Departament poznański (Prusy Południowe)

Departament poznański, 1795–1806 (kolor żółty)

Departament poznański (niem. Kriegs-und Domänen Kammerdepartament Posen) – jednostka administracyjna Prus Południowych ze stolicą w Poznaniu, utworzona zarządzeniem gabinetowym króla Prus z dnia 7 kwietnia 1793 r. z ziem zagarniętych w wyniku II rozbioru Polski.

Departament był podzielony na 17 powiatów. Miasta tworzyły osobne jednostki administracyjne wydzielone terytorialnie i administracyjnie z powiatów, było ich 129.

W związku z przyłączeniem do prowincji części ziem zagarniętych w trakcie III rozbioru i utworzeniem departamentu kaliskiego, powierzchnię departamentu powiększono o powiaty brzeski, kowalski i radziejowski ze znoszonego departament piotrkowskiego a zmniejszono o powiaty kaliski, koniński i odolanowski na korzyść nowo utworzonego departament kaliskiego. Tak zmieniony departament, obejmował wtedy dawne województwa poznańskie i gnieźnieńskie oraz część dawnego województwa kaliskiego położoną na prawym brzegu Warty i Kujawy. Zajmował powierzchnię 22 978 km².

W 1801 dokonano niewielkich zmian granic powiatu brzeskiego; przyłączono do niego Brdów z powiatu kowalskiego oraz Sompolno z powiatu radziejowskiego. Przeniesiono też Rostarzewo z powiatu kościańskiego do powiatu babimojskiego

W 1807 został przekształcony w departament poznański Księstwa Warszawskiego.

Podział administracyjny (powiaty)

Podział 1793–1795	Podział 1795–1807
babimojski	babimojski
–	brzeski
gnieźnieński	gnieźnieński
kaliski	–
koniński	–
kościański	kościański
–	kowalski
krobski	krobski
krotoszyński	krotoszyński
międzyrzecki	międzyrzecki
obornicki	obornicki
odolanowski	–
powidzki	powidzki
poznański	poznański
pyzdrski	pyzdrski
–	radziejowski
śremski	śremski
średzki	średzki
wągrowiecki	wągrowiecki
wschowski	wschowski

Bibliografia

• Jerzy Kozłowski, Administracja Wielkopolski pod pruskim zaborem 1793-1918, Poznań 2000, ISBN 83-86134-87-9