Czartowska Skała (Polska)
51°02′14″N 16°01′41″E/51,037222 16,028056 Czartowska Skała w 2021 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
463 m n.p.m. |
Położenie na mapie gminy Męcinka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
| 51°02′14″N 16°01′41″E/51,037222 16,028056
| |
Czartowska Skała (niem. Spitzberg) – wzniesienie o wysokości 463 m n.p.m., w południowo-zachodniej Polsce, na Pogórzu Kaczawskim (Pogórzu Złotoryjskim), na Pogórzu Zachodniosudeckim (dawniej Sudety Zachodnie).
Wzniesienie położone jest na zachód od Parku Krajobrazowego Chełmy, około 6,5 km na północny zachód od Myśliborza, województwo dolnośląskie.
Jest to niewielkie powulkaniczne wzniesienie, w kształcie małego, lekko skrzywionego stożka podciętego z dwóch stron wyrobiskami nieczynnych kamieniołomów. Wzniesienie o dość stromych zboczach, z wyraźnie podkreślonym wierzchołkiem, wznosi się samotnie w środkowo-zachodniej części Wzgórz Złotoryjskich w środkowej części Parku Krajobrazowego Chełmy, wyraźnie odróżniając się od płaskiego krajobrazu. Wzniesienie o zróżnicowanej budowie geologicznej, zbudowane z bazaltów – wulkanitów mioceńskich stanowiących część rdzenia dawnego wulkanu tarczowego wypełnionego lawą oraz pokrywy lawowej o zasadowej lawie. Bazanit budujący wzniesienie jest spękany i tworzy regularne słupy. Niższe partie zbocza pokrywają utwory soliflukcyjne, a u podnóża występują osady glacjalne, fluwioglacjalne. W trakcie transgresji lądolodu na Pogórze Kaczawskie wzniesienie nie było całkowicie przykryte lodem, stanowiło skalisty nunatak wystający z lądolodu na niewielką kilkumetrową wysokość.
Wzniesienie od strony północnej porośnięte niewielkimi kępami drzew i krzewów. Na zboczu góry wyrobiska po dawnym kamieniołomie, w których podczas eksploatacji, odsłonięto część dawnego komina wulkanicznego z wyraźną słupową oddzielnością bazaltu. Wzgórze od 1991 roku stanowi pomnik przyrody nieożywionej Czartowska Skała i objęte jest ochroną prawną[1]. Czartowska Skała jest siedliskiem roślin chronionych; występuje tu dziewięćsił bezłodygowy, storczyk męski, storczyk bzowy, wawrzynek wilczełyko, pierwiosnka wyniosła.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez wzniesienie przechodzi szlak turystyczny
żółty – Szlak Wygasłych Wulkanów – odcinek prowadzący z Jawora do Sędziszowej i dalej.- Szczyt wzniesienia stanowi punkt widokowy z panoramą na Pogórze Kaczawskie, Góry Kaczawskie i Karkonosze.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pomnik przyrody Czartowska Skała. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-02-06].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
- Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-X.