Godfrey Chitalu
.jpg)
| |||||||||
| Data i miejsce urodzenia | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 kwietnia 1993 | ||||||||
| Pozycja | |||||||||
| Kariera juniorska | |||||||||
| |||||||||
| Kariera seniorska[a] | |||||||||
| |||||||||
| Kariera reprezentacyjna | |||||||||
| |||||||||
| Kariera trenerska | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Godfrey Chitalu (ur. 22 października 1947 w Luanshya, zm. 27 kwietnia 1993 u wybrzeży Gabonu) – zambijski piłkarz, grający na pozycji napastnika. Jest uznawany za jednego z najwybitniejszych zambijskich piłkarzy w historii. Pięciokrotnie zostawał najlepszym zambijskim piłkarzem roku – w 1968, 1970, 1972, 1978 i 1979[1] oraz jednokrotnie – w 1977 najlepszym sportowcem roku w tym kraju[2]. W 2006 roku został umieszczony na liście 200 najlepszych afrykańskich piłkarzy, obejmującej lata od 1957 do 2006[3]. Bleacher Report sklasyfikował go na 20. miejscu w rankingu najlepszych afrykańskich napastników w historii[4].
Młodzieńcze lata[edytuj | edytuj kod]
W wieku 10 lat zapewnił sobie miejsce w szkolnej drużynie piłkarskiej. Niedługo potem został zaproszony na testy do Finansa Youth Club[5]. Pod koniec lat 60. Zambijczyk oprócz piłki nożnej, zajmował się też boksem[5].
Kariera klubowa[edytuj | edytuj kod]
Kitwe United[edytuj | edytuj kod]
Większość sezonu 1965 Chitalu spędził w rezerwach, jednak zadebiutował w ostatnim meczu sezonu przeciwko Rhokana United. Chitalu strzelił w tym meczu gola. W następnym sezonie napastnik otrzymał koszulkę z numerem 10, zapewnił sobie miejsce w składzie i był jednym z liderów drużyny, która zajęła szóste miejsce w tabeli. W 1968 roku został kapitanem swojego klubu[6].
Kabwe Warriors[edytuj | edytuj kod]
W 1971 Chitalu przeniósł się do Kabwe Warriors. Po ominięciu pierwszych sześciu meczów, strzelił hat-tricka przeciwko Kalulushi Modern Stars. W tym samym roku otrzymał przydomek „Ucar” nadany mu przez komentatora Dennisa Liwewe. Przezwisko to pochodzi od nazwy baterii produkowanej przez Union Carbide[7][8]. W roku kalendarzowym 1972 strzelił łącznie 107 goli w meczach ligowych, pucharowych i reprezentacyjnych, co jest nieuznawanym przez zambijską federację piłkarską[9][10] i FIFA[11][12] rekordem świata[13][14][15][16][17]. Ostatecznie do księgi rekordów Guinnessa wpisano osiągnięcie Leo Messiego, który strzelił 86 goli w 2012 roku[18]. W 1976 i 1978 zgłaszało się po niego Derby County, jednakże ówczesny prezydent Zambii, Kenneth Kaunda, zabronił mu opuszczać kraj, dlatego Chitalu pozostał w Kabwe Warriors[19]. Był pierwszym zawodnikiem, który dwa razy z rzędu wygrał plebiscyt na Zambijskiego Piłkarza Roku[1]. Miało to miejsce w latach 1978 i 1979[1][20]. W 1981, podczas meczu przeciwko City of Lusaka, wygranym przez jego drużynę 2–1 złamał rękę po nieszczęśliwym lądowaniu po walce w powietrzu o piłkę. Kontuzja wykluczyła go z gry do końca sezonu. Chitalu wrócił na następny sezon, jednak po jego zakończeniu zakończył karierę[21].
Kariera reprezentacyjna[edytuj | edytuj kod]
Chitalu zadebiutował w reprezentacji Zambii 29 czerwca 1968 w towarzyskim meczu przeciwko Ugandzie w Lusace wygranym przez Zambię 2-1[22]. Swojego pierwszego gola w reprezentacji strzelił pięć dni później temu samemu rywalowi[23]. Reprezentował Zambię na igrzyskach olimpijskich w 1980, na których strzelił dwa gole: przeciwko Związkowi Radzieckiemu (porażka 1–3) i Wenezueli (porażka 1–2)[24]. Swój ostatni mecz w reprezentacji rozegrał 12 grudnia 1980 przeciwko Kenii w Nairobi zremisowanym 1-1. Był to jego 103 mecz w reprezentacji (nie licząc igrzysk), w których strzelił 74 gole, co czyni go najlepszym strzelcem reprezentacji Zambii w historii[1].
Kariera trenerska[edytuj | edytuj kod]
W 1975 roku Chitalu został grającym asystentem trenera w Kabwe Warriors. W październiku 1984 roku objął posadę pierwszego trenera tego klubu po zwolnieniu Lasky′ego Mwandu. W pierwszym sezonie zdobył Independence Cup[25]. Pełnił tę funkcję do 1986, kiedy po zajęciu trzeciej pozycji w lidze zastąpił go Bizwell Phiri, który w następnym sezonie zdobył mistrzostwo[26]. W 1990 klub spadł z ligi, więc trener Jack Chanda został zwolniony. W 1991 Chitalu ponownie został trenerem Kabwe Warriors i awansował do najwyższej klasy rozgrywkowej w Zambii. W 1992 roku reprezentacja Zambii niespodziewanie przegrała z Madagaskarem w eliminacjach do MŚ 1994, w wyniku czego zwolniono selekcjonera, którym był Samuel Ndhlovu. Zastąpił go Moses Simwala, a jego asystentami zostali Chitalu i Alex Chola, jednakże Simwala zachorował, co spowodowało, że Chitalu został selekcjonerem[27]. Przed śmiercią zdążył poprowadzić Zambię w 6 meczach, z których 4 wygrał, 1 zremisował i 1 przegrał. Bilans bramkowy Zambii pod wodzą Chitalu to 13–3.
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Chitalu był jedną z ofiar katastrofy lotniczej w Gabonie. Samolot, którym reprezentacja Zambii leciała na mecz z Senegalem w eliminacjach do MŚ 1994 wpadł do oceanu u wybrzeży Gabonu, 500 m od brzegu. Katastrofy nie przeżył nikt. Wśród 30 ofiar znajdowali się m.in. Chitalu, Michael Mwape – prezydent zambijskiej federacji piłkarskiej oraz 18 piłkarzy[28][29][30]. W Lusace znajduje się droga nazwana imieniem Chitalu[31]. Drużyna Kabwe Warriors w grudniu 2012 podała do publicznej wiadomości, że zamierza zmienić nazwę stadionu z „Railway Stadium” na „Godfrey «Ucar» Chitalu 107 Stadium” oraz wznieść pomnik na jego cześć[32][33]. Chitalu pozostawił żonę i siedmioro dzieci. Jeden z jego synów, Dennis w 1992 grał dla Kabwe Warriors[34].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W październiku 1972 Chitalu ożenił się z Christine Chibale[35]. Miał z nią siedmioro dzieci.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Jerry Muchimba: Zambia National Team Appearance and Scoring Records. zambianfootball.co.zm, 2013-09-10. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
- ↑ Moses Sayela Walubita: Zambia Sporting Score: A Period of Hits and Misses. Iuniverse Inc., 2011, s. 205. ISBN 1-4502-7911-2. OCLC 746296589. (ang.).
- ↑ Jannis Jorgopulos: Οι 200 κορυφαίοι Αφρικανοί. sport24.gr, 2006-10-25. [dostęp 2013-06-04]. (gr.).
- ↑ 20. Godfrey Chitalu & 19. Laurent Pokou. [w:] Where Didier Drogba Ranks Alongside Africa's 20 Best Strikers [on-line]. bleacherreport.com. [dostęp 2014-03-11]. (ang.).
- ↑ a b Dunstan Chapema. The ‘Magic Feet” of Godfrey Chitalu. „Zambia Mail”, s. 22, 1968-05-07. OCLC 3319601. (ang.).
- ↑ Sam Kamphodza. Chitalu leads Kitwe United – one time bad boy is youngest captain in Division I. „Times of Zambia”, s. 13, 1968-04-10. OCLC 702602283. (ang.).
- ↑ Jack Zimba: Lest we forget them. postzambia.com, 2010-01-31. [dostęp 2013-09-10]. (ang.).
- ↑ Felix Bilali. The Soccer Greats of Zambia: Fined, suspended, sent off. That was Godfrey Chitalu but now the firebrand has cooled. „Times of Zambia”, s. 15, 1971-09-01. OCLC 702602283. (ang.).
- ↑ Para la Federación de Zambia el registro de Chitalu no es oficial. sport.es, 2012-12-12. [dostęp 2013-09-11]. (hiszp.).
- ↑ Guillem Pons: Desmontando a Chitalu. mundodeportivo.com, 2013-01-02. [dostęp 2013-09-11]. (hiszp.).
- ↑ Lionel Messi’s record belongs to Godfrey Chitalu, claims Zambia’s FA. theguardian.com, 2012-12-12. [dostęp 2013-09-11]. (ang.).
- ↑ Juan Ignacio Gallardo: Chitalu, el de los 107 goles. marca.com, 2012-12-12. [dostęp 2013-09-11]. (hiszp.).
- ↑ Claudia Ekai: Chitalu’s record spins football world. supersport.com, 2012-12-13. [dostęp 2013-09-10]. (ang.).
- ↑ Zambia’s Chitalu 'scored more goals than Messi’. france24.com, 2012-12-13. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
- ↑ Profile: Before Lionel Messi, there was Godfrey Chitalu. thescore.ie, 2012-12-16. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
- ↑ Fifa refuses to back Lionel Messi or Godfrey Chitalu for goal record. bbc.co.uk, 2012-12-14. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
- ↑ Федерация футбола Замбии утверждает, что рекорд Месси принадлежит африканскому футболисту. sports.ru, 2012-12-12. [dostęp 2013-08-26]. (ros.).
- ↑ BARCELONA STAR LIONEL MESSI SETS NEW GOAL-SCORING RECORD. guinnessworldrecords.com, 2012-12-10. [dostęp 2013-09-11]. (ang.).
- ↑ Jose Luis Guerrero: Kamanga: „El Derby County vino dos veces para fichar a Chitalu”. as.com, 2012-12-15. [dostęp 2013-09-10]. (hiszp.).
- ↑ Chitalu, the great, named winner again. „Zambia Daily Mail”, s. 8, 1980-01-26. OCLC 37026977. (ang.).
- ↑ Warriors keep reigns. „Times of Zambia”, s. 8, 1981-07-03. OCLC 702602283. (ang.).
- ↑ Hats off to Zoom. „Zambia Mail”, s. 12, 1968-07-02. OCLC 3319601. (ang.).
- ↑ Sam Kamphodza. Small crowd sees Zambia through. „Times of Zambia”, s. 12, 1968-07-05. OCLC 702602283. (ang.).
- ↑ Godfrey Chitalu. sports-reference.com. [dostęp 2013-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
- ↑ Victor Chitafu. Can Warriors regain ‘Magnificent’ tag?. „Times of Zambia”, s. 8, 1985-02-19. OCLC 702602283. (ang.).
- ↑ Lennie Katulushi. Warriors grab league title. „Times of Zambia”, s. 8, 1988-01-04. OCLC 702602283. (ang.).
- ↑ Simwala sidelined as squad camps. „Times of Zambia”, s. 16, 1993-01-05. OCLC 702602283. (ang.).
- ↑ Mani Djazmi: Zambian footballers remember a lost generation of players. bbc.co.uk, 2012-02-10. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
- ↑ Jonathan Wilson: The day a team died: A tragedy for Zambian football. independent.co.uk, 2012-01-19. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
- ↑ Graham Turner: La selección de fútbol de Zambia muere en un accidente aéreo. elpais.com, 1993-04-29. [dostęp 2013-09-11]. (hiszp.).
- ↑ Godfrey Chitalu Road, Lusaka, Zambia. maps.google.com. [dostęp 2013-06-04]. (pol.).
- ↑ Kabwe Warriors To Honour Zambia’s Greatest Player of All Time – Godfrey ‘Ucar’ Chitalu. tumfweko.com, 2012-12-17. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
- ↑ Zambian club to name stadium after hero Chitalu. tensport.com.au, 2012-12-18. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
- ↑ Magnificent Warriors outplay Wanderers. „Times of Zambia”, s. 10, 1992-08-27. OCLC 702602283. (ang.).
- ↑ Ucar and the girl of his dreams. „Times of Zambia”, 1972-10-10. OCLC 702602283. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- FIFA Player Statistics: Godfrey CHITALU. fifa.com. [dostęp 2013-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-25)]. (ang.).
- Zestawienie goli Chitalu z 1972 i Messiego z 2012. globoesporte.globo.com, 2012-12-17. [dostęp 2013-12-25]. (port.).
Literatura dodatkowa[edytuj | edytuj kod]
- Jerry Muchimba: Godfrey 'Ucar' Chitalu. Kibworth Beauchamp: Matador, 2015. ISBN 978-1-78462-220-6. (ang.).
|
- Reprezentanci Zambii w piłce nożnej
- Piłkarze Kabwe Warriors
- Urodzeni w 1947
- Zmarli w 1993
- Ofiary katastrof lotniczych w Gabonie
- Zambijscy olimpijczycy
- Piłkarze z 50 i więcej golami w reprezentacji
- Piłkarze ze 100 i więcej występami w reprezentacji
- Uczestnicy Pucharu Narodów Afryki 1974
- Uczestnicy Pucharu Narodów Afryki 1978