Galinstan

Galinstan – niskotopliwy stop eutektyczny galu, indu i cyny płynny w temperaturze pokojowej, zestala się w temperaturze około −20 °C. Dzięki temu, że jest mniej toksyczny, znajduje zastosowanie w termometrach zamiast rtęci lub stopu sodowo-potasowego (NaK). Nazwa pochodzi z sylab łacińskich nazw metali składowych: galium, indium, stannum.

Skład chemiczny

• 68,5% – gal
• 21,5% – ind
• 10% – cyna

Do galinstanu bywa stosowany dodatek bizmutu (maks. 2%) w celu poprawy płynności oraz antymonu (maks. 2%) w celu zwiększenie odporności na utlenianie. Ich obecność obniża też koszt produktu. Większy udział tych pierwiastków powoduje szybki wzrost temperatury topnienia.

Właściwości fizyczne

Galinstan ze zniszczonego termometru, łatwo rozcierający się na szkiełku

• Temperatura wrzenia: > 1300 °C
• Temperatura topnienia: −19 °C
• Prężność pary nasyconej: <10⁻⁸ Tr (w temp. 500 °C)
• Rozpuszczalność: nie rozpuszcza się w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych
• Lepkość: 0,0024 Pa·s (w temp. 20 °C)
• Gęstość: 6,44 g/cm³
• Przewodność cieplna: 16,5 W/m·K
• Konduktywność: 3,46×10⁶ S/m (w temp. 20 °C)

Galinstan w przeciwieństwie do rtęci zwilża skórę i szkło i ma od niej mniejszą gęstość, dlatego też nie zawsze może być użyty jako jej zamiennik. Komercyjnie wykorzystuje się go w termometrach, ale by mógł właściwie spełniać swoją rolę, wewnętrzną warstwę szklanej rurki pokrywa się tlenkiem galu. Ponadto nie nadaje się do użycia jako chłodziwo reaktora atomowego z powodu pochłaniania przez ind neutronów termicznych.

Stosuje się go do wytwarzania luster teleskopów i jako substytut pasty termoprzewodzącej w układach chłodzenia komputerów.