Ivande Kaija
 Ivande Kaija | |
| Imię i nazwisko |
Antonija Sofija Lūkina |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| |
Ivande Kaija, właśc. Antonija Sofija Lūkina[1][2], z domu Meldere–Millere[1] (ur. 3 października 1876[1] w Jumpravmuižy[1], zm. 2 stycznia 1941[1] w Rydze[1]) – łotewska powieściopisarka, dramaturżka, działaczka społeczna.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się w Jumpravmuižy, w parafii Jumprava w rodzinie kupieckiej[1]. Studiowała filozofię w Lipsku i Bernie[1] w latach 1900–1901[1]. Wyszła za mąż za lekarza Fēlikssa Lūkinsa[2] w 1901 roku[1], porzuciła studia z woli męża[1]; miała trójkę dzieci[2]. W 1910 roku uczęszczała na wykłady na Sorbonie[2] (musiała przerwać studia z uwagi na słaby słuch[1]), w latach 1910–1911[1] podróżowała po Francji, Szwajcarii i Włoszech[2]. Swoją najpopularniejszą[1], debiutancką powieść Iedzimtais grēks publikowała w odcinkach w czasopiśmie „Dzimtenes Vēstnesis” (numery 2–29 z 1913 roku[3]); w całości powieść wydano w wydawnictwie Valters un Rapa[3]. Udzielała się społecznie w okresie łotewskiej wojny o niepodległość[2], kierowała odezwę do kobiet, aby przekazywały swoją biżuterię na potrzeby łotewskiego wojska[2]. Brała udział w powstaniu Łotewskiego Związku Kobiet[2]. Zarządzała utworzonym przez siebie Złotym Funduszem (łot. Zelta fond)[1].
W 1921 roku doznała ciężkiego udaru mózgu[2], od tego czasu przestała pisać[2] i wycofała się z życia publicznego[2]. Została pochowana na Cmentarzu Leśnym w Rydze (Gaujas iela 12)[1].
Poglądy[edytuj | edytuj kod]
Otwarcie domagała się uznania prawa kobiet do czerpania przyjemności z seksualności[2]. Tradycyjne małżeństwa zawierane bez miłości uważała za zbrodnicze, niemoralne[1] i zniewalające[2].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- Iedzimtais grēks[2] (oryginalna stara pisownia Eedsimtais grehks, powieść[2], 1913[1])
- Iwandes Kaijas Juhgā (Jūgā[1], powieść[2], 1919[1])
- Sauslej kundze (nowele, 1919)[4]
- Dzintarzeme (powieść historyczna[1], 1921[1])
- Sfinksa (powieść[2], 1921[1], napisana w 1915[1])
- Gaidas pirmā mīlestība (powieść[5], 1921)[6]
- Belvederes Apolons (dramat, 1928)[1]
- Mātes (dramat, 1928)[1]
- Atmaksas diena (dramat, 1928)[1]
- Ivandes Kaijas Kopoti raksti (wydanie zbiorcze powieści, dramatów, opowiadań, 1928–1931)[1]
- Mana dienasgrāmata: 1918. 23.VII - 1921. 5.IV (wspomnienia, 1931)[7]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Ivande Kaija [online], literatura.lv [dostęp 2022-05-16] (łot.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q No Aspazijas līdz ārlietu ministram Munteram: Latvijas pirmās seksa ikonas [online], Jauns.lv [dostęp 2022-05-16] (łot.).
- ↑ a b Iedzimtais grēks [online] [dostęp 2022-05-16] (łot.).
- ↑ Sauslej kundze [online] [dostęp 2022-05-16] (łot.).
- ↑ Henrijs Moors, Viesi pie mirēja [online], zagarins.net [dostęp 2022-05-16].
- ↑ Gaidas pirmā mīlestība [online] [dostęp 2022-05-16] (łot.).
- ↑ Mana dienasgrāmata [online] [dostęp 2022-05-16] (łot.).