-16] H. de Bruijn, M.R. Dawson & P. Mein. Upper Pliocene Rodentia, Lagomorpha and Insectivora (Mammalia) from the Isle of Rhodes (Greece). „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 73 (5), s. 554, 1970. (ang.).

[pie-17] H. Pieper. Eine neue Mesocricetus-Art (Mammalia: Cricetidae) von der griechischen Insel Armathia. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde”. Serie B [Paläontologie]. 107, s. 2, 1984. (niem.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[b]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]