Hortensja dębolistna

Hortensja dębolistna

Hortensja dębolistna
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Nadrząd	astropodobne
Rząd	dereniowce
Rodzina	hortensjowate
Rodzaj	hortensja
Gatunek	hortensja dębolistna
Nazwa systematyczna
Hydrangea quercifolia W. Bartram Travels Carolina: 382 (1791)

Hortensja dębolistna (Hydrangea quercifolia) – gatunek rośliny z rodziny hortensjowatych. Pochodzi z południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych, gdzie rośnie na siedliskach leśnych od Karoliny Północnej na zachód do Tennessee i na południe do Florydy i Luizjany. Krzew liściasty z białymi efektownymi kwiatostanami jest uprawiany jako roślina ogrodowa, z licznymi odmianami dostępnymi na rynku.

Epitet nazwy łacińskiej „quercifolia” łączy łacińskie słowa quercus („dąb”) i folium („liść”).

Morfologia

Pokrój

Krzew liściasty dorastający do 0,9-3,7 m wysokości o luźnym pokroju. Roślina wypuszcza pędy z podziemnych rozłogów i często rośnie w grupach. Młode łodygi pokryte są jasnobrązową, filcowatą korą, a starsze pędy mają atrakcyjną cynamonowo-brązowo-pomarańczową korę, która strzępi się i łuszczy cienkimi płatkami.

Liście

Duże, miękkie, 3-7 klapowane, ciemnozielone, spodem filcowato owłosione liście, opadające na zimę, złocistożółte wiosną, intensywnie wybarwione jesienią na kolor czerwonofioletowy. Są duże - 10,2–30,5 cm. Rośliny rosnące w cieniu mają większe liście niż te rosnące w słońcu.

Kwiaty

Zebrane w wyprostowane wiechy o wysokości 15–30 cm i szerokości 7–12 cm na końcach pędów. Kwiaty początkowo kremowobiałe, w miarę rozwoju zmieniają barwę do różowego, a jesienią i zimą są suche, rdzawobrązowe. W przeciwieństwie do hortensji ogrodowej, kolor kwiatów nie zmienia się w zależności od pH gleby. Hortensja dębolistna i hortensja bukietowa to jedyne hortensje mające kwiaty zebrane w stożkowate kwiatostany (wszystkie inne mają kwiaty zebrane w kuliste lub płaskie grona). Zakwita latem (lipiec-sierpień) tworząc duże luźne kwiatostany, które zdobią krzew przez długi okres, aż do późnej jesieni, a nawet zimy.

Historia

Hortensja dębolistna została odnotowana po raz pierwszy przez XVIII-wiecznego botanika Williama Bartrama podczas jego eksploracji botanicznej od Karoliny po Florydę Zachodnią w latach siedemdziesiątych XVIII wieku. Wkroczenie hortensji dębolistnej do ogrodów brytyjskich i amerykańskich było powolne. W Wielkiej Brytanii kwitnie mniej obficie, a nawet ma reputację rośliny wrażliwej i delikatnej.

Uprawa

Hortensja dębolistna jest uprawiana jako roślina ozdobna w ogrodach i parkach. Choć często stanowi osobny obiekt w ogrodach, najlepiej czuje się w naturalnym lub krajobrazowym siedlisku leśnym na tle większych krzewów i drzew. Preferuje półcień do prawie pełnego, z porannym słońcem i popołudniowym cieniem jako optymalnym. Toleruje suszę, ale wtedy może nie kwitnąć. Preferuje gleby lekko kwaśne o pH 5,0-6,5.

W Wielkiej Brytanii odmiany Snowflake='Brido' i Snow Queen='Flemygea' otrzymały nagrody Royal Horticultural Society Award of Garden Merit.

Rozmnażanie odbywa się przez cięcie lub podział; ukorzenia się krótkie odcinki skupionych łodyg.

Świeże lub suche kwiaty hortensji dębolistnej są atrakcyjne jako kwiaty cięte i nadają się na suche bukiety.

Hortensja dębolistna nie jest w pełni mrozoodporna (zaliczana jest do strefy mrozoodporności roślin 6B). Konieczna jest ochrona roślin przed mrozem i wiatrem poprzez usypanie kopczyka z torfu u podnóża krzewu, a w rejonach Polski o najchłodniejszym klimacie (głównie na wschodzie) również okrycie całej rośliny słomianym chochołem lub agrowłókniną.

Odmiany uprawne

Oprócz gatunku botanicznego uprawiane są także liczne obficie kwitnące odmiany hortensji dębolistnej o dużych, bardzo dekoracyjnych kwiatostanach.

• 'Snow Queen' – o głęboko klapowanych liściach, jesienią przebarwiających się na kolor brązowo-purpurowy z niebieskim odcieniem. Kwiaty płonne są półpełne koloru białego z wiekiem różowiejące zebrane w zagięte wiechy.
• 'Snow Flake' – ma duże, pełne, stożkowate 25 cm kwiatostany, które długo utrzymują się na roślinie. Kwiaty płonne są półpełne, kremowobiałe, potem różowieją. Kwiaty płodne są drobne, mało widoczne koloru kremowego.
• 'Harmony' – ma duże 30 cm pełne kwiaty, zmieniają swoją barwę z białej przez delikatnie różową po zieloną.
• 'Sike's Dwarf' – jedna z niższych odmian hortensji dębolistnej.
• ‘Little Honey 'Brihon' – odmiana niska, do 50 cm, na początku sezonu wegetatywnego ma złocistożółte zabarwienie, stopniowo z czasem zmienia swój kolor na jasnozielony, by ostatecznie jesienią zabarwić się na czerwono.
• 'Burgundy' – jedna z najciekawiej wybarwiających się odmian; liście przybierają bordowy odcień i utrzymują się na krzewie nawet do początku grudnia. Kwiatostany osiągają 30 cm długości. Kwiaty płonne są białe, z wiekiem przebarwiają się na różowo. Kwiaty płodne są małe i niepozorne.
• 'Amethyst' – ma atrakcyjne, wiechowate kwiatostany, sztywno osadzone na pędzie, biało zabarwione, z czasem zmieniające barwę na czerwoną.

Znaczenie kulturowe

Hortensja dębolistna została ogłoszona oficjalnym kwiatem stanu Alabama w 1999 roku.