Cmentarz Żołnierzy Włoskich we Wrocławiu
 nr rej. A/2634/424/Wm
| |
 Centralna część cmentarza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojskowy |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
0,50 ha[1] |
| Data otwarcia |
2 listopada 1928 |
| Zarządca |
Gmina Wrocław |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°05′09,15″N 16°58′30,08″E/51,085875 16,975022
| |
Cmentarz Żołnierzy Włoskich – nekropolia we Wrocławiu, na której pochowani są obywatele włoscy, przede wszystkim żołnierze – jeńcy wzięci do niewoli niemieckiej po przegranej przez Włochy bitwie pod Caporetto dnia 24 października 1917 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowę cmentarza rozpoczęto w roku 1927 w granicach ówczesnego Kommunalfriedhof in Gräbschen Teil III (Cmentarza Grabiszyńskiego III), a jej koszty pokrywał w całości rząd włoski. Pierwsze ciała pogrzebano w połowie tegoż roku, jednak nekropolię poświęcono i oficjalnie otwarto dopiero 2 listopada 1928 r. Złożono tu szczątki 1016[1] żołnierzy zmarłych w obozach jenieckich we Wrocławiu oraz w 71 innych miejscowościach wschodnich obszarów Niemiec, w tym Dolnego Śląska. Cmentarz powstał na wydzielonej z Cmentarza Grabiszyńskiego III kwaterze numer 50 podzielonej alejami, na planie krzyża łacińskiego, na cztery pola. W centralnym punkcie stanął zaprojektowany przez Angelo Regrettiego i wykonany w Monachium obelisk wysokości 5 metrów, z napisem w języku włoskim: Pax – L'Italia ai suoi figli caduti nella guerra mondiale MCMXV–MCMXVIII (Pokój – Włochy swoim synom poległym w wojnie światowej 1915–1918). Od grudnia 1943 do sierpnia 1944 pochowano tu także 20 obywateli włoskich, pracowników Linke-Hofmann-Werke, internowanych w Niemczech[1] po odsunięciu od władzy Mussoliniego, dokonanej przez marszałka Badogliego, a w okresie od 1947 do 1950 stopniowo przenoszono tu tymczasowe groby 27 żołnierzy (i być może cywili) włoskich, poległych w czasie oblężenia Wrocławia w roku 1945 i pochowanych pierwotnie na prowizorycznych kwaterach w całym Wrocławiu. W 1957 r. dzięki staraniom rządu włoskiego dokonano ekshumacji wszystkich Włochów zmarłych w latach 1943–1944 oraz 10 ciał z czasów oblężenia Wrocławia i pochowano je na Cmentarzu Żołnierzy Włoskich w Warszawie. Niektórzy historycy przypuszczają, że wtedy też ekshumowano pozostałe ofiary oblężenia Wrocławia i pochowano je we Włoszech, jednak żadne dokumenty na to nie zachowały się[2]. W tej samej dekadzie pierwotne nagrobki międzywojenne zostały zastąpione nowymi, które przetrwały do dziś.
Po likwidacji III części Cmentarza Grabiszyńskiego w roku 1963[3][a], kwatera żołnierzy włoskich otoczona jest terenem Parku Grabiszyńskiego.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
_DSC03277.JPG)
.JPG)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Współczesny Cmentarz Grabiszyński jest II częścią (i jedyną do dziś spełniającego funkcję nekropolii) trzyczęściowego niegdyś grabiszyńskiego cmentarza komunalnego; części I i III przekształcone zostały w Park Grabiszyński.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Burak i Okólska 2007 ↓, Cmentarze wojskowe. Cmentarz żołnierzy włoskich na Grabiszynie (Friedhof der italienischen Soldaten in Gräbschen), s. 280.
- ↑ Trzaskowska 2008 ↓, s. 232–236.
- ↑ Burak i Okólska 2007 ↓, Cmentarze komunalne. Cmentarz komunalny na Grabiszynie (Kommunal Friedhof in Gräbschen), s. 231.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek Burak, Halina Okólska: Cmentarze dawnego Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2007, s. 280–281. ISBN 978-83-89262-38-7. (pol.)
- Grażyna Trzaskowska: Cmentarze wojenne we Wrocławiu w latach 1939-2002. Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej, 2008. ISBN 978-83-926417-9-7. (pol.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Cmentarz żołnierzy włoskichna portalu polska-org.pl
