Dzwonkówka drobnoowocnikowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzwonkówka drobnoowockowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma speculum (Fr.) Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 119 (1872) | |
Dzwonkówka drobnoowockowa (Entoloma speculum (Fr.) Quél.) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1836 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus speculum. Obecną nazwę nadał mu Lucien Quélet w 1872 r.[1]
- Agaricus speculum Fr. 1836
- Entoloma speculum var. microsporum Armada & F. López 2017
- Hyporrhodius speculum (Fr.) Henn. 1898
- Leptonia speculum (Fr.) Fayod 1889
- Rhodophyllus speculum (Fr.) Quél. 1886[2].
Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 14–37 mm, początkowo wypukły z pofałdowanym i podwiniętym brzegiem, później rozszerzający się z małym garbkiem lub bez garbka, z prostym brzegiem. Jest słabo higrofaniczny; w stanie wilgotnym prześwitująco prążkowany na brzegu lub nie, jaskrawo biały, czasem z bladoszarymi lub bladożółtymi plamami, po wyschnięciu blady. Powierzchnia naga lub na środku lekko kosmkowata[4].
Od 30 do 60, l = 1–5, o szerokości do 5 mm, dość rzadkie, wąsko brzuchate, początkowo białe, potem różowe, czasem z brązowym odcieniem. Ostrza tej samej barwy, całe lub ząbkowane[4].
Wysokość 20–65 mm, grubość 2–5 mm, cylindryczny, czasami rozszerzony u podstawy, czasami wygięty, początkowo pełny, potem rurkowaty. Powierzchnia jaskrawobiała lub z szarymi lub żółtawymi odcieniami, zwłaszcza po uszkodzeniu, na wierzchołku czasami kłaczkowato oprószony, ku dołowi nagi, wzdłużnie srebrzysto prążkowany[4].
Cienki, biały, stosunkowo twardy. Zapach słaby do wyraźnie mącznego, zwłaszcza po przekrojeniu. Smak mocno mączny[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 35–45 × 9–15 µm, 4-zarodnikowe ze sprzążkami. Zarodniki 9–12,5(–13) × 7,5–12 µm, Q = 1–1,25, w widoku z boku nieregularnie 5–6-kątne. Krawędź blaszek płodna. Brak cystyd. Strzępki skórki w kapeluszu wąskie, cylindryczne, typu przejściowego do ixocutis o szerokości 2–7,5 µm z łatwo rozpadającymi się i zżelatynizowanymi ściankami i słabo widocznym, wewnątrzkomórkowym pigmentem. Strzępki ze sprzążkami[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Podano występowanie Entoloma speculum w Ameryce Północnej i Europie[5]. Jest bardzo rzadki[4]. W Polsce Władysław Wojewoda w 2003 r. przytoczył kilkanaście stanowisk[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E– gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].
Grzyb naziemny występujący w lasach i parkach[3] na glebie bogatej w próchnicę[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-13] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-13] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g M.E. Noordeloos, Entoloma, s. 1, „Fungi Euroaei”, 5 (1), Mycobank, 1992, s. 1–760 [dostęp 2023-02-12].
- ↑ Występowanie Entoloma speculum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-13] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska dzwonkówki drobnoowocnikowej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-13] (pol.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.