Gregorio Allegri
Data i miejsce urodzenia |
1582 lub 1584 |
---|---|
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci |
7 lutego 1652 |
Gatunki | |
Zawód |
Gregorio Allegri (ur. 1582 lub 1584[1] w Rzymie, zm. 7 lutego 1652 tamże) – włoski kompozytor i śpiewak.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był uczniem Giovanniego Battisty Nanino[1], być może także Giovanniego Marii Nanino w latach 1600–1607 w Rzymie. Później przebywał w Fermo i Tivoli, gdzie działał w tamtejszych kapelach katedralnych. W 1621 roku powrócił do Rzymu[1] i związał się jako śpiewak i kapelmistrz z kapelą papieską przy Kaplicy Sykstyńskiej.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Jego muzyka nawiązuje do stylu XVI-wiecznej polifonii. Komponował koncerty kościelne na małą obsadę, motety, msze, improperia, psalmy, lamentacje, a z muzyki instrumentalnej canzony i sinfonie.
Jego najsłynniejszą kompozycją jest 9-głosowe Miserere. Był to jeden z utworów przeznaczonych do wykonywania wyłącznie raz do roku – w okresie Wielkiego Tygodnia – w Kaplicy Sykstyńskiej. Rękopis utworu był przechowywany w archiwum Kaplicy i pod groźbą ekskomuniki nie wolno było go wynosić, kopiować i rozpowszechniać. Zakaz nie był jednak ściśle przestrzegany. Pod koniec XVII wieku cesarz rzymski poprosił papieża o kopię utworu, którą otrzymał. Przesłana partytura nie była jednak dokładnym zapisem utworu w takiej formie, jak był wykonywany, gdyż zgodnie z ówczesną praktyką wykonawczą śpiewacy Kaplicy Sykstyńskiej dodawali do prostego zapisu liczne ozdobniki – diminucje.
W 1769 roku, 14-letni wówczas Wolfgang Amadeus Mozart zasłynął sporządzeniem „ze słuchu” kompletnej partytury utworu w wersji „improwizowanej”, po jego dwukrotnym wysłuchaniu[a].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Według świadectwa Leopolda Mozarta (ojca Wolfganga Amadeusa Mozarta), który twierdził, że spisana ze słuchu partytura była pierwszą nieautoryzowaną kopią utworu Allegriego. Stworzona przez L. Mozarta legenda mija się z prawdą. Miserere wykonywano już kilkadziesiąt lat wcześniej w różnych miejscach Europy. Utwór był popularny w Anglii, po której L. Mozart wraz z synem odbyli podróż w latach 1764–1765; niewykluczone, że w tym czasie W.A. Mozart zapoznał się z partyturą Miserere (zob. Chrissochoidis, op. cit.).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Allegri, Gregorio [online], Polska Biblioteka Muzyczna [dostęp 2024-06-07] (pol.).
Źródła/Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mała encyklopedia muzyki, Stefan Śledziński (red. naczelny), PWN, Warszawa 1981, ISBN 83-01-00958-6.
- Ilias Chrissochoidis. London Mozartiana: Wolfgang’s disputed age & early performances of Allegri’s Miserere. „The Musical Times”. 151. s. 83–89. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Gregorio Allegri – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- darmowe nuty dostępne w Choral Public Domain Library
- Allegri Gregorio w Polskiej Bibliotece Muzycznej
- ISNI: 0000000121261574
- VIAF: 29717127
- LCCN: n83189069
- GND: 116286857
- NDL: 01040707
- BnF: 13890680z
- SUDOC: 083049053
- SBN: LO1V152169
- NLA: 35676753
- NKC: jx20101018001
- BNE: XX1504548
- NTA: 072673079
- BIBSYS: 1075317
- CiNii: DA08054014
- PLWABN: 9810654501705606
- NUKAT: n97039556
- J9U: 987007449674305171
- PTBNP: 566386
- LNB: 000118376
- CONOR: 75522915
- KRNLK: KAC201102043
- LIH: LNB:Nci;=Bq
- RISM: people/28948