Gryposuchus

	Gryposuchus
	(Gürich, 1912)
	Okres istnienia: miocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; G. croizati
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	Strunowce
Podtyp	Kręgowce
Gromada	Zauropsydy
Podgromada	Diapsydy
Infragromada	Archozauromorfy
Nadrząd	Krokodylomorfy
Rząd	Krokodyle
Nadrodzina	Gavialoidea
Rodzina	Gawialowate
Podrodzina	Gryposuchinae
Rodzaj	Gryposuchus
Synonimy
	Ramphostoma neoageus
	Ramphostoma neoageus
Gatunki
	G. columbianus; G. neoageus; G.‭ ‬jessei; G. croatzi;
	G. columbianus; G. neoageus; G.‭ ‬jessei; G. croatzi;

Gryposuchus – wymarły rodzaj krokodyla z podrodziny Gryposuchinae w rodzinie gawialowatych (Gavialoidae), pochodzący z miocenu, ok. 21–6,8 mln lat temu.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj został naukowo opisany przez niemieckiego paleontologa, Georg’a Gürich’a^[1]. Znany też pod synonimem Ramphostoma^[1]. Wyróżnia się 4 gatunki^[2]: G. columbianus, G. croizati, G. neoageus (gatunek typowy) i G. jessei.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj Gryposuchus zasiedlał tereny dzisiejszej Ameryki Południowej (Brazylia, Kolumbia, Argentyna, Peru, Wenezuela) w późnym miocenie^[3]. Gatunek typowy, Gryposuchus neogaeus żył na terenach formacji Ituzaingó we wschodniej Argentynie^[3]. Występował w słonowodnych estuariach i zatokach oraz rzekach^[1]^[2].

Morfologia i Biologia[edytuj | edytuj kod]

Jego dzisiejszymi krewnymi są gawialowate, Thoracosaurus oraz Icanogavialis^[3]. Duże podobieństwa występują w budowie czaszki i mózgów tych gadów^[3]. Zwierzęta te osiągały ok. 10 m i wagę do 1750 kg^[1]. Posiadał ostre zęby, przystosowane do polowania np. na średnie ssaki czy inne gady i ryby^[1]^[2]. Często wśród szczątków Gryposuchus występują szczątki żółwi i innych gadów^[3].

Różnorodność krokodylomorfów w Amazonce była znaczna, ponieważ oprócz Gryposuchus występowały jeszcze dwa rodzaje olbrzymich krokodyli: kajman Purussaurus i planktonożerny aligator Mourasuchus^[1]. Konkurencji pomiędzy tymi rodzajami nie było, ponieważ każdy pożywiał się czym innym^[1]. Razem z nimi Gryposuchus należał do największych gadów po erze dinozaurów^[1]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Gryposuchus [online], www.prehistoric-wildlife.com [dostęp 2021-05-02] .
↑ ^a ^b ^c Fossilworks: Gryposuchus pachakamue [online], fossilworks.org [dostęp 2021-05-02] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e PaulaP. Bona PaulaP., Ariana PaulinaA.P. Carabajal Ariana PaulinaA.P., ZulmaZ. Gasparini ZulmaZ., Neuroanatomy of Gryposuchus neogaeus (Crocodylia, Gavialoidea): a first integral description of the braincase and endocranial morphological variation in extinct and extant gavialoids, „Earth and Environmental Science Transactions of The Royal Society of Edinburgh”, 106 (4), 2015, s. 235–246, DOI: 10.1017/S1755691016000189, ISSN 1755-6910 [dostęp 2021-05-02] (ang.).

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Gryposuchus [online], www.prehistoric-wildlife.com [dostęp 2021-05-02] .

[:2-2] Fossilworks: Gryposuchus pachakamue [online], fossilworks.org [dostęp 2021-05-02] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] .

[:1-3] PaulaP. Bona PaulaP., Ariana PaulinaA.P. Carabajal Ariana PaulinaA.P., ZulmaZ. Gasparini ZulmaZ., Neuroanatomy of Gryposuchus neogaeus (Crocodylia, Gavialoidea): a first integral description of the braincase and endocranial morphological variation in extinct and extant gavialoids, „Earth and Environmental Science Transactions of The Royal Society of Edinburgh”, 106 (4), 2015, s. 235–246, DOI: 10.1017/S1755691016000189, ISSN 1755-6910 [dostęp 2021-05-02] (ang.).

[1]

[2]

[3]