Przejdź do zawartości

Lejkówka szarobiaława

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Clitocybe robusta)
Lejkówka szarobiaława
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Incertae sedis

Rodzaj

lejkówka

Gatunek

lejkówka szarobiaława

Nazwa systematyczna
Clitocybe robusta Peck
Ann. Rep. Reg. N.Y. St. Mus. 49: 31 (1897) [1896]

Lejkówka szarobiaława (Clitocybe robusta Peck) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1897 r. Charles Horton Peck[1]. Synonim: Lepista robusta (Peck) Harmaja 1976[2].

Władysław Wojewoda w 2003 r. podał polską nazwę lejkówka biaława, ale w spisie treści ten sam gatunek ma nazwę lejkówka szarobiaława. Nazwa lejkówka biaława jest błędna, taką samą nazwę bowiem W. Wojewoda podaje dla innego gatunku – Clitocybe candicans[3]. Według niektórych mykologów Clitocybe robusta to synonim lejkówki szarawej Clitocybe nebularis (Batsch) P. Kumm.[4]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 6–20 cm, początkowo wypukły, potem płaski z płytko zagłębionym środkiem, często nieregularny i zniekształcony, miękki i skórzasty, biały do brudno płowożółtego. Brzeg początkowo podwinięty[4].

Blaszki

Szeroko przyrośnięte lub nieco zbiegające na trzon, średnio gęte lub gęste, początkowo białawe z wiekiem blado brązowawe, z międzyblaszkami. Dają się oddzielić od kapelusza, jak u białokrowiaka (Leucopaxillus)[4].

Trzon

Wysokość 4–15 cm, grubość do 3 cm, cylindryczny z podstawą o szerokości do 5 cm. Powierzchnia naga lub z drobnymi włóknami; biaława, przebarwiająca się na brązowo;. Podstawa z białą grzybnią[4].

Miąższ

Biały, gruby, nie zmieniający barwy po przekrojeniu. Często ma mdły, cuchnący zapach[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 26–30 × 4–6 µm, maczugowate z 4-sterygmami. Cystyd brak. Zarodniki 5–9 × 3–4 µm, elipsoidalne, gładkie, w KOH szkliste, nieamyloidalne. Często przylegają do siebie dwójkami, trójkami i czwórkami. W skórce strzępki o szerokości 2,5–5 µm, gładkie, w KOH szkliste, ze sprzążkami[4].

Gatunki podobne

Lejkówka szarobiaława tworzy średniej wielkości owocniki z kapeluszem, który nie jest typowo lejkowaty jak u innych lejkówek, a często jest zniekształcony wskutek tego, że owocniki rosną w gęstych kępach. Inne cechy charakterystyczne to: bladożółty wysyp zarodników, szeroko zbiegające blaszki, gruby trzon z często bulwiastą podstawą i dość małe, gładkie zarodniki. Jest kilka podobnych gatunków, których odróżnienie może wymagać solidnych kolekcji młodych i starych okazów, wysypu zarodników i badań mikroskopowych. Lejkówka liściowa (Clitocybe phyllophila) ma cieńszy trzon i mniejsze zarodniki. Clitocybe densifolia, Clitocybe glaucocana i Clitocybe irina mają zarodniki z ornamentacją i różnokolorowe ich wysypy. Leucopaxillus albissimus jest również podobny, ale ma mączysty zapach i amyloidalne zarodniki z ornamentacją[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Lejkówka szarobiaława występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w USA[5]. Jest tu szeroko rozprzestrzeniony[4]. W Polsce do 2003 r. znane było tylko jedno stanowisko podane przez Marię Ławrynowicz w 1973 r. Według W. Wojewody częstość występowania i stopień zagrożenia tego gatunku nie są znane[3].

Grzyb saprotroficzny naziemny występujący w lasach liściastych i mieszanych[3]. Owocniki tworzy w gęstych kępach latem i jesienią[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-27] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-27] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f g h i Michael Kuo, Clitocybe robusta [online], Mushroom Expert [dostęp 2022-12-23] (ang.).
  5. Występowanie Clitocybe robusta na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-23] (ang.).