50°21′44″N 19°06′19″E/50,362222 19,105278Gródków
| wieś | |
_(Grodkow,_Lesna_Street)_(6).jpg) Przejazd kolejowy w Gródkowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1036[1] |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
42-575[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SBE |
| SIMC |
0220240 |
Położenie na mapie gminy Psary  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu będzińskiego  | |
| 50°21′44″N 19°06′19″E/50,362222 19,105278
| |
Gródków (do 31 grudnia 2016 Grodków[3]) – wieś podmiejska w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, w gminie Psary; graniczy z miastem Będzin.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XV wieku. Wymieniona po raz pierwszy w 1443 w dokumencie zapisanym w języku łacińskim jako Grothkow, 1470–1480 Grodkow[4].
Wieś była własnością szlachecką, a później książęcą. W 1443 Wacław I cieszyński sprzedał księstwo wraz z Grodkowem biskupowi krakowskiemu kardynałowi Zbigniewowi Oleśnickiemu. Od XV wieku miejscowość należała do biskupstwa krakowskiego i leżała w województwie krakowskim w Koronie Królestwa Polskiego, a od unii lubelskiej z 1569 w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W latach 1470–1480 polski historyk Jan Długosz w dziele Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis odnotowuje we wsi istnienie łanów, a jako dziedzica wymienia Gawrusza herbu miecz i dwa księżyce widniejące na tarczy herbu Przeginia. W 1542 historyczne dokumenty własnościowe wymieniają we wsi dom oraz 2 zagrody znajdujące się na roli zwanej Gomółczyńską, łąkę zwaną Okrągła Łąka, rolę zwaną Piotrkowskie leżącą przy granicy z Psarami, a także pastwiska oraz las[5][6].
Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim i leżała w Królestwie Polskim. W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego wymieniona jest pod nazwą Grudków jako wieś, folwark oraz majorat leżące w powiecie będzińskim w gminie Bobrowniki i parafii Grodziec. W 1881 w miejscowości znajdowały się 33 domy zamieszkiwane przez 235 mieszkańców. Wieś liczyła 306 morg ziemi włościańskiej oraz 132 morg ziemi majorackiej[7].
10 czerwca 1907 we wsi urodził się Antoni Rosikoń – prof. dr inżynier budowy dróg i mostów, specjalista z zakresu szkód górniczych w infrastrukturze kolejowej, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 346 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 23 grudnia 2016 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2017-01-01].
- ↑ Leszczyńska-Skrętowa 1986 ↓.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
- ↑ Leszczyńska-Skrętowa 1985 ↓.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. II, hasło „Grudków”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1881. s. 860. [dostęp 2019-11-22].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zofia Leszczyńska-Skrętowa: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, Cz. I, zesz. 4, hasło: „Gródków”. Wrocław: Ossolineum, 1986, s. 56. ISBN 83-04-00129-2.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Gródków w Słowniku historyczno-geograficznym województwa krakowskiego w średniowieczu (online).
- Gródków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 860. Miejscowość wymieniona pod nazwą Grudków
| Wsie | |
|---|---|
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
