Gajusz Memmiusz (trybun 66 p.n.e.)
Gaius Memmius Gemellus (zm. ok. 49 p.n.e.) – rzymski polityk, poeta i mówca z I w. p.n.e. Był patronem Lukrecjusza.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Gajus Memmiusz Gemellus był synem Lucjusza Memmiusza. Początkowo był stronnikiem Pompejusza, gdy był jego kwestorem w Hiszpanii w 76 p.n.e.[1] Po kłótni z Pompejuszem[2] przeszedł na stronę Cezara. Był trybunem ludowym w 66 p.n.e.[3] Wtedy też oskarżał Marka Licyniusza Lukullusa za jego działalność kwestora pod rozkazami Sulli, gdy miał dopuścić się świętokradztwa i sprzeniewierzenia publicznych pieniędzy. W wyniku procesu Marek został uniewinniony. Następnie Memmiusz wysunął zarzuty pod adresem jego starszego brata Lucjusza Licyniusza Lukullusa o zdzierstwa i nieuzasadnione przedłużanie wojny z Mitrydatesem po jego powrocie z Azji do Rzymu w 66 p.n.e. W tym przypadku ataki Memmiusza doprowadziły do odrzucenia przez lud uchwały senatu o przyznaniu Lukullusowi prawa do odbycia triumfu za zwycięstwa w wojnie z Mitrydatesem VI i Tigranesem II[4][5][6].
W 60 p.n.e. był edylem kurulnym, następnie w 58 p.n.e. pretorem jako praetor urbanus [7][8]. Zarządzał Bitynią w 57 p.n.e.[9] W 54 p.n.e. oskarżał Gajusza Rabiriusza Postumusa, którego bronił Cyceron, w procesie o zdzierstwa, przekupstwo i służbę u obcego władcy[10]. W 54 p.n.e. był kandydatem na konsula na 53 p.n.e. razem z Markiem Emiliuszem Skaurusem, ale stracił poparcie Cezara, gdy wykryto nadużycia przy wyborach, za co został wygnany[8][11]. Wcześniej dla obrony własnej osoby przed zarzutami próbował oskarżyć Scypiona Metellusa o przekupstwo, ale pod naciskiem Pompejusza wycofał oskarżenie[11]. Udał się do Aten[12], gdzie wszedł w posiadanie pozostałości domu Epikura[13] mocą dekretu areopagu[14][15], a następnie do Mityleny[16]. Zmarł około 49 p.n.e.
Lukrecjusz zadedykował mu poemat O naturze wszechrzeczy (De Rerum Natura). Według Owidiusza był autorem poematów erotycznych[17]. Według opinii Cycerona posiadał znaczne umiejętności jako mówca, osłabione przez zamiłowanie do greckich wzorców oraz pogardę dla literatury łacińskiej[18]. Swetoniusz wspomina o ostrych atakach w mowach Memmiusza na Cezara, które ten puścił w niepamięć i poparł jego starania o konsulat w 54 p.n.e.[19] oraz o zarzutach wobec Cezara związanych z jego pobytem na dworze Nikomedesa władcy Bitynii[20].
Memmiusz prowadził rozwiązły tryb życia. Cyceron donosi o uwiedzeniu przez Gajusza Memmiusza żony Marka Licyniusza Lukullusa, który przeprowadził rozwód[21]. Swetoniusz natomiast wspomina o niestosownych propozycjach składanych żonie Pompejusza[2]. Tworzył nieprzyzwoite poematy[17].
Gajusz Memmiusz był pierwszym mężem Kornelii Fausty, córki Sulli[22]. Mieli co najmniej jednego syna Gajusza Memmiusza, consul suffectus w 34 p.n.e.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Broughton 1952 ↓, s. 93, 94 Przypis podaje różnice zdań wśród uczonych odnośnie do identyfikacji Gajusza Memmiusza kwestora w 76 p.n.e. z pretorem w 58 p.n.e.
- ↑ a b Swetoniusz, De grammaticis 14.
- ↑ Broughton 1952 ↓, s. 153.
- ↑ Plutarch, Żywoty sławnych mężów, Lukullus 37. (Plutarch 2012 ↓, s. 153, 154)
- ↑ Plutarch, Żywoty sławnych mężów, Katon Młodszy 30.
- ↑ Bazentkiewicz 2017 ↓, s. 162.
- ↑ Broughton 1952 ↓, s. 194.
- ↑ a b Romanowski 2016 ↓, s. 34.
- ↑ Broughton 1952 ↓, s. 203.
- ↑ Cyceron, Pro Rabirio Postumo.
- ↑ a b Appian, Historia rzymska, Księga XIV. Wojny domowe II 24.
- ↑ Cyceron, Ad Familiares XIII 1.1. List napisany do Memmiusza w Atenach, między 25 czerwca i 6 lipca 51 p.n.e.
- ↑ Cyceron, Ad Familiares XIII 1.3.
- ↑ Cyceron, Ad Familiares XIII 1.5.
- ↑ Kumaniecki 1989 ↓, s. 361-362.
- ↑ Cyceron, Ad Atticum V 11.6.
- ↑ a b Owidiusz, Żale, II 433.
- ↑ Cyceron, Brutus 247.
- ↑ Swetoniusz, Żywoty Cezarów, Boski Juliusz 73.
- ↑ Swetoniusz, Żywoty Cezarów, Boski Juliusz 49.
- ↑ Cyceron, Ad Atticum I 18.3.
- ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 350. Drugim mężem był Tytus Anniusz Milon.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Źródła
- Appian z Aleksandrii: Historia rzymska. Tłumaczenie i opracowanie Ludwik Piotrowicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2004. ISBN 83-04-04710-1.
- Cyceron: Brutus, czyli o sławnych mówcach. Przełożyła, wstępem i przypisami opatrzyła Magdalena Nowak. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008. ISBN 978-83-7469-809-2.
- Cyceron: Wybór listów. Przełożyła Gabriela Pianko, opracowanie Marian Plezia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – De Agostini, 2004. ISBN 83-04-04742-X.
- Owidiusz: Żale: wybór. Pod redakcją Elżbiety Wesołowskiej; przełożyła, przypisami i słowniczkiem opatrzyły Marlena Puk i Elżbieta Wesołowska; wstęp napisał Andrzej Wójcik, grafika Barbara Wesołowska. Poznań: Ars Nova, 2002. ISBN 83-87433-24-1.
- Plutarch: Żywoty sławnych mężów. (Z żywotów równoległych). Tłumaczenie Mieczysław Brożek. Wrocław: Ossolineum, 1996. ISBN 83-04-04311-4.
- Plutarch: Żywoty sławnych mężów. Kimon, Lukullus i ich porównanie. Z języka greckiego przełożyli, wstępami i komentarzem opatrzyli Lech Trzcionkowski i Aleksander Wolicki. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012. ISBN 978-83235-0955-4.
- Gajusz Swetoniusz: Żywoty Cezarów. Przekład i wstęp Janina Niemirska-Pliszczyńska, przedmowa Józef Wolski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987. ISBN 83-04-01648-6.
- Opracowania
- Łukasz Bazentkiewicz: Kampanie Lucjusza Licyniusza Lukullusa na Wschodzie 74–66 p.n.e.. Zabrze-Tarnowskie Góry: Wydawnictwo inforteditions, 2017. ISBN 978-83-64023-87-3.
- Kazimierz Kumaniecki: Cyceron i jego współcześni. Warszawa: Czytelnik, 1989. ISBN 83-07-01455-7.
- Tomasz Romanowski: Massalia 49 p.n.e.. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2016. ISBN 978-83-11-14260-2.
- Łukasz Schreiber: Sulla 138–78 p.n.e.. Zabrze − Tarnowskie Góry: Inforteditions, 2013. ISBN 978-83-64023-21-7.
- William Smith: Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. T. 2. Little, Brown, and Company, 1870, s. 1026, 1027. (ang.). Perseus Digital Library. [dostęp 2014-02-05].
- Thomas Robert Shannon Broughton: The Magistrates of the Roman Republic. T. 2. New York: American Philological Association, 1952. (ang.).
- Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 472. ISBN 83-01-03529-3.