Gregorio Allegri
Gregorio Allegri (ur. 1582, zm. 7 lutego 1652 w Rzymie) – włoski kompozytor i śpiewak.
Życiorys[edytuj]
Był uczniem Giovanniego Marii Nanino w latach 1600-1607 w Rzymie. Później przebywał w Fermo i Tivoli, gdzie działał w tamtejszych kapelach katedralnych. Po 1629 roku powrócił do Rzymu i związał się jako śpiewak i kapelmistrz z kapelą papieską przy Kaplicy Sykstyńskiej.
Twórczość[edytuj]
Jego muzyka nawiązuje do stylu XVI-wiecznej polifonii. Komponował koncerty kościelne na małą obsadę, motety, msze, improperia, psalmy, lamentacje, a z muzyki instrumentalnej canzony i sinfonie.
Jego najsłynniejszą kompozycją jest 9-głosowe Miserere. Był to jeden z utworów przeznaczonych do wykonywania wyłącznie raz do roku - w okresie Wielkiego Tygodnia - w Kaplicy Sykstyńskiej. Rękopis utworu był przechowywany w archiwum Kaplicy i pod groźbą ekskomuniki nie wolno było go wynosić, kopiować i rozpowszechniać. Zakaz nie był jednak ściśle przestrzegany. Pod koniec XVII wieku cesarz niemiecki poprosił papieża o kopię utworu, którą otrzymał. Ku zdziwieniu cesarza, przesłana partytura okazała się nie być dokładnym zapisem wykonywanego Miserere, a jego zapisem skróconym. Rozbieżność wynikała z faktu, że Miserere jest w rzeczywistości wokalną interpretacją osnutą na prostym szkielecie akordowym, zapisanym przez Allegriego. Sekret piękna Miserere tkwił bowiem w interpretacyjnych umiejętnościach śpiewaków z Kaplicy Sykstyńskiej. W 1769 roku, 14-letni wówczas Wolfgang Amadeus Mozart zasłynął sporządzeniem "ze słuchu" bezbłędnej i kompletnej partytury utworu w wersji "improwizowanej", po jego dwukrotnym wysłuchaniu[a].
Uwagi[edytuj]
- ↑ Według świadectwa Leopolda Mozarta (ojca Wolfganga Amadeusa Mozarta), który twierdził, że spisana ze słuchu partytura była pierwszą nieautoryzowaną kopią utworu Allegriego. Stworzona przez L. Mozarta legenda mija się z prawdą. Miserere wykonywano już kilkadziesiąt lat wcześniej w różnych miejscach Europy. Utwór był popularny w Anglii, po której L. Mozart wraz z synem odbyli podróż w latach 1764-5; niewykluczone, że w tym czasie W.A. Mozart zapoznał się z partyturą Miserere (zob. Chrissochoidis, op. cit.).
Źródła/Bibliografia[edytuj]
- Mała encyklopedia muzyki, Stefan Śledziński (red. naczelny), PWN, Warszawa 1981, ISBN 83-01-00958-6
- Ilias Chrissochoidis. London Mozartiana: Wolfgang’s disputed age & early performances of Allegri’s Miserere. „The Musical Times”. 151. s. 83-89 (ang.).
