Fiołek kosmaty

Fiołek kosmaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	fiołkowate
Rodzaj	fiołek
Gatunek	fiołek kosmaty
	Nazwa systematyczna
	Viola hirta L.; Sp. Pl.: 934 (1753)
Synonimy
	Viola abortiva Jord.; Viola calcarea (Bab.) Greg.; Viola drymeia Schur; Viola foudrasii Jord.; Viola hebecarpa Schur; Viola hirsuta Crantz; Viola hirta var. gymnocarpa Beck; Viola hirtoalba Gren. & Godr.; Viola maillardii Souché; Viola pallida Salisb.; Viola rubra Aubl. ex Steud.; Viola tenerrima Wiesb. ex Nyman;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fiołek kosmaty^[4], fiołek owłosiony^[5] (Viola hirta L.) – gatunek roślin z rodziny fiołkowatych (Violaceae). Występuje naturalnie na obszarze od Europy po Syberię i Azję Środkową^[3].

Rozmieszczenie geograficzne

Pokrój: Bezłodygowa roślina wieloletnia, często tworząca kilka rozet liściowych. Dorasta do 2–10 cm wysokości^[7]. Liście i kwiaty wyrastają wprost z kłącza^[8]. Nie tworzy rozłogów^[9].
Liście: Blaszka liściowa ma kształt od owalnego do podługowato-owalnego^[7]. Mierzy 1,5–2,5 cm długości oraz 1–2 cm szerokości (zazwyczaj są 1–1,5 raza dłuższe niż szerokie), jest karbowana na brzegu, ma sercowatą nasadę i zaostrzony lub tępy wierzchołek, owłosiona (szczególnie od spodniej strony)^[7]^[10]. Ogonek liściowy jest owłosiony i ma 3–7 cm długości^[10]. Przylistki są szeroko lancetowate, bez lub z frędzlami, które są zazwyczaj nagie, orzęsione na szczycie^[7].
Kwiaty: Pojedyncze, wyrastające z kątów pędów^[10]. Są spore w stosunku do innych gatunków^[8]. Nie wydzielają zapachu^[9]. Mają działki kielicha o podługowatym kształcie, z tępym wierzchołkiem, dorastające do 8 mm długości. Płatki są podługowato odwrotnie jajowate, lekko wycięte na szczycie i mają jasnofioletową (lub czasami białą) barwę, dolny płatek jest odwrotnie jajowaty, mierzy 15–17 mm długości, posiada obłą, wyprostowaną na końcu ostrogę o długości 5 mm^[7]^[10].
Owoce: Kuliste torebki pękające trzema klapami^[8]^[10]. Gdy są dojrzale, klapy torebki wysychają i wyginając się wyrzucają nasiona^[8].

Rośnie w lasach, zaroślach, na łąkach i skarpach^[10]. Występuje na wysokości do 2000 m n.p.m. Kwitnie od marca do maja^[9].

Jest uprawiany jako roślina ozdobna^{[potrzebny przypis]}.

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Viola hirta L.. Plants of the World Online. [dostęp 2021-02-08]. (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 143. ISBN 83-01-00129-1.
↑ Cervenka, Ferakova, Haber: Świat roślin skał i minerałów. Warszawa: PWRiL, 1982, s. 258. ISBN 83-09-00462-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Viola hirta L.. Infoflora. [dostęp 2021-02-08]. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Szafer, Kulczyński, Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 244.
↑ ^a ^b ^c Violette hérissée. Flore Alpes. [dostęp 2021-02-08]. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Viola hirta. Plantes & Botanique. [dostęp 2021-02-08]. (fr.).