Jelena Nowikowa

Jelena Nowikowa
Елена Новикова
	; Jelena Nowikowa-Biełowa (ok. 1974)
Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1947 ; Sowiecka Gawań
Wzrost	176 cm
	Informacje klubowe
Klub	Dynamo Mińsk
Dorobek medalowy
	Reprezentacja ZSRR
	Igrzyska olimpijskie
	Mistrzostwa świata
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jelena Dmitrijewna Nowikowa, po mężu Biełowa (ros. Елена Дмитриевна Новикова-Белова, ur. 28 lipca 1947 w Sowieckiej Gawani) – radziecka szermierka, florecistka pochodzenia białoruskiego. Czterokrotna mistrzyni olimpijska (1968, 1972, 1976) i wicemistrzyni olimpijska (1980), wielokrotna mistrzyni świata i Związku Radzieckiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W młodości Nowikowa początkowo trenowała koszykówkę, ale w wieku 13 lat zainteresowała się szermierką. Jej pierwszą trenerką była Łarisa Pietrowna, która wcześniej prowadziła mistrzynię olimpijską Tatjanę Pietrienko. Współpraca Nowikowej z Pietrowną układała się bardzo dobrze, a trenerka, widząc talent podopiecznej, wspierała ją również poza sportem, zachęcając ją do rozwijania zainteresowań. Nowikowa ukończyła studia w Instytucie Pedagogicznym. Jej pierwsza praca miała charakter polemiczny i była poświęcona historii szermierki. W 1976 roku, po igrzyskach w Montrealu, obroniła pracę doktorską pod tytułem: „Historiografia sportu”^[1].

Nowikowa rozpoczęła karierę sportową od sukcesu na igrzyskach olimpijskich w Meksyku w 1968 roku. Na kilka dni przed planowanym debiutem olimpijskim poślubiła przyszłego mistrza świata w pięcioboju nowoczesnym Wiaczesława Biełowa (1939–2010)^[2]^[3], ale występowała pod panieńskim nazwiskiem. Już na igrzyskach, podczas treningu, doznała kontuzji nogi, ale nie wycofała się z rywalizacji i zdobyła dwa złote medale olimpijskie. Przez cały czas otrzymywała zastrzyki z blokadą z nowokainy. Indywidualny tytuł zdobyła po wygranej walce ze Szwedką Kerstin Palm, podczas której było tak głośno, że nie słychać było sędziów. Rok później była faworytką do tytułu mistrzyni na mistrzostwach świata w Hawanie, ale doznała kontuzji mięśni pleców i po raz kolejny rywalizowała dzięki zastrzykom z nowokainy, znowu kończąc zawody ze złotem^[1].

Następnie zdobyła srebro indywidualnie i złoto drużynowo podczas mistrzostw świata w Ankarze w 1970 roku. Na rozgrywanych rok później mistrzostwach świata w Wiedniu reprezentacja ZSRR obroniła tytuł drużynowych mistrzyń świata. Na igrzyskach olimpijskich w Monachium w 1972 roku była piąta indywidualnie, ale razem z Galiną Gorochową, Aleksandrą Zabieliną, Swietłaną Czirkową i Tatjaną Samusienko zdobyła drużynowo kolejny złoty medal. W kolejnych trzech latach zdobyła trzy drużynowe medale z rzędu: srebrny na mistrzostwach świata w Göteborgu (1973) oraz złote na mistrzostwach świata w Grenoble (1974) i mistrzostwach świata w Budapeszcie (1975).

W 1976 roku została pierwszą szermierką, która czterokrotnie zdobyła mistrzostwo olimpijskie – po zdobyciu złotego medalu w drużynie wraz z Nikonową, Sidorową, Kniaziewą i Gilazową^[4]. Na tych samych igrzyskach zdobyła brązowy medal w konkurencji indywidualnej, ale była blisko piątego złota. Nowikowa-Biełowa przegrała jednak ostatni pojedynek z florecistką sklasyfikowaną na ostatnim miejscu i straciła szansę na walkę o złoto^[5].

Kolejne dwa medale wywalczyła podczas mistrzostw świata w Buenos Aires w 1977 roku. W turnieju indywidualnym była druga, plasując się za Walentiną Sidorową. W zawodach drużynowych wspólnie z Olgą Kniaziewą, Walentiną Sidorową i Nailą Gilazową zdobyła złoto. Drużynowo triumfowała ponadto na mistrzostwach świata w Hamburgu (1978) i mistrzostwach świata w Melbourne (1979). Wzięła także udział w igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 roku, gdzie razem z koleżankami z reprezentacji zdobyła drużynowo srebrny medal. W rywalizacji indywidualnej była tym razem dziewiąta.

11-krotnie zdobyła Puchar Europy. Została Honorowym Mistrzem Sportu ZSSR w 1968 roku i Honorowym Trenerem Białorusi w 1994 roku^[6].

Po zakończeniu kariery sportowej po raz drugi wyszła za mąż i w wieku czterdziestu lat urodziła dziecko. Jej drugi mąż, Walerij Iwanow, kompozytor, napisał na jej cześć „Romantyczny walc”. Po zakończeniu kariery sportowej kontynuuje pracę naukową – otrzymała tytuł profesora; kierowała Wydziałem Psychologii i Pedagogiki Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu Wychowania Fizycznego^[1].

Odznaczona Orderem Przyjaźni Narodów, dwukrotnie Orderem „Znak Honoru”, Srebrnym Orderem Olimpijskim (1997) i Orderem Ojczyzny III stopnia. W 1994 roku odznaczona tytułem Zasłużonego Trenera Białorusi^[7].

W 2007 roku otrzymała medal Pierre de Coubertina za zasługi dla ruchu olimpijskiego^[8].

Osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]

Konkurencja: floret

Igrzyska olimpijskie^[6]

indywidualnie (1968), drużynowo (1968, 1972, 1976)
drużynowo (1980)
indywidualnie (1976)

Mistrzostwa świata^[5]

indywidualnie (1969), drużynowo (1970, 1971, 1974, 1975, 1977, 1978, 1979)
indywidualnie (1970, 1977), drużynowo (1969, 1973)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Елена Белова. Спортивная биография. rostmaster.ru. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)]. (ros.).
↑ Первенство памяти В.А. Белова. dynamo.by. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ros.).
↑ Moderner Fünfkampf - Weltmeisterschaften (Herren - Mannschaft). sport-komplett.de. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-21)]. (niem.).
↑ 1976 Summer Olympics – Fencing Foil, Team, Women. olympedia.org. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-16)]. (ang.).
↑ ^a ^b Olympedia – Yelena Novikova-Belova. olympedia.org. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-01)]. (ang.).
↑ ^a ^b Sports Reference – Yelena Novikova-Belova. sports-reference.com. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).
↑ Российские спортсмены, спортивная Россия - БЕЛОВА (НОВИКОВА) Елена Дмитриевна [online], infosport.ru [dostęp 2023-09-18] (ros.).
↑ De Coubertin medal: 4th Olympic medal, True Spirit of Sportsmanship [online], metafilter.com [dostęp 2023-09-18] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Sports Reference – Yelena Novikova-Belova. sports-reference.com. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).

[rostmaster-1] Елена Белова. Спортивная биография. rostmaster.ru. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)]. (ros.).

[2] Первенство памяти В.А. Белова. dynamo.by. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ros.).

[3] Moderner Fünfkampf - Weltmeisterschaften (Herren - Mannschaft). sport-komplett.de. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-21)]. (niem.).

[4] 1976 Summer Olympics – Fencing Foil, Team, Women. olympedia.org. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-16)]. (ang.).

[olympedia-5] Olympedia – Yelena Novikova-Belova. olympedia.org. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-01)]. (ang.).

[sportsref-6] Sports Reference – Yelena Novikova-Belova. sports-reference.com. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).

[7] Российские спортсмены, спортивная Россия - БЕЛОВА (НОВИКОВА) Елена Дмитриевна [online], infosport.ru [dostęp 2023-09-18] (ros.).

[8] De Coubertin medal: 4th Olympic medal, True Spirit of Sportsmanship [online], metafilter.com [dostęp 2023-09-18] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]