Jęczy i wyje Dniepr szeroki

„Ryczy i jęczy szeroki Dniepr”
Mykoła Buraczek, 1941

„Jęczy i wyje Dniepr szeroki”, ukr. Реве та стогне Дніпр широкий – piosenka Danyła Kryżaniwskiego na podstawie wiersza Tarasa Szewczenki (pierwsze sześć zwrotek ballady „Urzczona” ). Nieoficjalny hymn Ukrainy. Piosenka opisuje krajobraz w romantycznym duchu: burzę na Dnieprze, księżyc na niebie i wczesny poranny stan natury. Melodia piosenki jest muzycznym sygnałem wywoławczym Radia Ukraińskiego.

Historia pisania

Tekst tej pieśni to sześć strof z ballady Tarasa Szewczenki „Urzeczona”, napisanej około 1837 roku w Petersburgu. To jedno z wczesnych dzieł poety.

Datowane mniej więcej na podstawie zeznań Szewczenki w jego autobiografii (gdzie wśród wczesnych dzieł wymienia „Urzeczoną”) oraz na przesłuchaniu w III oddziale w sprawie Bractwa Cyryla i Metodego w dniu 21 kwietnia 1847 r. (podczas którego poeta stwierdził, że zaczął pisać wiersze w 1837 r. ), a także na podstawie przesłania Jewhena Hrebinki z listu do Hryhorija Kwitki-Osnowjanenko z 18 listopada 1838 r. o przekazaniu utworów Szewczence do publikacji w almanachu „Jaskółka„ .

Nazwa – „ Ryczy i jęczy szeroki Dniepr ” to pierwsza linijka ballady.

Autorstwo muzyki

Muzykę do niego napisał nauczyciel i kompozytor Danyło Kryzhanivskyi. Nad notatkami napisał: „Dedykowane Markowi Kropywnickiemu”. Kiedy Kropywnicki przyjechał na tournée z ukraińską trupą do Odessy, Kryżaniwski pokazał mu partyturę z dedykacją. Po zagraniu utworu na fortepianie reżyser uściskał gościa i nazwał utwór arcydziełem. Wkrótce po jednym z występów orkiestra i chór rozpoczęły tę pieśń, która została podjęta przez salę, ludzie wstali... Tak zabrzmiała pieśń, która stała się swoistym hymnem narodowym Ukraińców pierwszy raz.

Pierwsze dwa drukowane wydania zbioru pieśni wraz z nutami, które zawierały tę piosenkę, zostały skonfiskowane przez policję. Przy trzeciej próbie — po raz pierwszy w 1886 r. wydrukowano razem tekst wiersza Tarasa Szewczenki i notatki Danyła Kryżaniwskiego .