Grób Ezechiela
32°13′37″N 44°22′02″E/32,226944 44,367222 Żydowscy pielgrzymi przy grobie Ezechiela, 1932 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wysokość całkowita |
17 m |
Położenie na mapie Iraku  | |
| 32°13′37″N 44°22′02″E/32,226944 44,367222
| |
Grób Ezechiela (arab. قبر حزقيال, hebr. קבר יחזקאל הנביא) – grób w Al-Kifl w Iraku, uznawany za miejsce pochówku proroka Zu al-Kifla, utożsamianego ze starotestamentowym prorokiem Ezechielem; cel pielgrzymek żydów i muzułmanów.
W 2010 roku obiekt został wpisany na iracką listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Irak zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Grób uznawany jest przez wyznawców islamu i judaizmu za miejsce pochówku proroka Zu al-Kifla, utożsamianego ze starotestamentowym prorokiem Ezechielem i jest czczony zarówno przez żydów, jak i przez muzułmanów[1][2][3].
Już w starożytności był celem pielgrzymek żydów podczas świąt religijnych[4][5]. W okresie średniowiecza stał się regionalnym ośrodkiem pielgrzymkowym[6], nad którym opiekę sprawowali wspólnie żydzi i muzułmanie[6]. Najstarsza wzmianka dokumentująca grób Ezechiela w tym miejscu pochodzi z listu gaona Szeriry Gaona z około 986 roku, który opisał pielgrzymów palących kadzidło i wznoszących modlitwy nad grobem[6]. Żydowski podróżnik Beniamin z Tudeli, który odwiedził grób koło 1169 roku, pozostawił dokładny opis uroczystości religijnych odprawianych nad grobem[6][3]. W okresie średniowiecza pielgrzymki odbywały się w czasie pomiędzy Nowym Rokiem a Dniem Pojednania[6]. Podczas tych świąt prezentowano pielgrzymom torę, której autorstwo przypisywano Ezechielowi[6].
Pierwsze pielgrzymki muzułmanów odnotowano w XII wieku[5]. Około 1180 roku grób odwiedził rabin Petachia z Ratyzbony, który odnotował, że grób Ezechiela znajdował się na trasie pielgrzymek do Mekki i Medyny[6][3].
Za panowania sułtana Oldżajtu (1304–1316) opiekę nad grobem przejęli muzułmanie[7]. Wówczas rozpoczęto budowę meczetu w stylu typowym dla okresu Ilchanidów[1][6]. Meczet wraz z minaretem został ukończony za panowania Abu Sa’ida (1316–1335)[1]. Minaret, wzniesiony z cegieł palonych na wysokość 24 m, zdobiony był wzorami geometrycznymi, motywami roślinnymi i inskrypcjami[1].
W XVIII wieku meczet został zniszczony przez trzęsienie ziemi, zaś żydowska synagoga została przejęta przez szyitów[6]. Żydom zakazano wstępu na teren kompleksu, a grób mogli odwiedzać tylko podczas świąt[6].
W latach 40. XIX stulecia Osmanowie zezwoli żydom na renowację synagogi[6]. Wybudowano wówczas również domy dla pielgrzymów i jesziwę[6]. W latach 60. XIX wieku władze próbowały odzyskać kontrolę nad świętym miejscem, jednak przywódcy lokalnej gminy żydowskiej udało się utrzymać obiekt w rękach żydowskich[6]. Do połowy XX stulecia w dorocznych pielgrzymkach z okazji Paschy brało udział 5 tysięcy osób[8]. W 1941 roku doszło do pogromu żydów w Bagdadzie, a następnie żydzi iraccy zostali zmuszeni do opuszczenia Iraku[6].
W okresie władzy sprawowanej przez Saddama Husajna obiekt uznawany był za święte miejsce i był objęty ochroną[8].
W 2010 roku obiekt został wpisany na iracką listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Irak zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[1]. Podjęto wówczas prace renowacyjne, co przyczyniło się do spekulacji w mediach o dejudaizacji i islamizacji grobu, które okazały się nieuzasadnione[6].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Nad grobem wzniesiono prostokątne pomieszczenie (5,10 m × 10,60 m) zwieńczone stożkowatą kopułą o wysokości całkowitej 17 m, do którego prowadzą dwa wejścia od strony północnej[1]. We wnętrzu znajdowała się synagoga, gdzie zachowała się inskrypcja w języku hebrajskim[8], pochodząca z XIX wieku[6]:
To jest pomnik naszego mistrza Ezechiela, proroka, syna kapłana Buziego, niech jego zasługi chronią nas i cały Izrael. Amen.[a][6]
Obok grobu znajdują się ruiny ilchanidzkiego meczetu z minaretem[1].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wolne tłumaczenie z języka angielskiego: „This is the monument of our master Ezekiel the Prophet son of Buzi the priest, may his merit (zekhut) defend us and all Israel. Amen”.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g UNESCO: The Site of Thilkifl. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).
- ↑ Yūsuf Rizq Allāh Ghanīmah: A Nostalgic Trip Into the History of the Jews of Iraq. University Press of America, 1998, s. 155. ISBN 978-0-7618-1225-8. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
- ↑ a b c Martin Jacobs: Reorienting the East: Jewish Travelers to the Medieval Muslim World. University of Pennsylvania Press, 2014, s. 119–120. ISBN 978-0-8122-4622-3. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
- ↑ Geoff Hann, Karen Dabrowska, Tina Townsend Greaves: Iraq: The ancient sites and Iraqi Kurdistan. Bradt Travel Guides, 2015, s. 277. ISBN 978-1-84162-488-4. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
- ↑ a b Josef W. Meri: The Cult of Saints among Muslims and Jews in Medieval Syria. OUP Oxford, 2002, s. 233. ISBN 978-0-19-155473-5. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Josef W. Meri. Pilgrimage to the Prophet Ezekiel's Shrine in Iraq: A Symbol of Muslim-Jewish Relations. „Perspectives (Woolf Institute)”, s. 22–25, Spring 2012. (ang.).
- ↑ Josef W. Meri: The Cult of Saints among Muslims and Jews in Medieval Syria. OUP Oxford, 2002, s. 237. ISBN 978-0-19-155473-5. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
- ↑ a b c The Jerusalem Post: Iraq launches project to renovate Ezekiel's shrine. [w:] The Jerusalem Post [on-line]. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- The New York Times: At War Ezekiel's Tomb in Iraq (video). [w:] nytimes.com [on-line]. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).