Dagestan

Republika Dagestanu Республика Дагестан Дагъистанлъул ДжумхIурият
— republika —
Godło Flaga
Hymn: Hymn Dagestanu
Państwo	Rosja
Siedziba	Machaczkała
Kod ISO 3166-2	RU-DA
Prezydent	Ramazan Abdułatipow
Premier	Magomied Abdułajew
Powierzchnia	50 278 km²
Populacja (2021) • liczba ludności	3 133 303
• gęstość	62,3 os./km²
Strefa czasowa	czas moskiewski, UTC +3:00
Języki urzędowe	rosyjski, lokalnie – języki lokalne
Położenie na mapie Rosji
Portal Rosja

Mapa polityczna Kaukazu

Dagestan

Dagestan (ros. Дагестан, Dagestan), Republika Dagestanu (ros. Респу́блика Дагеста́н, Riespublika Dagiestan) – autonomiczna, wieloetniczna republika wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej.

Nazwa

Słowo Daghistan lub Daghestan (داغستان) jest złożeniem tureckiego dağ (góra) i perskiego stan (kraj).

Geografia

Republika graniczy z Kałmucją na północy, Krajem Stawropolskim na północnym zachodzie, Czeczenią na zachodzie, Azerbejdżanem na południu. Leży nad Morzem Kaspijskim. Stolicą Dagestanu jest Machaczkała.

Strefa czasowa

Od 2014 r. Dagestan należy do moskiewskiej strefy czasowej (MSK). UTC +3:00 przez cały rok. Wcześniej, przed 27 marca 2011 roku, na terenie republiki obowiązywał czas standardowy (zimowy) strefy UTC+3:00, a czas letni – UTC+4:00.

Demografia

Dagestan zamieszkuje ok. 3,1 mln mieszkańców (2021), tworząc prawdziwą mozaikę etniczną: wyróżnia się tu zwykle 36 autochtonicznych narodowości, z których 12 posiada oficjalny status narodów. Poza nimi istnieją duże liczebnie społeczności Azerów i Rosjan. Ludność Dagestanu posługuje się językami należącymi do trzech różnych rodzin językowych. Struktura narodowościowo-językowa przedstawia się następująco:

• narody mówiące językami nach-dagestańskimi:
  • Awarowie – ok. 777,8 tys. osób (27,6% mieszkańców republiki)
  • Dargijczycy – ok. 432,5 tys. (16,1%)
  • Lezgini – 350,7 tys. (13%)
  • Lakowie – 152,9 tys. (4,9%)
  • Tabasaranowie – 200,6 tys. (6,5%)
  • Rutulowie – 30,2 tys. (1,0%)
  • Agulowie – 30 tys. (1,0%)
  • Cachurzy – 9,1 tys. (0,4%)
  • Czeczeni – 96,3 tys. (3,6%) – wielu spośród nich to uciekinierzy z Czeczenii, którzy przybyli do Dagestanu po wojnie w Czeczenii; jeszcze w 1994 r. było ich tylko 62 tys.

• narody mówiące językami tureckimi:
  • Kumycy – 367,5 tys. (12,9%)
  • Azerowie – 88.3 tys. (3.3%)
  • Nogajowie – 33,4 tys. (1,6%)

• narody mówiące językami indoeuropejskimi:
  • Rosjanie – 100,6 tys. (3,2%)
  • Tatowie oraz Żydzi górscy – 10,8 tys. (ok. 0,3% ludności republiki).

Poza tym w mniejszej liczbie obecni są także Ukraińcy, Białorusini, Ormianie, Osetyjczycy, oraz mniejsze wspólnoty językowo-kulturowe, których status jest sporny.

Głównymi językami Dagestanu są język rosyjski (urzędowy), język kumycki oraz język awarski (język największego narodu dagestańskiego). Dziewięć języków Dagestanu pełni funkcję języków literackich, cztery (język rutulski, język agulski, język cachurski, oraz język tacki) nie wykształciły normy literackiej.

Mieszkaniec Dagestanu w tradycyjnym stroju (zdjęcie z początku XX wieku)

Religia

Zdecydowana większość mieszkańców to wyznawcy islamu (sufizm). W ostatnich latach odnotowuje się konflikty na tle religijnym spowodowane pojawieniem się w połowie lat 90. i rozprzestrzenianiem się wahhabizmu.

Prezydenci Dagestanu

• Magomedali Magomedow 1994–2006
• Muchu Alijew 2006–2010
• Magomiedsałam Magomiedow 2010–2013

Gospodarka

W 2000 największy udział w gospodarce Dagestanu miało rolnictwo (35% – Dagestan jest najmniej zurbanizowaną republiką na Kaukazie), a następnie budownictwo (26%) i przemysł (24%).

Ze względu na 400 km linii brzegowej roponośnego Morza Kaspijskiego Dagestan ma ogromne znaczenie strategiczne dla Rosji.

Transport

Przez republikę przechodzą linie komunikacyjne z Azerbejdżanu oraz rurociąg tłoczący kaspijską ropę do Noworosyjska nad Morzem Czarnym, poprzez terytorium Czeczenii.

Tablice pojazdów zarejestrowanych w Dagestanie mają oznaczenie 05 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.

Linki zewnętrzne

• strona Republiki Dagestanu (ros. • ang.)
• Informacje na temat Dagestanu po polsku