Cykoria endywia
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
cykoria endywia |
Nazwa systematyczna | |
Cichorium endivia L. Sp. pl. 2:813. 1753 |
Cykoria endywia, endywia (Cichorium endivia L.) – gatunek rośliny jednorocznej lub dwuletniej, należący do rodziny astrowatych. Endywia pochodzi z wybrzeży Morza Śródziemnego i Azji Zachodniej. Znana była już w starożytności. W Europie uprawiana od XVI wieku.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Łodyga
- Ma wysokość 0,5 – 1,5 m, zwykle naga. Roślina zawiera sok mleczny.
- Liście
- Dolne liście podłużne i pierzaste, górne jajowate, siedzące.
- Kwiaty
- Koszyczki kwiatowe umieszczone w kątach górnych liści i na szczytach łodyg.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Sztuka kulinarna – należy do warzyw i jej liście odziomkowe używane są w charakterze sałaty. Ma pikantny, gorzkawy smak. Dobrze komponuje się z ostrymi serami i z dodatkiem orzechów. Zawiera więcej związków mineralnych i witamin niż sałata. Pobudza apetyt dzięki zawartości inuliny oraz substancji gorzkiej – intybiny. Z jej liści przyrządza się sałatki.
Zobacz też:Uprawa
[edytuj | edytuj kod]Udaje się na glebach średnio zwięzłych bądź lekkich. Jej rozwojowi sprzyja łagodna jesień i wysoka wilgotność powietrza. Siew na przełomie lutego i marca pod osłonami lub w czerwcu – lipcu na rozsadniku. Zbiór w maju – czerwcu lub we wrześniu – październiku. Endywię bieli się, aby pozbawić ją gorzkiego smaku.
Zmienność
[edytuj | edytuj kod]- endywia eskariola (Cichorium endivia L. var. latifolium Lam.) – o liściach gładkich.
- endywia kędzierzawa (Cichorium endivia L. var. crispum Lam.) – o karbowanych, postrzępionych liściach.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- BioLib: 41610
- EoL: 488332
- EUNIS: 153061
- Flora of North America: 242412649
- GBIF: 5392243
- identyfikator iNaturalist: 160574
- IPNI: 194527-1
- ITIS: 501522
- NCBI: 114280
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-82814
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:194527-1
- Tela Botanica: 17304
- identyfikator Tropicos: 2709789
- USDA PLANTS: CIEN
- CoL: V852