Jadowniki Mokre
50°09′59″N 20°43′50″E/50,166389 20,730556| wieś | |
 Kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca NMP | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
1004[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
33-271[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KTA |
| SIMC |
0835667 |
Położenie na mapie gminy Wietrzychowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
| 50°09′59″N 20°43′50″E/50,166389 20,730556[1]
| |
Jadowniki Mokre – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Wietrzychowice[4].
W latach 1954–1960 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jadowniki Mokre, po jej zniesieniu w gromadzie Wietrzychowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
W 2002 roku Jadowniki liczyły 992 mieszkańców i zajmowały obszar 1446,29 ha.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1051695 | Dębowe Domy | przysiółek |
| 1051749 | Podborze | część wsi |
| 1051784 | Porębisko | część wsi |
| 1051790 | Rynek | część wsi |
| 1051809 | Rzadki Las | część wsi |
| 1051844 | Ulica | część wsi |
| 1051873 | Wyspa | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Niepisana historia osadnictwa na tym terenie sięga neolitu świadczą o tym odkrycia archeologiczne potwierdzające obecność osadnictwa sprzed dwóch tysięcy lat.
W wieku XIX miejscowość opisana została jako: Jadowniki Mokre (z Zaurbaniem)[7], wieś między Dunajcem a ujściem Uszwicy do Wisły, w powiecie brzeskim, parafii Wietrzychowice, w okolicy równej, ma 976 mieszkańców wyznania rzymskokatolickiego.
W 1449 roku właścicielem Jadownik był Albert Czapka herbu Nowina. W 1476 roku wioska przeszła w ręce rodziny Pieniążków z Witkowic herbu Jelita. W XV w. wieś była własność Stanisława Pieniążka herbu Jelita[7]. Następnie przeszła na własność do Feliksa i Pauliny Konopków. W 1880 roku Jadowniki Mokre należały już tylko do Jana Konopki. Większa posiadłość we własności Konopki odznaczała się wzorową uprawą i ma 330 mórg roli, 157 mórg łąk i ogrodów, 23 mórg pastwisk i 771 mórg sosnowego pięknego lasu. Posiadłość mniejsza (Zaurbanie) 404 mórg roli, 362 mórg łąk i ogrodów 150 mórg pastw.
Mieszkańcy tej osady zajmowali się produkowaniem jadów do zatruwania strzał[potrzebny przypis].
W 1944 roku przeprowadzono tu akcję Most III. 4 maja 1944 roku Gestapo i żandarmeria niemiecka zatrzymały we wsi 65 osób, po czym 12 z nich rozstrzelała. Spaliła również 12 budynków[8].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9].
- Osada z okresu wpływów rzymskich.
Inne
Religia[edytuj | edytuj kod]
W Jadownikach Mokrych znajduje się parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny oraz ośrodek opiekuńczo-rehabilitacyjny dla dzieci i młodzieży prowadzony przez Caritas Diecezji tarnowskiej.
Osoby związane z miejscowością[edytuj | edytuj kod]
- Józef Kowalczyk – nuncjusz apostolski w Polsce w latach 1989–2010, Prymas Polski w latach 2010–2014.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43067
- ↑ Gmina Wietrzychowice | Oficjalna strona Gminy Wietrzychowice [online], www.wietrzychowice.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 362 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Przeglądanie TERYT (Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2013-08-25].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ a b Jadowniki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 362.
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 426
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Pomniki Pamięci Narodowej z dni walk i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego; Oprac.: R. Hycnar, A. Pietrzykowa, F. Turzański, St. Wróbel, K. Głomb; wydawcy: ZBoWiD Zarząd wojewódzki w Tarnowie, Tarnów 1984, s. 113.
- Siedziba gminy: Wietrzychowice
| Wsie | |
|---|---|
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
