Jane Parker
| |
| Wicehrabina Rochford | |
| Rodzina |
Parker |
|---|---|
| Data urodzenia |
około 1505 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Henry Parker |
| Matka |
Alice St. John |
| Mąż | |
Jane Parker (ur. ok. 1505, zm. 13 lutego 1542[1]) – angielska arystokratka, wicehrabina Rochford od 1529 r. jako żona George’a Boleyna.
Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Nie jest znana data urodzenia Jane, jednak przyjmuje się, że stało się to około 1505 r. Jej rodzicami byli Henry Parker, 10. baron Morley oraz Alice St. John[2]. Ze strony matki była prawnuczką Johna St. Johna (zm. 1488), przyrodniego brata Małgorzaty Beaufort[2]. Jej babką macierzystą była Alice Lovell, 9. baronowa Morley[2]. Jej rodzice pobrali się z inicjatywy matki króla Henryka VII, u której przebywali na dworze[2]. Jane urodziła się i wychowała najprawdopodobniej w małym domostwie w Hallingbury Hall[2]. Miała co najmniej dwoje rodzeństwa[2].
Młodość[edytuj | edytuj kod]
Jako piętnastolatka została damą dworu królowej Katarzyny Aragońskiej.
W marcu 1522 r. brała udział w przedstawieniu dworskim Chateau Vert, gdzie występowała jako Wierność w towarzystwie m.in. swoich przyszłych szwagierek: Marii i Anny Boleyn, a także Marii Tudor, wdowy po królu Francji[3].
Małżeństwo[edytuj | edytuj kod]
W 1525 r. poślubiła George’a Boleyna, brata ówczesnej kochanki króla Marii Boleyn. W 1529 r. dzięki romansowi króla z drugą szwagierką Jane, Anną, rodzina Boleyn awansowała w hierarchii dworskiej[4]. George otrzymał tytuł wicehrabiego Rochford a teść Jane Thomas Boleyn został hrabią Ormonde i Wiltshire[4].
Rola w procesie Anny i George’a Boleynów[edytuj | edytuj kod]
W 1533 r. Anna Boleyn została koronowana na królową Anglii. Relacje pomiędzy Jane a królową układały się poprawnie; w 1534 r. Jane pomogła Annie usunąć z dworu królewskiego nieznaną historykom kochankę Henryka VIII, a także stała się powiernicą zwierzeń królowej na temat domniemanej impotencji króla[5].
W maju 1536 r. aresztowano męża Jane oraz królową i kilku innych mężczyzn. Podczas upadku Anny Boleyn zeznania Jane były kluczowe – podczas procesu swego męża (oskarżonego m.in. o kazirodczy romans z królową) oświadczyła, że stosunki pomiędzy Anną Boleyn a jej bratem były nadmiernie zażyłe[6]. Powody, dla których Jane zdecydowała się obciążyć męża i królową, są nieznane, jednakże historycy wysuwają kilka teorii[6]. Według jednej z nich ojciec Jane jako zwolennik Katarzyny Aragońskiej mógł wpłynąć na Jane[7]. Dodatkowo lord Morley był jednym z sędziów podczas procesu własnego zięcia oraz królowej, w związku z tym wypowiedzi Jane wymierzone w jej męża mogły być podyktowane chęcią pomocy dla Marii, córki zmarłej królowej i Henryka VIII[6]. Inna teoria mówi o tym, jakoby George był homoseksualistą a zeznania jego żony były wynikiem nieudanego małżeństwa i orientacji męża[7]. Jeszcze inna wersja mówi o nienawiści Jane do George’a i jego siostry[8]. Ponadto królowa i jej najbliżsi stracili swoją pozycję, gdyż ze związku Anny i króla nie urodził się oczekiwany następca tronu, więc Jane nie chciała opowiadać się po stronie przegranych[6].
George Boleyn został uznany za winnego i jako jeden z pięciu kochanków królowej został stracony 17 maja 1536 r. Annę Boleyn ścięto 2 dni później. W źródłach nie ma informacji o potomstwie z małżeństwa Jane i Georga.
Dama dworu Jane Seymour i Anny Kliwijskiej[edytuj | edytuj kod]
Wicehrabina pozostała na dworze królewskim jako dama dworu następnych żon Henryka VIII. Od czasu śmierci męża za zabezpieczenie finansowe Jane odpowiadał najbliższy doradca króla Thomas Cromwell[7]. 12 listopada 1537 r. podczas pogrzebu Jane Seymour lady Rochford podtrzymywała tren Marii Tudor, która szła na czele konduktu żałobnego[8].
W 1540 r. Anna Kliwijska w rozmowie z Jane miała przyznać, że ciągle jest dziewicą[9]. Czwarte małżeństwo Henryka VIII zostało unieważnione po pół roku.
Upadek Katarzyny Howard i śmierć[edytuj | edytuj kod]
W listopadzie 1541 r. piąta żona króla Henryka Katarzyna Howard została uwięziona z powodu podejrzeń o zdradę małżeńską[10]. Królowa zeznała, że do romansu z Thomasem Culpeperem namawiała ją Jane Parker poprzez m.in. udzielanie wsparcia i organizację spotkań[11][1]. Także kochanek Katarzyny twierdził, że wicehrabina nakłaniała go do potajemnych spotkań z żoną króla[10]. Jane stanowczo zaprzeczyła tym zeznaniom twierdząc, że nie była świadoma romansu królowej, jednakże nie uwierzono jej[10]. Kochanków Katarzyny stracono 10 grudnia 1541 r.[12]
13 lutego 1542 r. odbyły się dwie egzekucje[11]. Jane Parker wygłosiła przed śmiercią długa przemowę i pomodliła się za króla[1]. Została ścięta na szafocie, na którym była świeża krew Katarzyny Howard, ściętej chwilę przed Jane[1]. Ciała obu pochowano w Kaplicy Świętego Piotra w Okowach obok m.in. Anny Boleyn[1].
Rodzice Jane przeżyli swoją córkę: baron Morley zmarł w 1556 r. a Alice St. John w 1552 r.[2]
W kulturze[edytuj | edytuj kod]
- serial Dynastia Tudorów: postać Jane pojawia się w 2, 3 i 4 sezonie, obciąża zeznaniami męża w ramach zemsty za złe traktowanie; w jej rolę wciela się wciela się Joanne King.
- serial Wolf Hall: rolę Jane Parker gra Jessica Raine,
- film Kochanice króla: Jane Parker pojawia się w kilku scenach grana przez Juno Temple,
- film Henryk VIII z 2003 r.: lady Rochford zagrała Kelly Hunter,
- powieści Philippy Gregory: Dwie królowe (postać Jane jest jedną z narratorek) oraz Kochanice króla (pojawia się epizodycznie).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 408–409, ISBN 83-7129-961-3.
- ↑ a b c d e f g Catherine M. Helm-Clark, The Parker Family Tomb [online], Tudorsociety, s. 4, 9,13 [dostęp 2022-08-06].
- ↑ Eric Ives, Życie i śmierć Anny Boleyn, 2012, s. 44, ISBN 978-83-89981-51-3.
- ↑ a b Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 202, ISBN 83-7129-961-3.
- ↑ Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, s. 253–256, ISBN 83-7129-961-3.
- ↑ a b c d Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 290–293, ISBN 83-7129-961-3.
- ↑ a b c Eric Ives, Życie i śmierć Anny Boleyn, 2012, s. 380, ISBN 978-83-89981-51-3.
- ↑ a b Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 132, 143, ISBN 978-83-89981-57-2.
- ↑ Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 361, ISBN 83-7129-961-3.
- ↑ a b c Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 402–403, ISBN 83-7129-961-3.
- ↑ a b Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2012, s. 159, ISBN 978-83-89981-57-2.
- ↑ Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 404, ISBN 83-7129-961-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Weir, Alison (1991). Six Wives of Henry VIII. New York: Grove Weidenfeld. Nowy Jork: Weidenfeld Grove.