Przejdź do zawartości

Jerzy Główczewski

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Główczewski
Jerzy Eligiusz Główczewski
1/2 zwycięstw
major pilot major pilot
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1922
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 2020
Nowy Jork

Przebieg służby
Lata służby

1941–1945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

dywizjon 308

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie) Medal Lotniczy

Jerzy Eligiusz Główczewski (ur. 19 listopada 1922 w Warszawie, zm. 13 kwietnia 2020 w Nowym Jorku[1][2]) – polski lotnik podczas II wojny światowej, uczestnik m.in. bitwy nad Gandawą.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Kazimierza i Józefy z domu Bernhard. Od 1935 r. uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Towarzystwa im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, w 1938 r. został przeniesiony do gimnazjum w Chyrowie. Po ataku ZSRR na Polskę wydostał się z kraju i przez Rumunię przedostał na Bliski Wschód. W Tel Awiwie w lipcu 1941 roku zdał egzamin maturalny i zgłosił się do służby w Polskich Siłach Zbrojnych. Został przydzielony do Brygady Karpackiej, z którą walczył w kampanii afrykańskiej[3].

Trzy lata później został przeniesiony najpierw do Wielkiej Brytanii gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF 704204[4]. W zachodniej Europie jako lotnik służył w dywizjonie 308, w którym wykonał 100 lotów. Walczył między innymi w jednej z ostatnich bitew lotniczych II wojny światowej nad Gandawą, gdzie zaliczono mu zestrzelenie 1/2 samolotu Focke-Wulf Fw 190[5].

Po zakończeniu wojny wrócił do Polski. Wstąpił do Aeroklubu Warszawskiego, jednak w czerwcu 1949 roku władze odebrały mu licencję pilota. Odzyskał ją po ośmiu latach. W 1947 roku podjął studia architektonicznie na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które ukończył w 1952 roku[6]. Jako architekt uczestniczył w odbudowie Warszawy[7]. Brał udział m.in. w budowie Stadionu X-lecia[8][9].

Na początku lat 60. XX wieku wyjechał z Polski. W 1962 roku osiadł w Stanach Zjednoczonych. Był m.in. wykładowcą Uniwersytetu Stanowego w Karolinie Północnej. W Nowym Jorku pracował dla Fundacji Forda oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wykładał architekturę również w Instytucie Pratta[10].

W 1964 r. wyjechał do Asuanu, gdzie powierzono mu zadanie przebudowy i modernizacji tego starożytnego miasta. W 1967 r. na skutek wojny izraelsko-egipskiej wyjechał z Egiptu, jednakże później powrócił i ukończył projekt. Aż do emerytury pracował w USA i różnych krajach arabskich[11][12]

Zmarł w Nowym Jorku 13 kwietnia 2020 roku w wieku 97 lat, a przyczyną śmierci było zarażenie wirusem SARS-CoV-2[1][13]. Jego prochy zostały przywiezione ze Stanów Zjednoczonych i spoczęły w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera nr. 160)[14][15].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Książki

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Nicholas Kulish, Jerzy Glowczewski, Polish Pilot in a Spitfire, Dies at 97 [online], nytimes.com, 15 maja 2020 [dostęp 2020-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (ang.).
  2. Klara Główczewska: Nakrolog Jerzego Eligiusza Główczewskiego. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2023-02-13].
  3. Jerzy Główczewski. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2022-04-29]. (pol.).
  4. Krzystek 2012 ↓, s. 198.
  5. Majzner 2020 ↓, s. 72.
  6. a b W Nowym Jorku zmarł major Jerzy Główczewski, pilot Dywizjonu 308 [online], dzieje.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  7. Zmarł major Jerzy Główczewski. Pilot słynnego Dywizjonu 308 miał 97 lat [online], PolskieRadio24.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  8. "To była dla mnie sentymentalna wizyta" [online], pgenarodowy.pl, 24 maja 2010 [dostęp 2020-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  9. Stadion Dziesięciolecia - sztuka.net [online], www.sztuka.net [dostęp 2024-07-04].
  10. Magdalena Partyła, Jerzy Główczewski nie żyje. Był pilotem Dywizjonu 308 [online], rmf24.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  11. POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA, POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA POLECA: JERZY GŁÓWCZEWSKI - PILOT DYWIZJONU 308 [online], Polonijna Agencja Informacyjna [dostęp 2024-07-23] (pol.).
  12. Redakcja, Jerzy Główczewski spoczął dziś na warszawskich Powązkach. - AVIATION24.PL - CZAS NA LOTNICTWO [online], www.aviation24.pl, 27 sierpnia 2021 [dostęp 2024-07-23] (pol.).
  13. Ostatni polski pilot myśliwca z II wojny światowej zmarł na koronawirusa [online], wiadomosci.onet.pl, 14 maja 2020 [dostęp 2020-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  14. Pogrzeb arch. Jerzego Główczewskiego | Oddział Warszawski SARP [online] [dostęp 2024-07-23] (pol.).
  15. Redakcja, Jerzy Główczewski spoczął dziś na warszawskich Powązkach. - AVIATION24.PL - CZAS NA LOTNICTWO [online], www.aviation24.pl, 27 sierpnia 2021 [dostęp 2024-07-23] (pol.).
  16. Główczewski Jerzy Eligiusz. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2022-04-28]. (pol.).
  17. a b Andrzej Dobosz, Wspomnienia Jerzego Głowczewskiego [online], rp.pl, 2 kwietnia 2011 [dostęp 2020-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Robert Majzner: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii 1944-1945. Organizacja i działalność bojowa. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza, 2020. ISBN 978-83-66536-26-5. OCLC 1236059646.