Grzebacz

Grzebacz
	Scalopus
	É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803
	; Przedstawiciel rodzaju – grzebacz wschodnioamerykański (S. aquaticus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	owadożery
Podrząd	Erinaceota
Rodzina	kretowate
Podrodzina	grzebacze
Plemię	grzebacze
Rodzaj	grzebacz
	Typ nomenklatoryczny
	S[calopus]. virgianus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803 (= Sorex aquaticus Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Scalops G. Cuvier, 1800; Scalops: Illiger, 1811; Talpasorex Lesson, 1827; Scalpos: Brooks, 1910; Hesperoscalops Hibbard, 1941;
	Scalops G. Cuvier, 1800; Scalops: Illiger, 1811; Talpasorex Lesson, 1827; Scalpos: Brooks, 1910; Hesperoscalops Hibbard, 1941;
Gatunki
	6 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	6 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grzebacz^[7] (Scalopus) – rodzaj ssaków z podrodziny grzebaczy (Scalopinae) w obrębie rodziny kretowatych (Talpidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Ameryce Północnej^[8]^[9]^[10]^[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 129–154 mm, długość ogona 15–30 mm; masa ciała 40–64 g^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1803 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire w katalogu ssaków ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu o tytule Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle^[1]. Geoffroy Saint-Hilaire wymienił dwa gatunki – Sorex cristatus Linnaeus, 1758 i Scalopus virginianus Geoffroy Saint-Hilaire, 1803 (= Sorex aquaticus Linnaeus, 1758) – z których gatunkiem typowym był Scalopus virginianus Geoffroy Saint-Hilaire, 1803 (= Sorex aquaticus Linnaeus, 1758) (grzebacz wschodnioamerykański).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Scalopus (Scalops, Scalpos): gr. σκαλλω skallō „kopać”; πους pous, ποδος podos „stopa” lub σκαλοψ skalops, σκαλοπος skalopos „kret”, od σκαλλω skallō „kopać”^[12].
Talpasorex: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Talpa Linnaeus, 1758 (kret) oraz Sorex Linnaeus, 1758 (ryjówka)^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Scalops pennsylvanica Harlan, 1825 (= Sorex aquaticus Linnaeus, 1758).
Hesperoscalops: gr. ἑσπερος hesperos ‘zachodni’^[14]; rodzaj Scalops Illiger, 1811. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Hesperoscalops rexroadi Hibbard, 1941.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[15]^[11]^[8]^[7]:

Scalopus aquaticus (Linnaeus, 1758) – grzebacz wschodnioamerykański

Opisano również gatunki wymarłe z obszaru dzisiejszych Stanów Zjednoczonych^[16]:

Scalopus blancoensis (Dalquest, 1975)^[17] (plejstocen)
Scalopus mcgrewi Voorhies, 1977^[18] (pliocen)
Scalopus rexroadi (Hibbard, 1941)^[19] (pliocen)
Scalopus ruficervus Dalquest, 1983^[20] (pliocen)
Scalopus sewardensis (Reed, 1962)^[21] (pliocen–plejstocen)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Nomen nudum.
↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Scalopus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803.
↑ Młodszy homonim Talpasorex Schinz, 1821 (Talpidae).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle. Paris: 1803, s. 77. (fr.).
↑ G. Cuvier: Lecons d’anatomie comparée. T. 1. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 1. (fr.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 126. (łac.).
↑ R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827, s. 124. (ang.).
↑ F.E. Brooks: The Mammals of West Virginia. W: West Virginia State Board of Agriculture: Report of the West Virginia State Board of Agriculture for the Quarter Ending December 30, 1910. Charleston: 1911, s. 28. (ang.).
↑ Hibbard 1941 ↓, s. 337.
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 75. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 80. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b B. Kryštufek & M. Motokawa: Family Talpidae (Moles, Desmans, Star-nosed Moles and Shrew Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 601. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Scalopus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-03-25].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 443. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 621.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 660.
↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 118. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-25]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Scalopus Geoffroy Saint-Hilaire, 1803, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-25] (ang.).
↑ W.W. Dalquest. Vertebrate fossils from the Blanco local fauna of Texas. „Occasional Papers, Museum of Texas Tech University”. 30, s. 10, 1975. (ang.).
↑ M.R. Voorhies. Fossil moles of Late Hemphillian age from northeastern Nebraska. „Transactions of the Nebraska Academy of Sciences”. 4, s. 132, 1977. (ang.).
↑ Hibbard 1941 ↓, s. 338.
↑ W.W. Dalquest. Mammals of the Coffee Ranch local fauna, Hemphillian of Texas. „Pearce-Sellards Series”. 38, s. 6, 1983. (ang.).
↑ K.M. Reed. Two new species of fossil talpid insectivores. „Breviora”. 168, s. 4, 1962. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
C.W. Hibbard. New mammals from the Rexroad Fauna, Upper Pliocene of Kansas. „The American midland naturalist”. 26 (2), s. 337–368, 1941. DOI: 10.2307/2420965. (ang.).

[2] Nomen nudum.

[npp-4] Niepoprawna późniejsza pisownia Scalopus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803.

[6] Młodszy homonim Talpasorex Schinz, 1821 (Talpidae).

[geo-1] É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle. Paris: 1803, s. 77. (fr.).

[cuv-3] G. Cuvier: Lecons d’anatomie comparée. T. 1. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 1. (fr.).

[ill-5] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 126. (łac.).

[les-7] R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827, s. 124. (ang.).

[bro-8] F.E. Brooks: The Mammals of West Virginia. W: West Virginia State Board of Agriculture: Report of the West Virginia State Board of Agriculture for the Quarter Ending December 30, 1910. Charleston: 1911, s. 28. (ang.).

[CITEREFHibbard1941337-9] Hibbard 1941 ↓, s. 337.

[miiz-10] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 75. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 80. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-12] B. Kryštufek & M. Motokawa: Family Talpidae (Moles, Desmans, Star-nosed Moles and Shrew Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 601. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).

[msw-13] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Scalopus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-03-25].

[amw-14] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 443. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA621_621]-15] Palmer 1904 ↓, s. 621.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA660_660]-16] Palmer 1904 ↓, s. 660.

[jae-17] E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 118. (ang.).

[mdd-18] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-25]. (ang.).

[zij-19] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Scalopus Geoffroy Saint-Hilaire, 1803, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-25] (ang.).

[dal75-20] W.W. Dalquest. Vertebrate fossils from the Blanco local fauna of Texas. „Occasional Papers, Museum of Texas Tech University”. 30, s. 10, 1975. (ang.).

[voo-21] M.R. Voorhies. Fossil moles of Late Hemphillian age from northeastern Nebraska. „Transactions of the Nebraska Academy of Sciences”. 4, s. 132, 1977. (ang.).

[CITEREFHibbard1941338-22] Hibbard 1941 ↓, s. 338.

[dal83-23] W.W. Dalquest. Mammals of the Coffee Ranch local fauna, Hemphillian of Texas. „Pearce-Sellards Series”. 38, s. 6, 1983. (ang.).

[reed-24] K.M. Reed. Two new species of fossil talpid insectivores. „Breviora”. 168, s. 4, 1962. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[c]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]