Jacek Dąbała

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jacek Dąbała
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

22 sierpnia 1959
Warszawa

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: literaturoznawstwo komunikacja medialna
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Order Świętego Stanisława (odznaczenie prywatne)

Jacek Dąbała (ur. 22 sierpnia 1959 w Warszawie[1]) – polski specjalista w zakresie mediów, komunikowania, literatury i filmu. Profesor zwyczajny na Uniwersytecie Jagiellońskim w Instytucie Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1978 ukończył Liceum Ogólnokształcące nr I im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Otwocku, w 1983 studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[1]. W latach 1987-2002 pracował jako dziennikarz, początkowo w Radiu Lublin, a od 1989 w Telewizji Polskiej[1]. W 1993 obronił na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej pracę doktorską Wit Tarnawski jako krytyk literacki napisaną pod kierunkiem Lecha Ludorowskiego[2]. W latach 2002-2007 pracował w Instytucie Filologii Polskiej UMCS. Tam w 2005 uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy Tajemnica i suspens. Wokół głównych problemów creative writing[1][2]. Od 2007 pracował na Wydziale Nauk Społecznych KUL[1], następnie został pracownikiem Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. W 2012 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[2]

W pracy naukowej zajmował się jakością myślenia i głupotą w komunikowaniu medialno-politycznym, przewidywaniem makro bezpieczeństwa medialno-politycznego, audytem jakości mediów, aksjologią mediów, optymalizacją procesów komunikowania, warsztatem dziennikarskim, autoprezentacją medialną, budowaniem wizerunku[3].

Jest komentatorem problematyki medialnej w radiu, telewizji i Internecie. Jego eseje ukazują się m.in. w Onecie i „Rzeczpospolitej”. Jako audytor jakości mediów założył w 2020 platformę w języku polskim i angielskim, oceniającą treści i warsztat dziennikarski w skali globalnej – Dabalamedia.com.

Jest członkiem Polskiej Akademii Filmowej[4], Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich[5] i Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej.

W 2020 został odznaczony Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[6], w 2022 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[7]. W 2012 otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Św. Stanisława (odznaczenie prywatne)[8].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Proza[edytuj | edytuj kod]

Debiutował jako pisarz powieścią satyryczno-groteskową Telemaniak. Kolejne książki political-fiction: Zawodowcy, Powrót Szakala i Doradca, wydane zostały jako fikcyjne przekłady pod pseudonimem Jack Oakley. Pod własnym nazwiskiem opublikował i wznawiał siedem powieści w różnych konwencjach gatunkowych: Telemaniak, Prawo śmierci, Pieszczochy losu, Diabelska przypadłość, Złodziej twarzy, Ryzykowny pomysł i Największa przyjemność świata; także tragifarsę polityczną Mechanizm.

Za powieść Pieszczochy losu otrzymał w 1997 Nagrodę Literacką im. B. Prusa[1]. Uzasadnienie jury brzmiało: "za odwagę w podejmowaniu skomplikowanych problemów współczesności w konwencji ironiczno-groteskowej i znakomite opanowanie warsztatu pisarskiego".

Praca naukowa[edytuj | edytuj kod]

Napisał monografię Wit Tarnawski jako krytyk literacki (1993), opracował pierwszy w Polsce wybór tekstów krytycznych Tarnawskiego - Uchwycić cel, przygotował także Antologię polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945-1985.

Z zakresu mediów, dziennikarstwa i komunikowania opublikował m.in. po polsku:

  • Tajemnica i suspens. Wokół głównych problemów creative writing” (2004) (Drugie wydanie tej książki, zmienione i uzupełnione, ukazało się pod tytułem: Tajemnica i suspens w sztuce pisania. W kręgu retoryki dziennikarskiej i dramaturgii medialnej" (2010)
  • Horyzonty komunikacji medialnej (2006)
  • Warsztatowo-aksjologiczne mechanizmy tworzenia telewizji (2011)
  • Media i dziennikarstwo. Aksjologia - warsztat - tożsamość (2014)
  • Medialne fenomeny i paradoksy (2020)
  • Media ćwiczą rozum. Vademecum rozsądku dla obywateli, polityków i dziennikarzy (2022)
  • Media, czyli głupiego widać- 104 diagnozy (2023)

oraz po angielsku:

  • Mystery and Suspense in Creative Writing, LIT Verlag, Zurich – Berlin (2012)
  • Creative Paths to Television Journalism, Peter Lang, Frankfurt am Main - New York - Oxford... (2015)
  • Thinking. The Heart of the Media, Peter Lang, Frankfurt am Main - New York-Oxford... (2021)

Artykuły i recenzje drukował m.in. w "Zeszytach Prasoznawczych", "Studiach Medioznawczych", „Pamiętniku Literackim”, „Ruchu Literackim”, „Więzi”, „Kresach”, „Tygodniku Powszechnym”, „Rzeczpospolitej”, „Przeglądzie Powszechnym”, „Ethosie” i „Zeszytach Naukowych KUL”[1].

Inne[edytuj | edytuj kod]

Jest współautorem scenariusza do filmu Młode wilki[1][9]. Pisze też scenariusze do komiksów, np. Najemnik Medox. Wcześniej do adaptacji komiksowej W pustyni i w puszczy.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h Encyklopedia 100-lecia KUL. Tom 1, wyd. KUL, Lublin 2018, s. 144.
  2. ↑ a b c Prof. dr hab. Jacek Dąbała, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2023-10-27].
  3. ↑ a b Prof. dr hab. Jacek Dąbała
  4. ↑ Polska Akademia Filmowa. Członkowie
  5. ↑ Stowarzyszenie Pisarzy Polskich
  6. ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis
  7. ↑ M.P. z 2022 r. poz. 303
  8. ↑ Kawalerowie i damy Orderu Św. Stanisława uhonorowani przez Wielką Narodową Kapitułę Orderu Św. Stanisława w Polsce. 2012 r.
  9. ↑ Sebastian Kucharski: Był Krzysztof Jarzyna ze Szczecina, jest Nikoś. Czemu kino fascynuje się półświatkiem?. wirtualnemedia.pl, 2022-02-19. [dostęp 2022-02-19].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacek_Dąbała&oldid=71625959”