Gustav Jonson

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gustav Jonson
Ilustracja
Z Jaanem Tõnissonem
generał major generał major
Data i miejsce urodzenia

1880
Kudu

Data śmierci

15 maja 1942

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Eesti maavägi

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna estońsko-bolszewicka

Odznaczenia
Order Krzyża Wolności za bohaterstwo na polu walki (Estonia) Order Estońskiego Czerwonego Krzyża III Klasy Order Krzyża Orła I Klasy (Estonia) Order Trzech Gwiazd II klasy (Łotwa) Order Wojenny Pogromcy Niedźwiedzia (Łotwa) Krzyż Komandorski Orderu Białej Róży Finlandii Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Gustav Jonson, w Imperium Rosyjskim Gustaw Jurjewicz Jonson[1], rzadziej Joonson lub Johnson[2] (ur. w styczniu 1880 w Kudu, zm. 15 maja 1942) – estoński wojskowy, oficer Armii Imperium Rosyjskiego, następnie generał major w armii niepodległej Estonii.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończył szkołę realną w Tartu, następnie rozpoczął studia w Instytucie Politechnicznym w Rydze, lecz został z nich wydalony za udział w wiecu studenckim podczas rewolucji 1905 r. Wyjechał wówczas do Drezna i rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Technicznej, jednak z powodu braku pieniędzy przerwał studia i wrócił do Rosji. Odbył służbę wojskową, zdał egzamin na stopień chorążego rezerwy. Następnie ukończył studia na ryskiej politechnice i podjął pracę w Izbie Miar i Wag w Rydze[1].

Zmobilizowany do armii Imperium Rosyjskiego w momencie wybuchu I wojny światowej. Dowodził baterią w 2 Kaukaskim Korpusie Armijnym, dosłużył się stopnia kapitana[1].

Jesienią 1917 r. przybył do Tallinna, by wstąpić do estońskich jednostek narodowych tworzonych w ramach armii rosyjskiej przez Estoński Sejm Krajowy (Maapäev), który od 30 marca 1917 r. na mocy porozumienia z rosyjskim Rządem Tymczasowym sprawował władzę w autonomicznej guberni estońskiej[3]. W estońskich jednostkach narodowych służył do marca 1918 r.[2] Podczas wojny o niepodległość Estonii utworzył pułk kawalerii, którym następnie dowodził[1] w stopniu podpułkownika[2].

W latach 1921–1923 studiował na Estońskiej Akademii Wojskowej. Po jej ukończeniu razem z grupą oficerów estońskich wyjechał do Francji, by zapoznać się z tamtejszą armią i szkolnictwem wojskowym. W 1923 r. uczył się we Francji na kursach wyższych dowódców[1]. Od stycznia 1924 r. dowodził pułkiem kawalerii, zaś od kwietnia tego samego roku był zastępcą szefa sztabu armii estońskiej. W maju 1927 r. był kierownikiem estońskich szkół wojskowych[1]. W 1928 r. otrzymał awans na stopień generała majora[2].

Wiosną 1930 r. został dowódcą 3 dywizji piechoty. Równocześnie był w armii estońskiej inspektorem kawalerii i wiceministrem wojny[1]. Od jesieni 1934 r. łączył stanowisko inspektora kawalerii z funkcją generalnego adiutanta prezydenta Estonii[1][4].

W 1939 r. odszedł do rezerwy. Został przewodniczącym spółki akcyjnej fabryki sukna w Narwie[1].

W momencie aneksji Estonii przez ZSRR został przyjęty do służby w Armii Czerwonej i mianowany dowódcą 22 korpusu strzeleckiego, jednej z jednostek sformowanych po włączeniu do Armii Czerwonej sił zbrojnych niepodległej Estonii. W Armii Czerwonej otrzymał stopień generała porucznika[5]. 17 czerwca 1941 r. został aresztowany i oskarżony o działalność antyradziecką. 22 kwietnia 1942 r. Kolegium Specjalne NKWD skazało go na śmierć przez rozstrzelanie. Wyrok wykonano 15 maja tego samego roku[1].

W 2001 r. zrehabilitowany[1].

Żonaty z Julie Kickelbach, miał córkę Haldi (ur. 1926)[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k Ионсон Густав Юрьевич [online], 1937god.info [dostęp 2021-05-03].
  2. a b c d e Jaak Pihlak, Viljandi kihelkond ja Vabaduse risti vennad [online], s. 185–186.
  3. Jan Lewandowski, Estonia. Warszawa: TRIO, 2001, s. 56–57. ISBN 83-88542-04-4.
  4. Zbiory NAC on-line [online], audiovis.nac.gov.pl [dostęp 2021-05-03].
  5. Ethnic Estonian Units in the Soviet Army during the Period 1940–1956 [online], webcache.googleusercontent.com [dostęp 2021-05-03].