Flaming różowy
| Phoenicopterus roseus[1] | |||
| Pallas, 1811 | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
flaming różowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Flaming różowy[4] (Phoenicopterus roseus) – gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny flamingów (Phoenicopteridae). Występuje w Afryce oraz plamowo od południowej Europy po środkową i południową Azję. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Jest to gatunek monotypowy. Dopiero od niedawna posiada status gatunku (decyzjami europejskich komisji taksonomicznych, np. Knox et al., 2002[5]), wcześniej był uznawany za podgatunek flaminga karmazynowego, jako Phoenicopterus ruber roseus.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Najbardziej rozpowszechniony gatunek flaminga – zamieszkujący wyspowo Afrykę na południe od Sahary (w tym Madagaskar), baseny Morza Śródziemnego (z dużą koncentracją na lagunie w Camargue we Francji, w Hiszpanii, w Turcji i w znacznej liczbie biotopów Grecji[6]) i Morza Czarnego, a także w Azji Środkowej, na Bliskim Wschodzie oraz w Pakistanie, Indiach i na Cejlonie. Jest częściowo wędrownym gatunkiem. Całkowity zasięg występowania szacowany na 5 060 000 km²[7].
Choć nie jest kojarzony z polską awifauną, to do Polski zalatuje sporadycznie – odnotowano około 10 stwierdzeń[8]. Część obserwowanych ptaków zapewne pochodzi z niewoli – ogrodów zoologicznych i prywatnych hodowli (ocenia się jednak, że pozostałe powinny być dzikimi ptakami). Spotyka się zwykle pojedyncze osobniki, kiedyś również napotykano grupy składające się z 4 flamingów. Widywano je od drugiej połowy kwietnia do końca grudnia, choć najczęściej miało to miejsce jesienią. Ostatnie pojawienie się flaminga różowego odnotowano latem w 2006 roku w Dolinie Nidy (woj. świętokrzyskie)[8].
Cechy gatunku[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała ok. 120–150 cm, masa ciała 2,5–3,5 kg[9], rozpiętość skrzydeł 140–165 cm[10].
Elegancki wygląd zawdzięcza smukłej sylwetce i stonowanemu ubarwieniu. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, choć samce są nieco większe od samic. Upierzenie białe z różowawym nalotem (w niewoli jest często wyblakły), jaśniejsze niż u flaminga P. ruber, jedynie skrzydła czerwone z czarnymi lotkami (dobrze widoczne w locie). Nogi i dziób różowe, koniec charakterystycznie zagiętego dzioba jest czarny. W porównaniu z innymi przedstawicielami rodziny dziób wygięty pod mniejszym kątem. Esowato wygięta szyja, podobnie jak nogi, jest długa. Przednie palce u nóg ma spięte błoną pławną. W locie ma wyciągniętą szyję i nogi. Wydaje gdaczący i trąbiący dźwięk, przypominający odgłosy gęsi.
Młode ptaki są szarobrązowe, a od spodu białawe.
Biotop[edytuj | edytuj kod]
Wody o różnym stopniu zasolenia: od słodkich przez słonawe po bardzo słone. Płytkie jeziora, laguny, delty rzek.
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Gniazduje w wielkich i gęstych koloniach do 20 000 par (dawniej sporadycznie do 200 000 par)[3].
Toki[edytuj | edytuj kod]
W okresie godów czerwone zabarwienie piór jest najintensywniejsze. Barwy pełnią rolę sygnału w trakcie widowiskowych grupowych zachowań tokowych. Stawiając długie kroki, flamingi przechodzą obok siebie i prezentują swe czerwone pióra, rozkładając i składając skrzydła[11].
Gniazdo[edytuj | edytuj kod]
Z mułu w formie ściętego stożka (kopca) z zagłębieniem na szczycie zbudowanego z błota, piasku, kuleczek osadu lub drobnych kamieni na brzegu lub w obrębie płytkiej wody[9][11].
Jaja[edytuj | edytuj kod]
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w marcu – kwietniu jedno (rzadko dwa) jajo. Pomimo to nie każdego roku przystępuje do lęgów, nawet na regularnie zajmowanych stanowiskach.
Wysiadywanie i pisklęta[edytuj | edytuj kod]
Jedno jajo jest wysiadywane przez okres około 28–32 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 10 dniach, lecz ich dziób jeszcze nie ma odpowiedniego kształtu do filtracji i są karmione przez rodziców wysokobiałkową wydzieliną z wola, tzw. ptasim mleczkiem (tak jak u gołębi, choć ze względu na dużą liczbę czerwonych krwinek ma czerwoną barwę)[11]. Usamodzielniają się po około 70 dniach. Pisklęta po opuszczeniu gniazd gromadzą się w żłobki, składające się z ptaków o zbliżonym wieku. Po miesiącu od wyklucia potrafią już samodzielnie zdobywać pokarm, ale rodzice dokarmiają je, aż staną się lotne (następuje to zwykle najwcześniej po kolejnych 5 tygodniach). W 6. tygodniu życia młode mają wykształcony dziób w ostatecznej formie i funkcji[11]. Zazwyczaj maksymalna długość życia wynosi 33 lata, zaś w niewoli 44 lata[9], najstarszym znanym flamingiem tego gatunku był Greater, który zmarł w wieku ponad 80 lat[12].
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Zwierzęta i rośliny do 1 cm długości. Żerując, brodzą i zanurzają głowę w błocie, osadzie dennym lub w płytkiej wodzie w ten sposób, że szczęka górna znajduje się pod dolną (dziób jest lekko otwarty). Powoli krocząc i ruszając głową na boki, wyłapują drobne skorupiaki, mięczaki, owady, robaki i inne bezkręgowce, ale również glony, fragmenty roślin, ich nasiona – odcedzają je z wody i mułu dzięki specyficznie ukształtowanemu dziobowi z blaszkami. Gdy ten jest zamknięty, usuwane są przez nie zbędne elementy, takie jak piasek i woda. Dzięki temu z pokarmem wchłaniają niewielkie ilości soli[9][11].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje flaminga różowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2004 roku, kiedy po raz pierwszy sklasyfikowano go jako osobny gatunek. Liczebność światowej populacji w 2015 roku, według szacunków organizacji Wetlands International, wynosiła 550–680 tysięcy osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy[3].
Objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową[13].
Wahania liczebności tego flaminga mogą być dość znaczne w poszczególnych latach. Duże znaczenie w sukcesie lęgowym mają wahania poziomu wód w zasiedlanych akwenach. Głównym antropologicznym zagrożeniem jest rozwój turystyki masowej i niepokojenie przez ludzi.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Phoenicopterus roseus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b D. Lepage: Greater Flamingo Phoenicopterus roseus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-15]. (ang.).
- ↑ a b c Phoenicopterus roseus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phoenicopteridae Bonaparte, 1831 – flamingi – Flamingos (wersja: 2015-08-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-17].
- ↑ Tomiałojć L., Stawarczyk T., 2003, Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany, PTPP "pro Natura", Wrocław, s. 107.
- ↑ patrz hasło o tym gatunku na stronie Attika Park
- ↑ Species factsheet: Phoenicopterus roseus. BirdLife International, 2015. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ a b wynik wyszukiwania: Phoenicopterus roseus. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-17]. (ang.).
- ↑ a b c d David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, Phil Benstead: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 155. ISBN 978-83-01-15733-3.
- ↑ del Hoyo, J., Collar, N. & Garcia, E.F.J.: Greater Flamingo (Phoenicopterus roseus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-10)].
- ↑ a b c d e Klaus Richarz: Ptaki – Przewodnik. Warszawa: Muza, 2009, s. 62. ISBN 978-83-7495-018-3.
- ↑ Greater, the 83-year-old Adelaide Zoo flamingo, dies. theaustralian.com.au, 2014-01-31. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-31)]. (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).