Przejdź do zawartości

Grzybówka paprociowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Grzybówka paprociowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

grzybówkowate

Rodzaj

grzybówka

Gatunek

grzybówka paprociowa

Nazwa systematyczna
Mycena pterigena (Fr.) P. Kumm.
Führ. Pilzk. (Zerbst): 108 (1871)

Grzybówka paprociowa (Mycena pterigena (Fr.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson ten opisał w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus pterigenus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Paul Kummer w 1871 r.[1]

Synonimy[2]:

  • Agaricus pterigenus Fr. 1815
  • Agaricus rubeolarius With. 1796

Polską nazwę nadała Maria Lisiewska w 1987 r.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 1,5–3 (–5) mm, początkowo cylindryczny, potem stożkowaty, lekko wklęsły, bardzo płytko bruzdowany, półprzeźroczyście prążkowany. Powierzchnia oprószona, błyszcząca, jasnoróżowa, czasem bardzo jasnobrązowa w środku, na brzegu o barwie od beżowej do białej[4].

Blaszki

W liczbie 5–11 dochodzących do trzonu, wypukłe, szeroko przyrośnięte i zbiegające, białe. Ostrza różowe[4].

Trzon

Wysokość 10–30 mm, grubość 0,2–0,3 mm, prosty, giętki, równy. Powierzchnia naga, początkowo na wierzchołku czarna, niżej szara, następnie różowa do białawej. Podstawa nieco bulwiasta z promienistymi białymi włóknami[4].

Miąższ

Bez zapachu[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 20–27 × 8–10 µm, szeroko maczugowate, 4-zarodnikowe. Zarodniki 7,5–12,5 × 4–5 µm, pipetowate, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 20–40 × 7–20 µm, tworzące sterylne pasmo, maczugowate, spiczaste z czerwonawą zawartością, pokryte dość licznymi, prostymi, rzadko rozgałęzionymi, cylindrycznymi naroślami o nierównej długości 2–13,5 × 0,5–1 μm. Pleurocystyd brak. Trama blaszek dekstrynoidalna, w odczynniku Melzera brązowawo-winna. Strzępki włosków kapelusza o szerokości 2–10 µm, gęsto pokryte brodawkami lub krótkimi, cylindrycznymi wybrzuszeniami o szerokości 0,5–2 × 0,5 µm, na brzegu kapelusza zakończone cystydami podobnymi do cheilocystyd. Strzępki warstwy korowej trzonu o szerokości 2–5 μm, gęsto pokryte prostymi cylindrycznymi wybrzuszeniami 1–3 × 0,5–1 μm, komórki końcowe słabo rozdęte. W strzępkach liczne sprzążki[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Znane jest występowanie grzybówki białoostrzowej w wielu krajach Europy, na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej i w Rosji[5]. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza 10 stanowisk[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].

Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych na martwych pędach traw, paproci i ich korzeniach, rzadziej na innych szczątkach organicznych. Owocniki najczęściej pojawiają się od września do listopada[3].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Grzybówka paprociowa jest łatwa do zidentyfikowania ze względu na występowanie na rozkładających się łodygach paproci, niewielki rozmiar, różową barwę kapelusza i trzonu oraz różowe ostrza blaszek. Sporadycznie można znaleźć białe okazy rosnące wśród owocników o normalnym zabarwieniu. Na paprociach rośnie także Mycena lohwagii, ale ma kapelusz o barwie od bladobrązowej do białej i większą liczbę blaszek dochodzących do trzonu. Odróżnia się także innymi cechami zarówno makroskopowymi, jak mikroskopowymi[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-04-14] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2021-04-14] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda. Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Mycena pterigena (Fr.) P. Kumm. [online] [dostęp 2021-04-16] (ang.).
  5. Discover Life [online] [dostęp 2021-04-14] (ang.).
  6. Aktualne stanowiska grzybówki paprociowej w Polsce [online] [dostęp 2021-04-14] (ang.).
  7. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków:W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.