Pedagog
Pedagog (łac. paedagogós) – profesjonalista wykonujący zawód po ukończeniu wyższych studiów pedagogicznych lub po dodatkowym kursie specjalizacyjnym; również pracownik naukowy zajmujący się badaniami w dziedzinie wychowania i oświaty lub nauczyciel akademicki[1].
Pierwsze dzieło pedagogiczne w Polsce[edytuj | edytuj kod]
Najstarszą w Polsce napisaną pedagogiką jest dzieło Konrada Bitschin z Łukowa (województwo lubelskie) zwany skrybą Konradem z Byczyny, pedagoga i pisarza chełmińskiego. Stanowi ono czwartą księgę jego obszernej encyklopedii p. t. "Labyrinthus vitae coniugalis authore Bitschin, scriba Culmensi". Dedykacja tego dzieła, którego dwa rękopisy posiada biblioteka królewiecka, jest datowana z roku 1432. Wydanie dzieła Konrada z Bitschina (Byczyna) z Łukowa jest zapowiedziane w "Monumenta Germaniae paedagogica". O ile pedagogika Konrada z Bitschina uwzględnia żywioł kraju, w obrębie którego została napisana, o ile więc może być zaliczona do literatury pedagogicznej polskiej, dotąd nie było tego wiadomo [2].
Ogólna współczesna rola pedagoga w społeczeństwie[edytuj | edytuj kod]
Pedagog kurator oświaty do spraw kształcenia i wychowania społecznego (edukacji) dba o prawidłowy holistyczny rozwój człowieka jako istoty społecznej[3] w oparciu o Powszechną deklarację praw człowieka, normy społeczne i kulturowe oraz prawo powszechne.
Rola pedagoga w społeczeństwie jest określona powołaniem do sprawowania nadzoru w granicach prawa nad prawidłową opieką i wychowaniem oraz kształceniem społeczeństwa poprzez państwo, instytucje rządowe (Ministerstwo Kultury i Sztuki, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego) w drodze ustaw i rozporządzeń, a także na podstawie przepisów odrębnych w instytucjach państwowych, tj.: sądy powszechne (kurator sądowy) lub (opiekun prawny) stosujący kuratelę, kuratorium oświaty (kurator oświaty), kuratorium kultury i sztuki (kurator sztuki), pedagog, psychopedagog, pedagog szkolny, pedagog medialny, pedagog animacji kulturowej i inni pedagodzy.
Pedagog bada i opisuje zjawiska wychowawcze w kontekście i przy uwzględnieniu jednostkowych procesów psychicznych; określa wpływ na człowieka różnorodnych oddziaływań, warunkujących jego rozwój w poszczególnych fazach całego życia: rodziny, przedszkola, szkoły, kręgu rówieśników, otoczenia społecznego, środowiska lokalnego, zakładu pracy, służby wojskowej i policji, organizacji społecznych, placówek kulturalnych, środków masowego przekazu i innych instytucji powołanych do wywierania wpływów wychowawczych. Pedagog prowadząc praktykę zawodową przyczynia się do udzielania porad pedagogicznych w środowiskach społecznych, polegających w szczególności na: diagnozie pedagogicznej, opiniowaniu i orzekaniu oraz na udzielaniu pomocy lub terapii pedagogicznej oraz tworzeniu i prowadzeniu ośrodków edukacji niezbędnej w danym miejscu i czasie współpracując jako mentor z nauczycielami, instruktorami czy animatorami kultury.
Zadania zawodowe[edytuj | edytuj kod]
- badanie i gromadzenie oraz przetwarzanie wiedzy o rzeczywistości wychowawczej, instytucjach edukacyjnych; problemach wychowawczych i zjawiskach społecznych, które mają wpływ na procesy wychowania;
- prowadzenie badań empirycznych nad zjawiskami wychowawczymi, wykrywanie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi i formułowanie wniosków przedstawiających prawidłowości przebiegu procesów wychowawczych;
- ustalanie ideałów, celów i zasad wychowania w funkcjonalnym związku z rozwojem społeczno-ekonomicznym;
- wytyczanie metod realizacji celów wychowania, sprawdzanie ich skuteczności w praktyce wychowawczej
- formułowanie wzoru osobowości nauczyciela – wychowawcy na podstawie analizy celów wychowawczych i wiedzy empirycznej o jego roli i działaniu w procesie wychowania;
- wskazywanie możliwości i sposobów rozwiązywania problemów wychowawczych w konkretnych środowiskach wychowawczych i w odniesieniu do konkretnej sytuacji życiowej człowieka;
- opracowywanie głównych założeń organizacji pracy wychowawczej i dydaktycznej, które zapewniałyby optymalną efektywność wysiłków, zmierzających do osiągnięcia określonych zmian w osobowości człowieka;
- opracowywanie ekspertyz pedagogicznych na potrzeby różnych instytucji i organizacji, ze wskazaniem optymalnych rozwiązań praktycznych;
- utrzymywanie kontaktów z przedstawicielami innych nauk humanistycznych i społecznych, np.: socjologami, psychologami, politologami oświatowymi i społecznymi;
- publikowanie wyników badań, uczestniczenie w seminariach i konferencjach naukowych;
- zrzeszanie się w kołach, stowarzyszeniach lub innych o charakterze naukowym;
- planowanie tematyki godzin wychowawczych
- stworzenie odpowiednich warunków oraz zaoferowanie czasu i własnego zainteresowania dla każdego ucznia i jego rodzica, którzy potrzebują kontaktu z pedagogiem szkolnym.
Pedagog wykonuje zawód samodzielnie lub w zespole urzekająco - kierującym (pedagog zdrowia, psycholog kliniczny, lekarz) do podjęcia nauki lub zawodu czy specjalistycznej działalności gospodarczej.
Zadania i rola pedagoga w zakresie edukacji[edytuj | edytuj kod]
Pedagog:
- układa programy kształcenia i nauczania;
- przeprowadza okresową ewaluację jakości nauczania;
- przeprowadza analizę statystyczną jakości wykształcenia absolwentów;
- diagnozuje i orzeka o dojrzałości przedszkolnej, szkolnej, akademickiej;
- organizuje koła naukowe i olimpiady wychowawcze;
- kieruje do poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Dodatkowe zadania zawodowe[edytuj | edytuj kod]
- prowadzenie działalności dydaktycznej;
- prowadzenie działalności terapeutycznej;
- prowadzenie działalności popularyzatorskiej i szkoleniowej dla nauczyciel i pedagogów szkolnych i innych odbiorców zainteresowanych wdrażaniem wiedzy o zjawiskach wychowawczych do praktyki;
- prowadzenie indywidualnej praktyki pedagogicznej;
- prowadzenie nadzoru pedagogicznego w charakterze kuratora oświaty;
- wykonywanie ekspertyz pedagogicznych;
- popularyzowanie nowych metod wychowania;
- wydawanie publikacji pedagogicznych;
- opieka indywidualna nad uczniami wymagającymi takiego wsparcia
Pedagog pełni rolę:
- kompetentnego konsultanta metodycznego pomaga nauczycielowi w radzeniu sobie z problemami dziecka;
- wsparcia emocjonalnego dla nauczyciela;
- udzielającego informacji pedagogicznych zainteresowanym;
- pośredniczącą w relacji: pedagog – rodzice – nauczyciele – dyrekcja – uczniowie;
- przewodniczącego rady pedagogicznej lub jako ekspert dyrektora placówki jest jego konsultantem ds. pedagogicznych;
- organizatora praktyk pedagogicznych (nauczyciele, studenci, kursanci).
Kształcenie w zakresie pedagogiki w Polsce[edytuj | edytuj kod]
- Zgodnie z polskim prawem pedagogiem może być tylko osoba, która ukończyła jednolite studia magisterskie (wyjątek od Deklaracji Bolońskiej) na kierunku pedagogika i odbyła praktykę pedagogiczną w wymiarze co najmniej 150 godzin. Prawo wykonywania zawodu pedagoga, uzyskuje się po ukończeniu podyplomowego studium z kierunkowego zakresu i odbyciu stażu zawodowego potwierdzonego dokumentem. Ponadto pedagog winien przynależeć i potwierdzać swoje kompetencje poprzez oddział środowiska pedagogów w centralnym rejestrze Polskim Towarzystwie Pedagogicznym (PTP).
Specjalności pedagogiczne[edytuj | edytuj kod]
Na potrzeby rozwoju społecznego człowieka i rynku edukacyjnego oraz cywilizacji, powołano pedagogiczne specjalności i nadano im kierunek i obszar operacyjny, np:
i wiele innych wraz ze specjalizacjami;
Prawo wykonywania zawodu pedagoga[edytuj | edytuj kod]
Ustawa (Dz.U.144, poz.1401) nakłada standardy nauczania dla kierunku studiów – pedagogika.
Zasady wykonywania zawodu pedagoga, w/. ustawa nie reguluje. Prawo wykonywania zawodu pedagoga, podobnie jak innych wolnych zawodów, reguluje obowiązujące prawo na terenie Republiki Polskiej. Każdy względu na wykonywaną profesję zawodu zaufania publicznego jakim jest pedagog - winien posiadać:
- Obowiązkowo - poświadczenie bezpieczeństwa w przypadku dostępu do informacji niejawnych o klauzuli "poufne" - 10 lat;
- Wniosek o wpis do rejestru samorządu zawodowego pedagogów (PTPed.) lub regionalnej izby pedagogicznej (do wypełnienia Dział I oraz XII)...;
- Wykaz dokumentów wymaganych do uzyskania prawa wykonywania zawodu pedagoga na staż podyplomowy dostępny w ramach refundacji ze stosunku pracy, Izby Pedagogicznej, przynależność do Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego;
- Realizując zadania na rzecz Wojewody np. Mazowieckiego, Urząd Marszałkowski danego województwa, wystawia poświadczenie prawa wykonywania zawodu pedagoga na rzecz Wojewody np. Mazowieckiego w obrębie województwa np. mazowieckiego z ograniczeniami lub bez ograniczeń (na terenie RP);
- Ponowne uzyskanie prawa wykonywania zawodu pedagoga, po utraceniu ważności poświadczenia z urzędu marszałkowskiego.
Ponadto, każdy pracodawca po zatrudnieniu pracownika zawiera umowę o pracę itp., winien określić:
- kompetencyjny zakres obowiązków (KZO) na stanowisku pracy pedagoga - reguluje Statut placówki.
- warunki, miejsce wykonywania i czas pracy oraz pomieszczenie wraz z wyposażeniem niezbędnym do właściwego wykonania obowiązków pedagoga.
- jednym z wyposażeń w dopuszczonym do pracy pedagoga jest komputer z drukarką, szafa odpowiedniej klasy, która winna być sprawdzona i dopuszczona wraz z pomieszczeniem do pracy w warunkach przetwarzania danych niejawnych z oznaczoną klasą - strefą dostępu.
W pracy pedagoga pojawiają się informacje niejawne i jawne, zatem dostęp do tych informacji winien odbywać się za pośrednictwem dwóch odrębnych kancelarii niejawnej i kancelarii jawnej. Ustawodawca nałożył obowiązek posiadania kancelarii niejawnej dla kierownika ochrony danych osobowych, RODO w szkole. Obowiązki kierownika jednostki organizacyjnej w zakresie ochrony danych osobowych w świetle rozporządzenia UE 2016/679 (RODO) organizuje i odpowiada dyrektor lub kierownik placówki podległej Kuratorium Oświaty w danym województwie.
Polskie Towarzystwo Pedagogiczne (PTP)[edytuj | edytuj kod]
Polscy pedagodzy zrzeszają się w Polskim Towarzystwie Pedagogicznym
Klasyfikacja Zawodów i Specjalności (KZiS)[4][edytuj | edytuj kod]
Drzewko klasyfikacji Klasyfikacja zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy:
- 2 – Specjaliści
- 23 – Specjaliści nauczania i wychowania
- 235 – Inni specjaliści nauczania i wychowania
- 2351 - Wizytatorzy i specjaliści metod nauczania
- 235101 – Andragog
- 235102 – Ewaluator programów edukacji
- 235103 – Metodyk edukacji na odległość
- 235104 – Metodyk multimedialny
- 235105 – Nauczyciel doradca metodyczny
- 235106 – Nauczyciel instruktor
- 235107 – Pedagog
- 235108 – Pedagog medialny
- 235109 – Wizytator
- 235190 – Pozostali wizytatorzy i specjaliści metod nauczania
Uczelnie prowadzące studia pedagogiczne[edytuj | edytuj kod]
- Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Wydział Pedagogiczny
- Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, Wydział Nauk Pedagogicznych
- Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku Wydział pedagogiczny
- Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Wydział Humanistyczny
- Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Pedagogiczny
- Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu, Wydział Nauk Pedagogicznych
- Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna w Gdańsku i Koszalinie (filia), Wydział Pedagogiki[5]
- Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wydział Nauk Społecznych
- Krakowska Akademia im. Frycza Modrzewskiego, Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych[6]
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Nauk Społecznych
- Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Filozoficzny, Instytut Pedagogiki
- Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych, Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu
- Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Pedagogiczny i Artystyczny
- Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Pedagogiki i Psychologii
- Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Pedagogiki i Psychologii
- Uniwersytet Szczeciński, Wydział Humanistyczny
- Uniwersytet Śląski, Wydział Pedagogiki i Psychologii
- Uniwersytet Opolski, Wydział Historyczno-Pedagogiczny
- Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych
- Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Wydział Pedagogiki
- Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum” w Krakowie, wydział Pedagogiki (Instytut Nauk o wychowaniu)
- Uniwersytet Warszawski, Wydział Pedagogiki
- Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Pedagogicznych
- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk Pedagogicznych
- Wyższa Szkoła Humanistyczna w Lesznie, Wydział Nauk Społecznych
- Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi
- Wyższa Szkoła Edukacji Zdrowotnej i Nauk Społecznych, Instytut Studiów Edukacyjnych
Naukowcy uznawani w pedagogice[edytuj | edytuj kod]
Ludzie, którzy zajmowali się formułowaniem teorii pedagogicznych i praktycznym zastosowaniem tych teorii w praktyce pedagogicznej, to m.in.:
- Caleb Gattegno
- Benjamin Bloom
- John Dewey
- Celestin Freinet
- Paulo Freire
- Friedrich Fröbel
- Eugenio María de Hostos
- Kurt Hahn
- Gloria Jean Watkins
- Jan Amos Komensky
- Henryk Goldszmit – pseudonim Janusz Korczak
- William G Perry
- Johann Heinrich Pestalozzi
- Jean Piaget
- Simon Sołowiejczyk
- Rudolf Steiner
- Lew Wygotski
- Henry Giroux
- Peter McLaren
- Maria Montessori
- Pierre Bourdieu
- Joseph Jacotot
- Tsunesaburo Makiguch
- Józefa Joteyko
- Wincenty Okoń
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Okoń W., (2004), Nowy Słownik Pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, str. 285
- ↑ Danysz Antoni, (1902), ELŻBIETY, KRÓLOWEJ POLSKIEJ MAŁŻONKI KAZIMIERZA JAGIELLOŃCZYKA. TRAKTAT PEDAGOGICZNY O WYCHOWANIU KRÓLEWICZA. Wydawnictwo Związkowa Drukarnia we Lwowie. LWÓW. str. 4.
- ↑ Aronson E., (1997), Człowiek istota społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, str. 19
- ↑ Domena twi.pl jest utrzymywana na serwerach nazwa.pl, www.twi.pl [dostęp 2017-11-25] .
- ↑ Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna. oficjalna strona uczelni [dostęp 2020-07-12]
- ↑ Krakowska Akademia im Andrzeja Frycza Modrzewskiego (pol.). ka.edu.pl. [dostęp 2017-11-25].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Danysz Antoni, (1902), ELŻBIETY, KRÓLOWEJ POLSKIEJ MAŁŻONKI KAZIMIERZA JAGIELLOŃCZYKA. TRAKTAT PEDAGOGICZNY O WYCHOWANIU KRÓLEWICZA. Wydawnictwo Związkowa Drukarnia we Lwowie. LWÓW.
- Okoń Wincenty (2004), Nowy Słownik Pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, ISBN 83-89501-19-8.
- Lipkowski O., (1968), Józefa Joteyko – życie i działalność, PWN.
- Elliot Aronson , Joshua Aronson , Człowiek istota społeczna, Józef Radzicki (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, ISBN 978-83-01-15786-9, OCLC 751167179 .