Figura św. Jana Nepomucena w Warszawie (ul. Senatorska)
 Figura i jej otoczenie, widok z ul. Senatorskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Styl architektoniczny |
rokoko[1] |
| Projektant | |
| Fundator | |
| Data budowy |
1733 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′33,806″N 21°00′14,411″E/52,242724 21,004003
| |
Figura św. Jana Nepomucena – rokokowa rzeźba świętego Jana Nepomucena, znajdująca się przy ulicy Senatorskiej 40 w Warszawie.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Fundatorem rzeźby, wykonanej w 1733[2] przez Giovanniego Liverottiego, był Józef Wandalin Mniszech i jego żona Konstancja[1].
Figura jest usytuowana przy ulicy Senatorskiej, w pobliżu placu Bankowego. Badania archeologiczne wykazały, że pomnik znajduje się w tym samym miejscu co pierwotnie, w sąsiedztwie pałacu Mniszchów, położonego nieco dalej od ulicy[3]. Jest jedyną pozostałością przypałacowego ogrodu[4].
Rzeźba jest ustawiona na czworobocznej kolumnie. Na jej ścianach umieszczono płaskorzeźby ze scenami z życia świętego, ilustrujące jego cnoty: męstwo (fortitudo), umiarkowanie (temperantia), sprawiedliwość (iustitia) i roztropność (prudentia)[5]. Na niższych partiach znajdują się inicjały „JMK” o ich lustrzane odbicie, połączone literą „W”, oraz herby rodowe Mniszecha i jego żony[6].
W 1965 roku rzeźba została wpisana do rejestru zabytków[7].
W 2004 roku przeprowadzono renowację pomnika. W tym celu zdemontowano postument i figurę oraz skrzydła ogrodzenia, które odnowiono w pracowni konserwatorskiej. Na miejscu wzmocniono fundamenty i zabezpieczono schody pod postument oraz kamienne pachołki ogrodzenia[5].
Pod figurą odnaleziono ołowianą tabliczkę kommemoratywną z łacińskim tekstem, który w polskim tłumaczeniu brzmi: „JÓZEF WANDALIN Z KONCZYC WIELKICH I OSSOWNICY ŚWIĘTEGO IMPERIUM RZYMSKIEGO HRABIA MNISZECH MARSZAŁEK WIELKI KORONNY Z KONSTANCJĄ Z TARŁÓW MAŁŻONKĄ A TAKŻE Z JERZYM ŁOWCZYM KORONNYM STAROSTĄ SANOCKIM, A TAKŻE JANEM STAROSTĄ JAWOROWSKIM SYNAMI A DALEJ Z TERESĄ LUBOMIRSKĄ WOJEWODZINĄ CZERNICHOWSKĄ I ANNĄ MNISZKĄ Z OGIŃSKIEJ A TAKŻE ELŻBIETĄ MYSZKOWSKĄ KONIUSZYNĄ KORONNĄ, STAROŚCINĄ KRAKOWSKĄ I LUDWIKĄ WOJEWODZINĄ KIJOWSKĄ CÓRKAMI BOGU W SWIĘTEJ SWEJ WSPANIAŁOŚCI I NA OFIARĘ ZA OPIEKĘ NAD RODZINĄ ŚWIĘTEMU JANOWI NEPOMUCENOWI TEN KAMIEŃ POŁOŻYĆ KAZALI ROKU ODKUPIENIA 1733”[5].
Tabliczka wróciła na pomnik, a obok umieszczono drugą informującą o konserwacji w 2004 roku. Wykonano dwie kopie tabliczki. Jedną przekazano do Muzeum Historycznego m. st. Warszawy, a drugą do Ambasady Belgii, która od 1962 roku mieści się w pałacu Mniszchów[5].
Podczas prac konserwatorskich zmieniono (decyzją konserwatora) rysunek rąk świętego, które zostały zrekonstruowane po II wojnie światowej. Podjęto również decyzję o naprawie i pozłoceniu krucyfiksu trzymanego przez Nepomucena[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 195.
- ↑ Warszawskie Nepomuki. nepomuki.pl. [dostęp 2021-02-25].
- ↑ warsawtour. [dostęp 2010-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-02)]. (pol.).
- ↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 248. ISBN 83-88973-59-2.
- ↑ a b c d e Agnieszka Kasprzak-Miler, Prace konserwatorskie przy najstarszym warszawskim przydrożnym pomniku św. Jana Nepomucena, „Wiadomości Konserwatorskie” (17), 2005, s. 75-81.
- ↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 247. ISBN 83-88973-59-2.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 31 grudnia 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 18. [dostęp 2023-06-19].