Cmentarz parafialny w Racławicach
 nr rej. A-652 z 17.06.1988
| |
 Grupa XIX-wiecznych nagrobków | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza |
czynny |
| Powierzchnia cmentarza |
2,22 ha |
| Data otwarcia |
pocz. XIX w. |
| Zarządca | |
Położenie na mapie gminy Nisko  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu niżańskiego  | |
| 50,508334°N 22,171626°E/50,508334 22,171626 | |
Cmentarz parafialny w Racławicach – jedna z najstarszych nekropolii powiatu niżańskiego usytuowana przy drodze krajowej nr 77. Na jej terenie znajduje się ponad 80 zabytkowych nagrobków pochodzących z XIX i początku XX wieku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz parafialny został założony w początkach XIX wieku[1]na wschodnich rubieżach Racławic, zastępując cmentarz kościelny znajdujący się przy kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Należy do nekropolii, które utworzono po ogłoszeniu przez cesarza Józefa II Habsburga dekretu z 11 grudnia 1783 r. w sprawie likwidacji cmentarzy przykościelnych i dokonywania pogrzebów poza terenami zamieszkałymi.
na grobie Amalii Piotrowskiej, właścicielki Przędzela
Obiekt jest dalej czynny i służy obecnie jako miejsce pochówku mieszkańców Racławic, Woliny, Nowej Wsi i Niska-Podwoliny.
Najstarszy nagrobek z zachowaną inskrypcją pochodzi z 1834 r. i posiada formę kolumny doryckiej[2].
Część rzeźb nagrobnych odznacza się oryginalnością i wysokimi walorami artystycznymi. Znamienite dzieła wykonali rzeźbiarze krakowscy, rzeszowscy, radomscy, przemyscy i rozwadowscy, m.in. Ferdynand Majerski, Michał Jękot i rodzina Janików.
Pochowani na cmentarzu parafialnym w Racławicach[edytuj | edytuj kod]
Na cmentarzu parafialnym znajdują się groby uczestników powstania styczniowego m.in. Jana Gisgesa Gawrońskiego[3]. Pochowano tu wielu urzędników powiatu niżańskiego, właścicieli majątków ziemskich oraz osoby pracujące na dworze hr. Oliviera i Marii Rességuier de Miremont, m.in. Klemensa Kostheima, Euzebiusza Gruszkiewicza, Franciszka Watzkę, Władysława Freundlicha, Jana i Amalię Piotrowskich, Józefa i Katarzynę Raychlów, Johanna Kračka, Macieja Majera, a także lekarzy i farmaceutów: Stanisława Bresiewicza, Jana Lubicza Woytkowskiego, Leona i Janinę Koreckich.
Miejsce spoczynku mają tu posłowie II Rzeczypospolitej: Wojciech Marchut i Tomasz Bartoszek i Sejmu Krajowego: Marcin Stupczy oraz księża: Józef Günther, Wojciech Sapecki[4], Franciszek Zmarzły, Bronisław Wasyl, Marian Marchut i Mieczysław Porawski.
Spoczywają tutaj osoby zasłużone dla Polski i regionu niżańskiego, uczestnicy walk w trakcie I i II wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej, żołnierze Armii Krajowej oraz działacze społeczni, m.in.: nieznani żołnierze Września 1939 r., rodzina Szojów, Walenty i Wawrzyniec Hetnarowie, Henryk Radziński, Józef Piłat, Walenty Koza, Karol Bis, Wojciech Maziarz oraz rodzina Mireckich.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Cmentarz kościelny w Racławicach
- Cmentarz żydowski w Nisku
- Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Racławicach
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Janusz Ogiński podaje, że cmentarz mógł powstać już w końcu wieku XVIII.
- ↑ Nagrobek Jana Piotrowskiego, męża Marianny z Domanowskich Piotrowskiej, ówczesnego właściciela majątku ziemskiego w Przędzelu.
- ↑ Jan Gisges Gawroński był dziadkiem poety i pisarza Jana Marii Gisgesa.
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. Zmarli. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 1-2, s. 64, styczeń-luty 1923.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Przeszli przez tę ziemię czyniąc dobro. Cmentarz w Racławicach, Bronisława Barć, Stalowa Wola: Wydawnictwo SZTAFETA, 2012, ISBN 978-83-63767-16-7, OCLC 823747262.
- Hanna Lawera, Artur Bata, Nisko i okolice, Wydawnictwo „Roksana”, Krosno 1998, ISBN 83-87282-63-4.
- Janusz Ogiński, Pomniki przyrody i kapliczki w powiecie niżańskim, Stalowa Wola: Wydawnictwo SZTAFETA, 2011, ISBN 978-83-89930-89-7, OCLC 894962952.
- Janusz Ogiński, Cmentarz racławicki w: Sztafeta, numer z dnia 28.10.2004.