Dallas

Dallas
	Siedziba hrabstwa
	; Dallas
Pieczęć	Flaga
	Przydomek: Big D
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Teksas
Hrabstwo	Dallas
Data założenia	1841
Prawa miejskie	1856
Kod statystyczny	FIPS: 48-19000; GNIS ID: 1380944
Burmistrz	Eric Johnson
Powierzchnia	993,1 km²
Wysokość	131 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 1 304 379; 1528 os./km²
Nr kierunkowy	214, 469, 972
Kod pocztowy	Lista kodów:
Strefa czasowa	UTC-06:00; UTC-05:00
	Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Dallas
	Położenie na mapie Teksasu Dallas
	32°46′57″N 96°47′51″W/32,782500 -96,797500
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Portal Stany Zjednoczone

Dallas – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Teksas, siedziba hrabstwa Dallas, nad rzeką Trinity River. Według spisu z 2020 roku miasto liczy ponad 1,3 mln mieszkańców^[1]. Konurbacja Dallas–Fort Worth liczy ponad 7,6 mln mieszkańców (czwarta pod względem liczby mieszkańców aglomeracja w Stanach Zjednoczonych).

Miasto jest węzłem drogowym i kolejowym, funkcjonuje tu międzynarodowy port lotniczy Dallas-Fort Worth oraz port lotniczy Dallas Love Field. Ośrodek naukowo–kulturalny, handlowy, bankowo–finansowy oraz przemysłowy w sektorze m.in. lotniczym, elektronicznym, maszynowym, chemicznym, spożywczym i odzieżowym^[2].

Osobny artykuł: Metroplex Dallas–Fort Worth.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Miasto położone jest w południowej części Stanów Zjednoczonych, ok. 130 km na południe od granicy stanu Oklahoma.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość Dallas założono w 1841 roku^[2]. Jako miasto funkcjonuje od 1856 roku^[3]. Nazwa miasta prawdopodobnie pochodzi od imienia jednego z pierwszych osadników^[4]. Od połowy XIX wieku przez Dallas przebiegał szlak osadników i poszukiwaczy złota, a miasto stało się głównym ośrodkiem handlu bawełną^[2]. Do miasta zaczęli napływać imigranci ze Szwajcarii, Niemiec i Francji, a po wojnie secesyjnej Afroamerykanie^[4]. W 1871 roku uruchomiono z Dallas linię kolejową^[2].

Od początku XX wieku Dallas było ośrodkiem przetwórstwa żywności oraz produkcji tekstyliów^[4]. Napływ imigrantów z Meksyku, przyczynił się do wzrostu liczby ludności^[4]. W 1930 roku we wschodnim Teksasie odkryto złoże ropy naftowej, które przyciągneło inwestycje i uczyniło z Dallas główny ośrodek przemysłu naftowego^[4]. Od lat 40. XX wieku miasto zaczęło się intensywnie rozwijać, kiedy w rejonie powstało kilka dużych fabryk produkujących samoloty^[4].

22 listopada 1963 roku w Dallas zginął w zamachu prezydent Stanów Zjednoczonych John F. Kennedy.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Etniczność[edytuj | edytuj kod]

Pod względem etnicznym w 2019 roku w Dallas, dominowała ludność rasy białej (62,7%), z czego Latynosi i Hiszpanie (41,8%), następnie rasy czarnej (24,3%) oraz Azjaci (3,4%)^[5].

Liczba ludności[edytuj | edytuj kod]

Zabytki i atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Lista najwyższych budynków w Dallas.

Dallas

Centrum Dallas

Arboretum i ogród botaniczny w Dallas

Reunion Tower (1978)

Muzeum Afroamerykanów w Dallas

Dallas Zoo założone w 1888 roku

Old Red (1892)

Dallas Zoo (1888)
Old Red (1892)
Muzeum Sztuki (ang. Dallas Museum of Art) (1903)
Arboretum i ogród botaniczny w Dallas (1938)
Renaissance Tower (1974)
Reunion Tower (1978)
Bank of America Plaza (1985)
Muzeum Afroamerykanów w Dallas

Kultura[edytuj | edytuj kod]

W mieście kręcony był m.in. film: Silkwood (1983), Człowiek, który lubił latać (1996), Kto pierwszy, ten lepszy (2002) oraz serial Dallas (2012–2014).

Transport[edytuj | edytuj kod]

Kolej miejska[edytuj | edytuj kod]


Nazwa	Zdjęcie	Data powstania	Opis, uwagi
DART Light Rail		1996	Składa się z oznaczonych kolorami czterech linii: czerwonej, niebieskiej, zielonej i pomarańczowej.

Transport tramwajowy[edytuj | edytuj kod]


Nazwa	Zdjęcie	Data powstania	Opis, uwagi
Tramwaje w Dallas		2015	Transport obsługiwany przez Dallas Area Rapid Transit (DART).

Transport lotniczy[edytuj | edytuj kod]


Zdjęcie	Nazwa
	Międzynarodowy port lotniczy Dallas-Fort Worth
	Port lotniczy Dallas Love Field
	Port lotniczy Dallas Executive

Uczelnie[edytuj | edytuj kod]

University of Texas Southwestern Medical Center

Southern Methodist University
University of North Texas at Dallas
Dallas Baptist University
Dallas Theological Seminary
Criswell College
Dallas International University
Paul Quinn College
University of Texas Southwestern Medical Center (ang.)

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Średnia temperatura i opady dla Dallas (port lotniczy Dallas-Love, 8 km na północ od centrum)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	13.8	16.0	20.4	24.8	29.0	33.1	35.6	35.8	31.5	25.8	19.5	14.2	25,0
Średnie dobowe temperatury [°C]	8.4	10.6	14.8	19.1	23.8	27.9	30.2	30.4	26.1	20.2	14.1	8.9	19,6
Średnie temperatury w nocy [°C]	2.9	5.1	9.2	13.4	18.6	22.7	24.8	24.9	20.6	14.6	8.7	3.6	14,1
Opady [mm]	52	66	89	78	125	104	56	47	72	122	73	70	954
Średnia liczba dni z opadami	6.7	6.5	7.6	6.7	9.7	8.0	4.9	4.6	5.3	7.5	6.6	6.6	80,7
Wilgotność [%]	66	66	64	65	70	66	60	60	67	66	67	68	65
Średnie usłonecznienie (w godzinach)	184	178	228	236	258	298	332	305	246	228	184	173	2850
Źródło: NOAA^[6] (liczba dni z opadami dla wartości 0,25 mm, wysokość 148 m n.p.m., 440 km od oceanu, 1981-2010)