György Sándor

György Sándor
Data i miejsce urodzenia	21 września 1912 ; Budapeszt
Data i miejsce śmierci	9 grudnia 2005 ; Nowy Jork
Instrumenty	fortepian
Zawód	pianista, pedagog

György Sándor (ur. 21 września 1912 w Budapeszcie, zm. 9 grudnia 2005 w Nowym Jorku^[1]) – amerykański pianista i pedagog węgierskiego pochodzenia.

Studiował na Akademii im. Ferenca Liszta w Budapeszcie u Béli Bartóka i Zoltána Kodálya. W 1930 debiutował jako pianista, w latach 30. koncertował w wielu krajach. W 1939 wystąpił po raz pierwszy w Carnegie Hall w Nowym Jorku^[2]^[1]. W Stanach Zjednoczonych pozostał na stałe, przyjmując w 1943 amerykańskie obywatelstwo^[1].

Od czasu swoich studiów przyjaźnił się z Bartókiem. W 1945 był jednym z nielicznych uczestników pogrzebu kompozytora. Zyskał sławę jako wykonawca utworów Bartóka, m.in. światowej premiery trzeciego koncertu fortepianowego (1946). Po II wojnie światowej kontynuował koncerty, wykonując głównie utwory kompozytorów rosyjskich i węgierskich. Nagrał wszystkie utwory Bartóka, Kodálya i Siergieja Prokofjewa^[2]^[1]. Znany był również z interpretacji dzieł Samuela Barbera, Lukasa Fossa i Leonarda Bernsteina^[3].

Był wykładowcą w Southern Methodist University w Dallas (1956–1961), University of Michigan w Ann Arbor (1961–1981), a od 1982 w Juilliard School w Nowym Jorku^[2]^[1]. Opublikował podręcznik On Piano Playing (1981), wydany w Polsce pod tytułem O grze na fortepianie (1994)^[4]. Pracował także nad książką o Bartóku i jego muzyce.

Był żonaty z Christą Satzgár de Balvanyós, rozwiedzioną z arcyksięciem austriackim Karlem Piusem. Miał z tego związku (zawartego w 1950 i zakończonego rozwodem) syna Michaela.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e György Sándor w bazie AllMusic (ang.)
↑ ^a ^b ^c The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. A. Oxford University Press, 2004-01-00. ISBN 978-0-19-517067-2.
↑ Gyorgy Sandor - Hungary. [w:] International Music Center [on-line]. 2002-15-19. [dostęp 2017-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-08)]. (ang.).
↑ Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 456. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

[AllMusic-1] György Sándor w bazie AllMusic (ang.)

[Dictionary_of_Music-2] The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. A. Oxford University Press, 2004-01-00. ISBN 978-0-19-517067-2.

[IMC-3] Gyorgy Sandor - Hungary. [w:] International Music Center [on-line]. 2002-15-19. [dostęp 2017-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-08)]. (ang.).

[Encyklopedia_muzyki-4] Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 456. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]