Hausmanit
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
Mn3O4 – tlenek manganu |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5[1] |
| Przełam |
nierówny/nieregularny[1] |
| Łupliwość |
wyraźna[1] |
| Pokrój kryształu |
masywny, ziarnisty[1] |
| Przezroczystość |
nieprzezroczysty[1] |
| Układ krystalograficzny |
tetragonalny[1] |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
| Gęstość |
4,84 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
czarny, brunatnoczerwona |
| Rysa |
brunatna, brunatnoczerwona |
| Połysk |
metaliczny, diamentowy, żywiczny, matowy, półmetaliczny[1] |
| Współczynnik załamania |
2,152–2,462 [1] |
| Inne |
dwójłomność: 0,310[1] anizotropia: wyraźna[1] pleochroizm: słaby[1] |
| Dodatkowe dane | |
| Klasyfikacja Strunza |
4.BB.10[1] |
Hausmanit – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego mineraloga Johanna Friedricha Ludwiga Hausmanna (1782–1859), który rozpoznał ten minerał.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Zazwyczaj tworzy kryształy piramidalne (zbliżone do ośmiościanu) Bardzo często tworzy zbliźniaczenia, często wielokrotne (charakterystyczne są pięciokrotne zrosty bliźniacze). Występuje w skupieniach ziarnistych lub zbitych. Znane są pseudomorfozy po braunicie Jest kruchy, nieprzezroczysty, rozpuszcza się w kwasie solnym.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Jest minerałem utworów hydrotermalnych wysokich temperatur. Występuje w skałach metamorficznych stref kontaktowo-metasomatycznych (skarny). Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: baryt, hematyt, braunit, magnetyt, dolomit, kalcyt, psylomelan, andradyt, datolit, ettringit, manganit[1].
Miejsca występowania:
- W Polsce: został znaleziony na Dolnym Śląsku w okolicach Jawora.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- wykorzystywany jako ruda manganu (72% Mn),
- ma znaczenie naukowe (wskaźnik warunków przeobrażenia skał),
- ma znaczenie kolekcjonerskie,
- z hausmanitu metodą aluminotermiczną otrzymuje się czysty mangan.
- Równanie:
- 3 Mn3O4 + 8 Al → 4 Al2O3 + 9 Mn
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG ”Spirifer” W-wa 2005
- A. Bolewski, A. Manecki: Mineralogia szczegółowa, Wyd. PAE W-wa 1993
- A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa, Wyd. Geologiczne W-wa 1965
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- artykuł i galeria zdjęć o hausmanicie na stronie Webmineral.com (ang.)
- hausmanit na stronie Mindat.org (ang.)