Cydninae
| Cydninae | |
| G. J. Billberg, 1820 | |
| Okres istnienia: eocen–dziś | |
 Cydnus aterrimus | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
Cydninae |
.jpg)
_attracted_to_light_(13782632214).jpg)
Cydninae – podrodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny ziemikowatych. Obejmuje ponad 550 opisanych gatunków. Są kosmopolityczne. Zamieszkują glebę, ściółkę i detryrus.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pluskwiaki o owalnym w zarysie ciele długości między 2 a 20 mm[1] (u gatunków występujących w Polsce od 2,5 do 13 mm[2][3]). Ubarwione są czarno, czarnobrązowo lub brązowo, bez jaśniejszych wzorów czy plam i tylko rzadko z metalicznym połyskiem koloru niebieskiego lub fioletowego[2]. Głowa jest trochę rozpłaszczona[1], na krawędziach zaopatrzona w długie, osadzone w porach szczecinki, a czasem także krótkie, czarne lub ciemnobrązowe kolce. Krótka szczecinka rośnie również w wierzchołkowej części oka złożonego[2][3]. Wzdłuż brzegów bocznych przedplecza również biegnie rządek osadzonych w porach szczecinek, które osiągają większą długość niż te na głowie[1][2][3]. Tylna para skrzydeł ma żyłkę medialną pozbawioną ostrogi lub płatka wchodzącego w komórkę radialną[1]. Odnóża przedniej pary są grzebne; mają spłaszczone, rozszerzone ku szczytowi, uzbrojone w liczne i grube kolce golenie[1][2]; ich stopy osadzone są w odsiebnych końcach goleni[1]. Wszystkie człony stóp wszystkich par odnóży są jednakowej grubości[1][2]. Odwłok ma parzyste trichobotria; te na sternicie trzecim umieszczone są z boku lub trochę z przodu przetchlinki, natomiast na kolejnych sternitach są umieszczone coraz bardziej z tyłu, aż wreszcie na siódmym, a często już na szóstym sternicie leżą poprzecznie za przetchlinką[1][2].
Biologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owady głównie podziemne (geofilne), zasiedlające na stałe górną warstwę gleby lub się w niej zakopujące i tam ssące soki z korzeni i nasadowych części roślin[3][2]. Część bytuje jednak w ściółce, martwej materii organicznej i szczątkach roślinnych, gdzie żeruje na nasionach[2].
Podrodzina kosmopolityczna, najliczniej reprezentowana w strefie tropikalnej i subtropikalnej[1]. W Polsce występują trzy gatunki: ziemik włochatobrzuchy, ziemik brunatny i ziemik tarczyca[3][2] (zobacz też: ziemikowate Polski).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Podrodzina ta obejmuje większość zieminkowatych[1][2]. W zapisie kopalnym znana jest od eocenu[4]. Opisano ponad 550 gatunków należących do niej gatunków[2], zgrupowanych w 65 rodzajach i 2 plemionach[5]:
- plemię: Cydnini Billberg, 1820
- Blaena Walker, 1868
- Blaenocoris J.A. Lis, 1997
- Centrostephus Horváth, 1919
- Chilocoris Mayr, 1865
- Cydnotomus Lis, 2000
- Cydnus Fabricius, 1803
- Nishadana Distant, 1899
- Nishocoris Lis, 1997
- Parachilocoris Horváth, 1919
- Paranishadana Lis, 1997
- Peltoxys Signoret, 1880
- Pullneya Horváth, 1919
- plemię: Geotomini Wagner, 1963
- Adrisa Amyot & Audinet-Serville, 1843
- Aethoscytus Lis, 1994
- Aethus Dallas, 1851
- Afraethus Linnavuori, 1977
- Afroscytus Lis, 1997
- Alonipes Signoret, 1881
- Byrsinocoris Montandon, 1900
- Byrsinus Fieber, 1860
- Choerocydnus White, 1841
- Coleocydnus Lis, 1994
- Cydnochoerus Lis, 1996
- Cyrtomenus Amyot & Audinet-Serville, 1843
- Dallasiellus Berg, 1901
- Dearcla Signoret, 1883
- Ectinopus Dallas, 1851
- Endotylus Horváth, 1919
- Eulonips Lis, 1996
- Fromundiellus Lis, 1994
- Fromundus Distant, 1901
- Gampsotes Signoret, 1881
- Geocnethus Horváth, 1919
- Geopeltus Lis, 1990
- Geotomus Mulsant & Rey, 1866
- Hemixesta Bergroth, 1911
- Hiverus Amyot & Serville, 1843
- Katakadia Distant, 1899
- Lactistes Schiodte, 1848
- Macroscytus Fieber, 1860
- Megacydnus Linnavuori, 1993
- Melanaethus Uhler, 1876
- Mesocricus Horváth, 1884
- Microporus Uhler, 1872
- Microscytus Lis, 1993
- Onalips Signoret, 1881
- Pangaeus Stål, 1862
- Paraethus Lis, 1994
- Peltoscytus Lis, 1993
- Peribyssus Puton, 1888
- Plonisa Signoret, 1881
- Prokne Linnavuori, 1993
- Prolactistes Lis, 2001
- Prolobodes Amyot & Serville, 1843
- Pseudonalips Froeschner, 1960
- Pseudoscoparipes Lis, 1990
- Raunoloma Lis, 1999
- Rhytidoporus Uhler, 1877
- Scoparipes Signoret, 1879
- Scoparipoides Lis, 1990
- Shansia Esaki & Ishihara, 1951
- Shillukia Linnavuori, 1977
- Teabooma Distant, 1914
- Tominotus Mulsant & Rey, 1866
- plemię: incertae sedis
- †Cydnopsis Heer, 1853
- †Paleofroeschnerius Schaefer 1986[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Cornell University Press, 1995, s. 220-225. ISBN 0-8014-2066-0. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea 1: Acanthosmatidae, Cydnidae, Plataspidae, Scutelleridae, Thyreocoridae. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy "Plik", 2012.
- ↑ a b c d e Jerzy A. Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski. T. XVIII: Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Cz. zeszyt 12: Plataspidae, Thyreocoridae, Cydnidae. Toruń: Oficyna Wydawnicza Turpress, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1997. ISBN 83-86781-42-4.
- ↑ a b C.W. Schaefer. Taxonomic names, in A new burrower bug (Heteroptera: Cydnidae) from the Paleocene/Eocene of Tennessee. „Journal of the New York Entomological Society”. 94, s. 296-300, 1986.
- ↑ subfamily Cydninae Billberg, 1820. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2019-07-24].