David Lagercrantz

David Lagercrantz
David Gunnar Fransiscus Lagercrantz
	; David Lagercrantz (2015)
Data i miejsce urodzenia	4 września 1962 ; Solna
Narodowość	szwedzka
Język	szwedzki
Alma Mater	Journalisthögskolan i Göteborg
Dziedzina sztuki	literatura
	Ważne dzieła
	Göran Kropp 8000 plus; Grzech pierworodny w Wilmslow; Ja, Ibra; Co nas nie zabije;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

David Gunnar Fransiscus Lagercrantz (ur. 4 września 1962 w Solnie^[1]) – szwedzki dziennikarz, autor biografii i powieści sensacyjno-kryminalnych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się i dorastał w podsztokholmskiej Solnie. Pochodzi ze starego szwedzkiego rodu szlacheckiego. Jest synem Olofa Lagercrantza, pisarza, krytyka literackiego oraz długoletniego redaktora naczelnego dziennika „Dagens Nyheter”, i Martiny z d. Ruin. Ma czworo starszego rodzeństwa: dwóch braci i dwie siostry, z których jedna – Marika jest aktorką. Jako nastolatek interesował się sportem, uprawiając m.in. tenis stołowy^[1]. Uczył się w gimnazjum Kungsholmens w Sztokholmie. Później studiował filozofię i religioznawstwo. Następnie ukończył dziennikarstwo w Journalisthögskolan w Göteborgu. Po studiach pracował jako prasowy reporter kryminalny – początkowo w gazecie lokalnej „Sundsvalls Tidning”, a później ogólnokrajowym tabloidzie „Expressen”. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku zajmował się tematami dotyczącymi największych przestępstw kryminalnych dokonanych w owym czasie w Szwecji, m.in. potrójnym morderstwem w Åmsele. Zbrodnia ta stała się później kanwą jego książki faktograficznej Änglarna i Åmsele.

Jako pisarz zadebiutował w 1997, publikując książkę Göran Kropp 8000 plus. Przedstawił w niej historię szwedzkiego wspinacza i podróżnika, Görana Kroppa, który samotnie i bez aparatury tlenowej dotarł w maju 1996 na szczyt Mount Everestu, tydzień po tragedii dwóch komercyjnych wypraw himalaistycznych, do której doszło na stokach góry^[1]. W 2000 wydał biografię szwedzkiego wynalazcy Håkana Lansa, opatrzoną tytułem Ett svenskt geni. Popularność jednak przyniosła mu dopiero powieść Grzech pierworodny w Wilmslow wydana w 2009. Książka, traktująca o brytyjskim matematyku Alanie Turingu, została przetłumaczona na kilkanaście języków.

W listopadzie 2011 weszła do sprzedaży autobiografia piłkarza Zlatana Ibrahimovića Ja, Ibra, którą napisał jako ghostwriter^[2]. W ciągu sześciu tygodni sprzedano ponad pół miliona egzemplarzy książki, która dzięki temu stała się najszybciej sprzedawanym tytułem w dziejach rynku księgarskiego Szwecji^[3]. Ponadto jej tłumaczenie szybko ukazało się w przeszło 20. krajach^[4]. Została także nominowana do dwóch prestiżowych nagród literackich – szwedzkiej Augustpriset^[5] w 2012 i brytyjskiej The William Hill Sports Book of the Year^[6] w 2013.

W grudniu 2014 podpisał umowę z wydawnictwem Norstedts na napisanie czwartej części trylogii Millennium, której autorem był nieżyjący już Stieg Larsson. Książka, zatytułowana Co nas nie zabije, której bohaterami stali się ponownie Mikael Blomkvist i Lisbeth Salander, ukazała się w sierpniu 2015 równocześnie w 27. krajach. Stała się bestsellerem czytelniczym, ponadto amerykański magazyn „Esquire” uznał ją za jeden z trzech najlepszych thrillerów roku^[7]. W 2016 była także nominowana do Petrona Award przyznawanej za najlepszą skandynawską powieść kryminalną roku^[8]. Rok później ukazała się jego kolejna książka z cyklu Millennium – Mężczyzna, który gonił swój cień.

Jest członkiem zarządu szwedzkiego PEN Clubu, z ramienia którego podejmuje akcje na rzecz obrony pisarzy prześladowanych na świecie. Aktywnie uczestniczy także w działaniach stowarzyszenia Läsrörelsen, którego celem jest propagowanie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży w Szwecji^[9]. Na realizację zadań stowarzyszenia przekazał sto tysięcy euro ze swoich honorariów za powieść Co nas nie zabije.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jest żonaty z Anne z d. Bergman, dziennikarką, dyrektorką i wydawcą TV4-nyheterna. Ma z nią troje dzieci: Signe, Nelly i Hjalmara. Wraz z rodziną mieszka w Sztokholmie.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Göran Kropp 8000 plus (1997) – biografia
Änglarna i Åmsele (1998)
Ett svenskt geni (2000) – biografia
Stjärnfall (2001)
Där gräset aldrig växer mer (2002)
Underbarnets gåta (2003)
Himmel över Everest (2005)
Ett svenskt geni – berättelsen om Håkan Lans och kriget han startade (2006) – poprawiona i uzupełniona wersja biografii Ett svenskt geni
Syndafall i Wilmslow (2009) – wyd. pol. Grzech pierworodny w Wilmslow, Muza 2011, tłum. Bratumiła Pawłowska-Pettersson
Jag är Zlatan Ibrahimović (2011, ghostwriter) – wyd. pol. Ja, Ibra, Sine Qua Non 2012, tłum. Barbara Bardadyn

Kontynuacja trylogii Millennium

Det som inte dödar oss (2015) – wyd. pol. Co nas nie zabije, Czarna Owca 2015, tłum. Irena i Maciej Muszalscy
Mannen som sökte sin skugga (2017) – wyd. pol. Mężczyzna, który gonił swój cień, Czarna Owca 2017, tłum. Maciej Muszalski
Hon som måste dö (2019) – wyd. pol. Ta, która musi umrzeć, Czarna Owca 2019, tłum. Inga Sawicka

Seria o profesorze Rekkem i policjantce Vargas

Obscuritas^[10](2021) – wyd. pol. Człowiek, który wyszedł z mroku, Wielka Litera 2022.
Memoria^[11](2023) – wyd. pol. Memoria, Wielka Litera 2024, tłum. Justyna Kwiatkowska

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c David Lagercrantz Website (szw.) [dostęp 2017-09-29].
↑ Wywiad z Davidem Lagercrantzem w „The Guardian” (ang.) [dostęp 2017-10-02].
↑ Tragedin i Norge fick Zlatan att berätta allt – „Sundsvalls Tidning”. st.nu. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-01)]. (szw.) [dostęp 2017-10-01].
↑ fotbollskanalen.se – Zlatans boksuccé fortsätter: „Såld till över 20 länder” (szw.) [dostęp 2017-09-30].
↑ Augustpriset (szw.) [dostęp 2017-10-01].
↑ Ibrahimović shortlisted for William Hill – The Bookseller (ang.) [dostęp 2017-10-01].
↑ www.esquire – The Three Best Detective Novels of 2015 (ang.) [dostęp 2017-09-30].
↑ Lagercrantz shortlisted for 2016 Petrona Award – The Bookseller (ang.) [dostęp 2017-09-30].
↑ skolvarlden.se (szw.) [dostęp 2017-09-30].
↑ Człowiek, który wyszedł z mroku - Wielka Litera [online] [dostęp 2024-01-18] (pol.).
↑ Memoria – David Lagercrantz 9788383600161 Wielka Litera [online] [dostęp 2024-01-18] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

David Lagercrantz w bazie IMDb (ang.)
Wywiad z Davidem Lagercrantzem w „The Guardian” (ang.)

[Web-1] David Lagercrantz Website (szw.) [dostęp 2017-09-29].

[2] Wywiad z Davidem Lagercrantzem w „The Guardian” (ang.) [dostęp 2017-10-02].

[3] Tragedin i Norge fick Zlatan att berätta allt – „Sundsvalls Tidning”. st.nu. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-01)]. (szw.) [dostęp 2017-10-01].

[4] tbollskanalen.se – Zlatans boksuccé fortsätter: „Såld till över 20 länder” (szw.) [dostęp 2017-09-30].

[5] Augustpriset (szw.) [dostęp 2017-10-01].

[6] Ibrahimović shortlisted for William Hill – The Bookseller (ang.) [dostęp 2017-10-01].

[7] www.esquire – The Three Best Detective Novels of 2015 (ang.) [dostęp 2017-09-30].

[8] Lagercrantz shortlisted for 2016 Petrona Award – The Bookseller (ang.) [dostęp 2017-09-30].

[9] skolvarlden.se (szw.) [dostęp 2017-09-30].

[10] Człowiek, który wyszedł z mroku - Wielka Litera [online] [dostęp 2024-01-18] (pol.).

[11] Memoria – David Lagercrantz 9788383600161 Wielka Litera [online] [dostęp 2024-01-18] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]