Rostarzewo

Rostarzewo
	wieś
	; Dawny ratusz w Rostarzewie
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	grodziski
Gmina	Rakoniewice
Liczba ludności (2009)	1635
Strefa numeracyjna	61
Kod pocztowy	62-068
Tablice rejestracyjne	PGO
SIMC	0593840
	Położenie na mapie gminy Rakoniewice Rostarzewo
	Położenie na mapie Polski Rostarzewo
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Rostarzewo
	Położenie na mapie powiatu grodziskiego Rostarzewo
	52°07′57,648″N 16°11′58,834″E/52,132680 16,199676
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Artykuł	52°7'57.648"N, 16°11'58.834"E
- błąd	0 m
WD	52°7'59.9"N, 16°12'0.0"E, 52°6'N, 16°15'E
- błąd	14 m
Odległość	80 m

Rostarzewo – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Rakoniewice^[3]^[4], dawne miasto w latach 1752-1934^[5]^[6]. Przed reformą administracyjną z 1975 roku Rostarzewo należało (wraz z gminą Rakoniewice) do powiatu wolsztyńskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Niegdyś w użyciu była nazwa Rzeszotarzewo (wzmiankowana w 1379 i 1564)^[7], sugerująca wyrób rzeszot czyli sit, która w 1580 została uproszczona do Restarzewa^[7]. Z miejscowości pochodził ród Rzeszotarzewskich^[7]. W 1551 miejscowość przeszła w ręce Tłockich, później Hersztopskich, Żegockich i Malczewskich^[7]. W 1618 urodził się tu Krzysztof Jan Żegocki, który zasłynął jako organizator partyzantki przeciwko wojskom szwedzkim podczas tzw. potopu szwedzkiego^[6]. Kiedyś ówczesne miasto było w innym miejscu, ale przez panującą epidemię zostało przebudowane dalej. Z tamtych czasów zachowały się figury aniołów stojące obecnie w poniemieckim kościele parafialnym^{[potrzebny przypis]}. Prawa miejskie wsi nadał 27 sierpnia 1752 król August III Sas, kiedy to była we władaniu Macieja Malczewskiego^[5]^[6]^[7]. Wkrótce potem, w 1768 wybudowano istniejący do dziś ratusz, pełniący także funkcję komory celnej^[5]^[7]. Pod koniec XIX wieku przeważała ludność wyznania protestanckiego, z niewielkim odsetkiem katolików i żydów^[7].

Podczas okupacji niemieckiej miały miejsce wysiedlenia Polaków z miejscowości. Niemcy wysiedlili 27 rodzin liczących 110 osób, w tym dorosłych 63, z tego 35 kobiet i 28 mężczyzn, młodzieży męskiej i żeńskiej w wieku 14-18 lat 13 osób, dzieci poniżej lat 14–34^[8].

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

W Rostarzewie istnieje szkoła im. Krzysztofa Żegockiego, oficjalnie określana jako Zespół Przedszkolno-Szkolny w Rostarzewie, obsługująca Rostarzewo i okoliczne miejscowości (Stodolsko, Głodno, Cegielsko, Łąkie).

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

We wschodniej części Rostarzewa do niedawna działały dwie cegielnie^[9], obecnie jednej już nie ma, a druga została przebudowana i przystosowana do innych celów^{[potrzebny przypis]}.

Organizacje lokalne[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości działa m.in. Ochotnicza Straż Pożarna w Rostarzewie^[10], klub piłkarski MKS Orzeł Rostarzewo, Młodzieżowa Orkiestra Dęta oraz lokalny serwis informacyjny tworzony przez mieszkańców – Rostarzewo.pl^[11].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Na listę zabytków jest wpisany zachowany układ urbanistyczny dawnego miasta z II połowy XVIII wieku i XIX wieku^[12]. Ochronie podlegają także:

barokowy ratusz w Rostarzewie – zbudowany w 1768^[5]^[6]^[7]^[12]^[a], restaurowany 1954. Murowany, otynkowany, na kamiennej podmurówce. Na planie zbliżonym do kwadratu, jednopiętrowy, częściowo podpiwniczony. Na osiach obu głównych elewacji, trzyokiennych, lekko zrytualizowanych, bramy przejazdowe wiodące do sieni na przestrzał budynku. Między parterem a piętrem gzyms kordonowy profilowany. Okna prostokątne. Dach wysoki, polski łamany, czterospadowy, pokryty gontem, Na dachu czworoboczna wieżyczka zegarowa, zwieńczona stożkowym daszkiem z kulą i chorągiewką z datą 1768. W roku 2015 ratusz został gruntownie odrestaurowany. Przepadł jednak zabytkowy mechanizm zegara, ściągnięty z wieży wiele lat przed remontem.
Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy – neoromański kościół filialny, wybudowany jako świątynia ewangelicka w 1866 roku. Po 1945 poświęcony i użytkowany przez rzymskokatolicką parafię św. Józefa^[13].

Znani ludzie urodzeni lub mieszkający w Rostarzewie[edytuj | edytuj kod]

Florian Andrzejewski (kolarz)
Krzysztof Jan Żegocki
Jan Jensch (1911-1944, dowódca oddziału AK w Kosowie Lackim)^[14]

Transport[edytuj | edytuj kod]

Przez wieś przebiega droga krajowa nr 32 Stęszew – Wolsztyn – Zielona Góra – Gubin i linia kolejowa nr 357 (Wolsztyn – Grodzisk Wlkp. – Poznań), z przystankiem osobowym Rostarzewo w północno-wschodniej części wsi obsługiwanym przez pociągi spółki Koleje Wielkopolskie^[15].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Kościół św. Józefa w Rostarzewie

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ NID jako jedyne źródło podaje 1786, prawdopodobnie jest to błąd.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Mieszkańcy Rostarzewa. rostarzewo.pl. [dostęp 2013-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 października 2013)].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1083 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b ^c ^d Roman Pawlak: Polska – Zabytkowe ratusze. Warszawa: Sport i Turystyka MUZA SA, 2003, s. 310. ISBN 83-7200-991-0.
↑ ^a ^b ^c ^d Jerzy Kwiatek: Polska – Urokliwy świat małych miasteczek. Wyd. 3. Warszawa: Sport i Turystyka MUZA SA, 2006, s. 453. ISBN 83-7319-993-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Rostarzewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 795 .
↑ Historia Rostarzewa. rostarzewo.pl. [dostęp 2013-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 października 2013)].
↑ Mapa topograficzna Polski N-33-141: Grodzisk Wielkopolski. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1992.
↑ Strona Ochotniczej Straży Pożarnej w Rostarzewie. [dostęp 2014-06-27].
↑ Rostarzewo.pl. rostarzewo.pl. [dostęp 2013-10-05].
↑ ^a ^b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 42. [dostęp 2013-10-05].
↑ Zabytki-Kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Rostarzewo – lokalny serwis informacyjny. [dostęp 2013-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 października 2013)]. (pol.).
↑ J. Lemke, M. Jakubik, H. Kozłowski, "Bitwa pod Jagodnikiem", Szkice Podlaskie 7, s. 177, 1999, Muzeum Historii Polski
↑ Rozkład plakatowy odjazdów dla stacji Rostarzewo w rozkładzie 2013/2014. PKP PLK SA. [dostęp 2013-10-05].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom V, zeszyt 28.

[13] NID jako jedyne źródło podaje 1786, prawdopodobnie jest to błąd.

[RostarzewoMieszkancy-1] Mieszkańcy Rostarzewa. rostarzewo.pl. [dostęp 2013-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 października 2013)].

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1083 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[R2013-3] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-4] GUS. Rejestr TERYT

[Pawlak2003s310-5] Roman Pawlak: Polska – Zabytkowe ratusze. Warszawa: Sport i Turystyka MUZA SA, 2003, s. 310. ISBN 83-7200-991-0.

[Kwiatek453-6] Jerzy Kwiatek: Polska – Urokliwy świat małych miasteczek. Wyd. 3. Warszawa: Sport i Turystyka MUZA SA, 2006, s. 453. ISBN 83-7319-993-4.

[SgKP-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Rostarzewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 795 .

[RostarzewoHistoria-8] Historia Rostarzewa. rostarzewo.pl. [dostęp 2013-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 października 2013)].

[N-33-141-9] Mapa topograficzna Polski N-33-141: Grodzisk Wielkopolski. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1992.

[10] Strona Ochotniczej Straży Pożarnej w Rostarzewie. [dostęp 2014-06-27].

[Rostarzewo.pl-11] Rostarzewo.pl. rostarzewo.pl. [dostęp 2013-10-05].

[nidWLK-12] Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 42. [dostęp 2013-10-05].

[RostarzewoKosciolMB-14] Zabytki-Kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Rostarzewo – lokalny serwis informacyjny. [dostęp 2013-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 października 2013)]. (pol.).

[15] J. Lemke, M. Jakubik, H. Kozłowski, "Bitwa pod Jagodnikiem", Szkice Podlaskie 7, s. 177, 1999, Muzeum Historii Polski

[Rozklad20132014Rostarzewo-16] Rozkład plakatowy odjazdów dla stacji Rostarzewo w rozkładzie 2013/2014. PKP PLK SA. [dostęp 2013-10-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]

[14]

[15]

Miasto	Rakoniewice
Część miasta	Wygoda
Wsie	Adolfowo Blinek Błońsko Cegielsko Drzymałowo Elżbieciny Głodno Gnin Gola Goździn Jabłonna Komorówko Kuźnica Zbąska Łąkie Narożniki Rakoniewice Rataje Rostarzewo Ruchocice Stodolsko Tarnowa Terespol Wioska Wola Jabłońska
Części wsi	Dąbrówka Dębowy Jabłka Januszewo Małe Narożniki Mościska Nowe Łąkie Nowe Szarki Tarnowa-Folwark Zamieście Zygmuntowo
Przysiółek wsi	Mielęcinek
Kolonia	Faustynowo
Osady	Józefin Winnica Zamieście
Osady leśne	Aleksandrowo Głodno Jelonek Krzewina Rakoniewice Ruchocice

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1919–20) woj. poznańskie (1945–50) woj. zielonogórskie (1950)
Miasta (1919–20 i 1945–50)	Babimost (1945–50 →) Kargowa (1945–50 →) Kopanica (1919–20 →) Rakoniewice (1919–20 →) Rostarzewo (1919–20 →) Wolsztyn (1919–20 →)
Gminy wiejskie zbiorowe (1945–50 →)	Babimost Ciosaniec Kargowa

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1920–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta (← 1920–75)	Kopanica (do 1934) Rakoniewice Rostarzewo (do 1934) Wolsztyn
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Jabłonna (do 1954) Kopanica (do 1954) Mochy (od 194?) Przemęt (do 194?) Rakoniewice Siedlec Wolsztyn
Gromady (1954–72)	Belęcin (1954–61) Błońsko (1954–61) Błotnica (1954–59) Boruja Kościelna (1954 →) Chobienice (1954–71) Jabłonna (1954–72) Karpicko (1954–59) Kaszczor (1954–71) Kębłowo (1954–72) Komorowo (1960–68) Kopanica (1954–72) Mochy (1954–72) Niałek Wielki (1954–59) Obra (1954–68) Przemęt (1954–72) Rakoniewice (1954–72) Rostarzewo (1954–68) Ruchocice (1954–59) Siedlec (1954–72) Świętno (← 1955–71) Tarnowa (1954–59) Tuchorza (1954–72) Widzim Stary (1954–71) Wolsztyn (1968–72) Żodyń (1954–59)

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1558–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)