Grzybówka popielatotrzonowa

Grzybówka popielatotrzonowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka popielatotrzonowa
Nazwa systematyczna
Mycena niveipes (Murrill) Murrill Mycologia 8(4): 221 (1916)

Grzybówka popielatotrzonowa (Mycena niveipes (Murrill) Murrill) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Takson ten opisał w 1916 r. William Alphonso Murrill nadając mu nazwę Prunulus niveipes. W tym samym roku ten sam autor przeniósł go do rodzaju Mycena.

Synonimy:

• Mycena niveipes f. candida Robich 2009
• Prunulus niveipes Murrill 1916

Polską nazwę nadała Maria Lisiewska w 1987 r.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 15–60 mm, kształt początkowo od parabolicznego do wypukłego, z niewielkim garbkiem lub bez garbka, potem spłaszczony, promieniście bruzdowany i półprzeźroczyście prążkowany. Jest higrofaniczny, początkowo bardzo ciemnobrązowy lub czarno-brązowy, wkrótce przechodzący w szarobrązowy lub szary, czasami prawie białawy. Brzeg jaśniejszy, prawie biały.

Blaszki

W liczbie 25–30 dochodzących do trzonu, brzuchate, wąsko przyrośnięte, gładkie lub żyłkowane, o barwie od bladoszarej do ciemnoszarej, czasami nieco różowawe lub cieliste.

Trzon

Wysokość 25–80 mm, grubość 3–8 mm, nitkowaty, walcowaty, prosty lub zgięty. Powierzchnia włóknista z satynowym połyskiem, w górnej części oprószona, poniżej gładka, u młodych owocników białoszara, stopniowo w miarę ich dojrzewania coraz bledsza,. Podstawa zwykle ciemniejsza, mniej lub bardziej gęsto pokryta białymi włókienkami.

Miąższ

Bez zapachu, lub o lekkim zapachu amoniaku.

Cechy mikroskopowe

Podstawki 30–36 × 7–19 µm, maczugowate, 2-zarodnikowe lub 4-zarodnikowe bez sprzążek lub ze sprzążkami. Zarodniki powstające na podstawkach 4-zarodnikowych 8–11,2 × 5,2–7 µm, zarodniki na podstawkach 2-zarodnikowych 11,6–14,8 × 6,7–8,1 µm, pipetowate, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 40–110 × 9–22 × 0–4,5 µm, wrzecionowate, baryłkowate, stożkowe, prawie cylindryczne, maczugowate, gładkie, o wierzchołkach szeroko zaokrąglonych, stopniowo lub nagle zwężających się w krótszą lub dłuższą szyjkę, bez sprzążek lub ze sprzążkami. Pleurocystydy podobne. Trama blaszek dekstrynoidalna, w odczynniku Melzera brązowawa. Strzępki włosków kapelusza o szerokości 2–4,5 µm, gładkie i nie zatopione w galaretowatej substancji. Strzępki warstwy korowej trzonu gładkie, o szerokości 3–4,5 µm, gładkie, niezżelatynizowane, z kaulocystydami o szerokości 6–9 μm, gładkie lub nieco rozgałęzione.

Występowanie i siedlisko

Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza liczne stanowiska z uwagą, że rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień zagrożenia nie są znane.

Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, parkach, zwłaszcza pod olszami, bukami i dębami. Rozwija się na butwiejącym drewnie opadłych gałęzi i pni drzew. Owocniki od lata do jesieni.

Gatunki podobne

Grzybówka popielatotrzonowa występuje zwykle na początku sezonu (od maja do lipca), ale można ją spotkać również jesienią. Zwykle można ją zidentyfikować po satynowym połysku na trzonie, popielatym odcieniu i cechach mikroskopowych: duże, gładkie cystydy i gładkie strzępki włosków w warstwie korowej trzonu. Należy do sekcji Fragilipedes (Fr.) Quél. Młode jej owocniki młode osobniki można pomylić z grzybówką Mycena algeriensis, której starsze owocniki zazwyczaj jednak są ciemniejsze, trzon jest sprężysto-chrzęstny, a strzępki włosków są osadzone w galaretowatej materii. Grzybówka popielatotrzonowa może czasami przypominać grzybówkę hełmiasta (M. galericulata), ale gatunek ten można łatwo rozróżnić mikroskopowo; ma zupełnie inne cheilocystydy i strzępki skórki kapelusza.